Wiejkowo
Wiejkowo (niem. Groß Weckow) – wieś w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie kamieńskim, w gminie Wolin.
| wieś | |
 Kościółek w Wiejkowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
296 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
72-510[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZKA |
| SIMC |
0786118 |
Położenie na mapie gminy Wolin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kamieńskiego  | |
 53°49′18″N 14°41′05″E/53,821667 14,684722[1]
| |
Z miejscowości tej pochodzi cukiernik Paweł Małecki, mieszkał tam do 24 roku życia. W Wiejkowie w latach pracował w miejscowej szkole w latach 1882–1889 niemiecki pedagog i spółdzielca Karl Sparr.
Historia
edytujWiejkowo, będące lennem Güntersbergów od roku 1299 nosiło nazwy Weykow Teutonicum lub Slavico Weykow[3]. W 1717 roku Eccard Henning von Güntersberg sprzedał część majątku Wiejkowo B i Siniechowo B majorowi Wilhelmowi Friederichowi von Flemming[4]. Większy majątek, tzw. Wiejkowo A, przeszedł na najmłodszego syna, porucznika Friedricha Sigismunda von Güntersberga[4]. Po jego śmierci w 1751 roku majątek odziedziczył starszy brat, Ernst George von Güntersberg, który wykupił również majątki będące w rękach von Flemming – Wiejkowo B i Siniechowo B. W 1753 roku część majątku została wydzierżawiona majorowi Erdmannowi Joachimowi von Paulsdorf, a Siniechowo B otrzymało zastaw od Wilhelma Sigismunda von Flemming. Po śmierci Ernsta Georga Daniela Philippa von Güntersberg w 1762 lub 1763 roku, ostatniego lennika dóbr wiejkowskich z tego rodu, panujący nadał lenno swojemu adiutantowi, majorowi Wilhelmowi Friedrichowi Carlowi hrabiemu von Schwerin. Po proteście wdowy, Amalii Sophii z domu von Kleist (1724–1783), majątek przeszedł na nią i jej cztery córki: Barbarę Benignę Julianę Sophię (1753–1826), Catharinę Charlottę Amalię (1758–1802), Ernestinę Brigitte i Karolinę Hypolitę Sabinę. Barbara Benigna Juliana Sophia i Catharina Charlotta Amalia wyszły za mąż za braci von Below. Majątek przypadł starszej z sióstr, Barbarze Benignie, zamężnej za Nicolausem Friedrichem von Below (1750–1816), z którym miała pięciu synów, z których dwóch przeżyło: Carla Heinricha (1781–1821) i Ernsta Friedricha Wilhelma Johanna (1783–1816). Barbara Benigna posiadała majątek do swojej śmierci. Od 1828 roku majątek był w rękach Carla Christiana Philippa von Berg (+1842), syna majora Philippa Johanna Georga. Carl Christian był żonaty z Christine von Owstin. Po jego śmierci majątek odziedziczyła córka, Alexandrine von Berg (1813–1859), zamężna za Friedrichem Wilhelmem Albertem von Plötz (1803–1876). W ten sposób dobra przeszły w ręce rodu von Plötz[4]. Za czasów Alberta von Ploetza, który nabył Wiejkowo w 1833 roku, a był był drugim starostą kamieńskim w latach 1844-1848, wybudowano w roku 1842[4], 1946[4] lub 1847[3] roku neorenesansowy pałac[3]. Z rodu von Plötz wymienieni byli m.in. Paul von Plötz (1839–1915) i Albrecht von Plötz (1872–1945). Rodzina von Plötz posiadała majątek do 1945 roku. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego. Po wojnie teren użytkowany był przez Państwowy Fundusz Ziemi, a od 1958 roku administrowany przez PGR.
Zabytki
edytuj- zespół pałacowy, 2 poł. XIX, nr rej.: A-699z 17.12.1980 i z 20.12.1996.
- kościół neogotycki z poł. XIX w.
Pałac
edytujPałac w Wiejkowie wybudowano w latach 1846-1847 w stylu neorenesansowym, w typie willi włoskiej, na miejscu dawnego ryglowego dworu[4]. Powstał za czasów Alberta von Ploetza, który nabył Wiejkowo w 1833 roku. Był on drugim starostą kamieńskim w latach 1844-1848[3]. Pałac był dwupiętrowym budynkiem z bocznymi skrzydłami, kaplicą oraz wysoką wieżą z widokiem na Wyspę Wolin, otoczonym parkiem sięgającym do brzegu jeziora Ostrowo[3]. Na szczytowej ścianie nad głównym wejściem znajdował się napis "Soli Deo gloria" (Bogu Jedynemu chwała) w trójkątnym obramowaniu[3]. W obrębie zamku znajdował się także dom pasterza oraz budynki dla pracowników owczarni[3].
Pod koniec XIX wieku pałac został rozbudowany[4]. Do 1945 roku pozostawał własnością rodziny von Plötz[3]. Po II wojnie światowej teren pałacu użytkowany był przez Państwowy Fundusz Ziemi, a od 1958 roku administrowany przez PGR. W pałacu mieściły się biura oraz mieszkania dla pracowników PGR. Po 1988 roku pałac został opuszczony i stopniowo popadał w ruinę[4]. Od 1993 roku znajduje się w rękach prywatnych[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145845
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1461 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f g h Marian Klasik, Zamki, pałace i dworki. Przewodnik po kulturowym dziedzictwie gmin: Golczewo, Świerzno i Wolin, Lokalna Grupa Działania "Partnerstwo w rozwoju", 2011 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i n, Wiejkowo /Gross Weckow/ | zamki, pałace, dworki [online], 6 sierpnia 2012 [dostęp 2024-06-25] (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 171, ISBN 978-83-7495-133-3.