Wikipedia

Wielicko

jezioro w Polsce

Wielicko lub Garbicz[4], Jezioro Wielkie[4], Głębokie[2] – jezioro w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Torzym, przylegające bezpośrednio do południowych granic wsi Garbicz. Jezioro posiada charakterystyczną wydłużoną linię brzegową[5][3].

Wielicko
Jezioro Wielkie, Garbicz, Głębokie
Ilustracja
Jezioro widziane z powietrza
Położenie
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Miejscowości nadbrzeżne

Garbicz

Region

Pojezierze Lubuskie

Wysokość lustra

88,5[1] m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

35,0–35,1 ha[2][1]

Wymiary
• max długość
• max szerokość


1570 m[1]
250 m[1]

Głębokość
• średnia
• maksymalna


8,5[1] m
20,7–21,1[1][2] m

Długość linii brzegowej

3850 m[1]

Objętość

2983,5 tys. m³[1]

Hydrologia
Klasa czystości wody

II[3] (w roku 2001)

Położenie na mapie gminy Torzym
Mapa konturowa gminy Torzym, blisko centrum na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielicko”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielicko”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielicko”
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego
Mapa konturowa powiatu sulęcińskiego, na dole znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wielicko”
Ziemia52°18′06″N 14°59′44″E/52,301667 14,995556
Multimedia w Wikimedia Commons

Hydronimia edytuj

Według źródeł jezioro do 1945 roku nazywane było Grosser See (1835, 1909)[6]. 17 września 1949 roku wprowadzono nazwę Wielicko[7]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę jeziora również podaje Wielicko, jednocześnie podając nazwy oboczne Garbicz oraz Jezioro Wielkie[4]. W niektórych źródłach wymieniana jest dodatkowa nazwa – Głębokie[2].

Morfometria edytuj

Według danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 35,1 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 8,5 m, a maksymalna – 20,7 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 88,5 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 2983,5 tys. m³[1]. Natomiast A. Choiński określił poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000 wielkość jeziora na 35,0 ha[2]. Maksymalna długość jeziora to 1570 m, a szerokość 250 m. Długość linii brzegowej wynosi 3850 m[1].

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro leży na terenie zlewni czwartego poziomu Zlewnia bezodpływowych jez.: Kręcko i Wielicko[8]. Identyfikator MPHP to 17860[8]. Zlewnia bezpośrednia jeziora wynosi 4,36 km²[3].

Przyroda edytuj

Okolice brzegów jeziora są porośnięte lasami składającymi się z drzewostanów olchowych, bukowych, grabowych i dębowych. Wśród roślinności nawodnej dominuje trzcina pospolita porastająca 70% linii brzegowej jeziora. Szerokości pasa trzcin nie przekracza trzech metrów. Roślinność podwodną reprezentują wywłócznik kłosowy i okółkowy, rdestnice trawiaste, a głębiej ramienice z rodziny Characea. Roślinność podwodna występuje aż do głębokości 8,5 m[3].

Zagospodarowanie edytuj

Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (Nadzór Wodny Słubice[9]). Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje wody jezior Wielicko oraz Pniewy wraz z ich dopływami (Obwód rybacki jeziora Wielicko w zlewni rzeka Rzepia – Nr 3)[10]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Polski Związek Wędkarski Okręg w Zielonej Górze[11]. Ze względu na typologię rybacką jest to jezioro typu sielawowego[11].

Nad północnym brzegiem jeziora we wsi Garbicz, zlokalizowane są dwa niestrzeżone kąpieliska[12].

Od 2013 roku nad jeziorem organizowany jest Garbicz Festival[13]. Festiwal gromadzi około 10 tys. gości i skupia się na łączeniu ze sobą muzyki, sztuki i proekologicznych idei. Począwszy od 2019 roku organizacja festiwalu budzi kontrowersje. Władze gminy Torzym, konsekwentnie odmawiają zgody na przeprowadzenie festiwalu, swój sprzeciw argumentując jego szkodliwym wpływem na jezioro Wielicko, które znajduje się na obszarze Natura 2000. Mimo sprzeciwu władz gminy, festiwal odbył się w latach kolejnych, dzięki skutecznemu odwołaniu się organizatorów do SKO[14][15].

Czystość wód i ochrona środowiska edytuj

Jezioro zostało zakwalifikowane jako średnio odporne na degradujące wpływy zewnętrzne, w związku z czym zostało zaliczone do II kategorii podatności na degradację. Pozytywny wpływ na ten wskaźnik ma wysoka średnia głębokość, przewaga lasów w zlewni bezpośredniej, niska wymiana wód w ciągu roku oraz niska wartość współczynnika Schindlera, obrazującego wielkość zlewni w stosunku do objętości jeziora. Problemem jest natomiast niewielka objętość akwenu w porównaniu do długości jego linii brzegowej oraz słaby wskaźnik stratyfikacji wód[3].

Przeźroczystość wód jeziora wynosiła w 2001 roku w zależności od miesiąca pomiarów, od 2,5 do 3,4 metra[3].

Jezioro znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu „Puszcza nad Pliszką” oraz w granicach obszaru specjalnej ochrony siedlisk Natura 2000 „Rynna Jezior Torzymskich” PLH080073[16][17].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 22–23, ISBN 83-86001-29-1.
  2. ↑ a b c d e Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 549. ISBN 83-232-1732-7.
  3. ↑ a b c d e f Informacja o stanie czystości wód. WiOS Zielona Góra, 2001. [dostęp 2023-07-16]. (pol.).
  4. ↑ a b c Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 145969.
  5. ↑ Zarząd powiatu sulęcińskiego. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Sulęcińskiego na lata 2013-2016. 2015. [dostęp 2015-12-09]. (pol.).
  6. ↑ Instytut Języka Polskiego PAN, Elektroniczny słownik hydronimów Polski – Wielicko [online], eshp.ijp.pan.pl [dostęp 2023-07-16].
  7. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 17 września 1949 r. (M.P. z 1949 r. nr 76, poz. 947, s. 11)
  8. ↑ a b Informatyczny System Osłony Kraju, Hydroportal [online] [dostęp 2023-07-16].
  9. ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Sprawozdanie z działań podejmowanych na terenie Nadzoru Wodnego w Słubicach na obszarach powiatów słubickiego, krośnieńskiego, gorzowskiego, sulęcińskiego i świebodzińskiego za rok 2021 [online] [dostęp 2023-07-28].
  10. ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie”, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-07-16].
  11. ↑ a b PZW Zielona Góra, Interaktywna mapa wód [online], wody.pzw.zgora.pl [dostęp 2023-07-16].
  12. ↑ Wojciech Zieleniewski, Szlak "Wodny Świat", "Stowarzyszenie Kraina Szlaków Turystycznych - Lokalna Grupa Działania", 2012, s. 18-19.
  13. ↑ Radio Cykcyk, Garbicz Festival 2019, 2018. Reportaż FOTO Galeria. Tajemnice festiwalu [online], Muzyka alternatywna | Radio Cykcyk, 13 listopada 2019 [dostęp 2020-02-02] (pol.).
  14. ↑ Anna Moyseowicz, Kontrowersje wokół Garbicz Festival. Przeciwnicy mówią o ekologii i narkotykach, organizatorzy odpierają zarzuty [online], gazetalubuska.pl, 8 sierpnia 2022 [dostęp 2023-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-08-08].
  15. ↑ Sandra Soczewa, Lubuskie. Na ten festiwal zjeżdżają ludzie z całego świata. Garbicz urzeka ich przyrodą i dobrą muzyką [online], gazetalubuska.pl, 17 lipca 2022 [dostęp 2023-07-16] [zarchiwizowane z adresu 2022-07-17].
  16. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar chronionego krajobrazu - Puszcza nad Pliszką [online], crfop.gdos.gov.pl.
  17. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 - Rynna Jezior Torzymskich [online], crfop.gdos.gov.pl.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wielicko&oldid=71001663”