Wilt Chamberlain

koszykarz amerykański

Wilton Norman Chamberlain, znany jako Wilt the Stilt (Szczudło), The Big Dipper oraz Król Tablic (ur. 21 sierpnia 1936, zm. 12 października 1999 w Bel Air, w Kalifornii) – amerykański profesjonalny koszykarz grający w lidze NBA dla klubów: Philadelphia Warriors, Golden State Warriors, Philadelphia 76ers i Los Angeles Lakers. Grał również w zespole Harlem Globetrotters.

Wilt Chamberlain
Ilustracja
Chamberlain w koszulce Harlem Globetrotters
#13
środkowy
Pseudonim

Wilt the Stilt, The Big Dipper

Data i miejsce urodzenia

21 sierpnia 1936
Filadelfia

Data i miejsce śmierci

12 października 1999
Bel Air

Wzrost

216 cm

Masa ciała

125 kg

Kariera
Aktywność

1958–1974

Szkoła średnia

Overbrook (Filadelfia, Pensylwania)

College

Kansas (1956–1958)

Draft

1959, numer: Terytorialny
Philadelphia Warriors

Wilt Chamberlain (z piłką) i Bill Russell
Wilt Chamberlain i Elmore Smith z Buffalo Braves (1971).
Od lewej Tom Meschery, Bob Rule i Wilt Chamberlain podczas rozgrywek 1967/68.
Chamberlain zbierający piłkę w masce ochronnej, jako zawodnik 76ers w sezonie.
Wilt Chamberlain w barwach Lakers (1 stycznia 1972.)
Wilt Chamberlain w barwach Harlem Globetrotters (1 stycznia 1959.)
Wilt Chamberlain w wygranej walce o piłkę z Natem Thurmondem (1966).
Chamberlain w wygranej walce o piłkę podczas spotkania z Knicks (1960).
Chamberlain w barwach 76ers (1967).

Kariera sportowa

edytuj

Chamberlain, który ważył 250 funtów jako junior[1], a 275 jako profesjonalista (przypuszczalnie ok. 300 funtów po przejściu do Los Angeles Lakers[2]) grał na pozycji środkowego i jest obecnie uznawany za jednego z najlepszych i najbardziej dominujących graczy w historii NBA.

Wybrany z 3. numerem w drafcie 1959, Chamberlain jest posiadaczem ponad 60 nadal aktualnych rekordów NBA, m.in. w zakresie najwyższej liczby punktów zdobytych w trakcie jednego sezonu, zbiórek, czy średniej w obu tych kategoriach. Jest jedynym graczem w historii NBA, którego średnia punktów na koniec sezonu wynosiła ponad 50. Jest także jedynym zawodnikiem, który zdobył 100 punktów w jednym meczu NBA (2 marca 1962 w barwach Philadelphia Warriors przeciwko New York Knicks 169:147). Był siedmiokrotnie liderem strzelców ligi, dziewięciokrotnie przewodził NBA w skuteczności rzutów z gry, był także jedenastokrotnie liderem w zbiórkach, a raz został nawet liderem w kategorii asyst[3].

W sezonach 1961/1962 i 1963/1964 zajął drugie miejsce w głosowaniu na MVP fazy zasadniczej[4][5].

W 1968 został liderem NBA w kategorii asyst, jako jedyny środkowy w historii ligi. Lepszą średnią asyst (9,7) uzyskał wtedy Oscar Robertson z Cincinnati Royals[6]. Tytuły lidera przyznawano wtedy jednak na podstawie łącznej liczby asyst uzyskanych w trakcie całego sezonu. Chamberlain uzyskał ich 932, Robertson natomiast 660, co zadecydowało o przyznaniu „korony” lidera właśnie temu pierwszemu[6].

W trakcie swojej kariery sięgał dwukrotnie po mistrzostwo NBA, był wybierany czterokrotnie MVP sezonu zasadniczego, raz MVP finałów NBA, wystąpił także 13-krotnie w meczu gwiazd NBA[7][8]. 10 razy wybierano go do składów najlepszych zawodników ligi. W 1978 został uhonorowany zaliczeniem do Koszykarskiej Galerii Sław. Znalazł się w składzie NBA 35th Anniversary Team, a w 1996 r. znalazł się na liście 50 najlepszych graczy NBA w historii[8].

Po zakończeniu kariery koszykarskiej, grywał w amatorskiej lidze siatkarskiej International Volleyball Association (1975–1979), był również prezesem tej organizacji. Znalazł się na liście IVA Hall of Fame w uznaniu za wkład w rozwój federacji[9].

Był również biznesmenem, autorem kilku książek, zaliczył epizod aktorski (film Conan Niszczyciel). Przez całe życie był kawalerem. W swojej autobiografii Wilt utrzymywał, że spał z 20 tysiącami kobiet, czym wywołał spore oburzenie oraz ściągnął na siebie falę krytyki[10].

Udział w filmach

edytuj

W 1984 r. zagrał obok Arnolda Schwarzeneggera w popularnym filmie Conan Niszczyciel w reżyserii Richarda Fleischera, wcielając się rolę wojownika Bombaata. Pojawił się również gościnnie w serialu Laugh-In (1971) oraz The Commish (1992)[11]

Choroba i śmierć

edytuj

Chamberlain miał kłopoty z sercem. W 1992 był hospitalizowany przez trzy dni z powodu nieregularnej pracy tego organu, a w 1999, jego stan gwałtownie się pogorszył. Koszykarz stracił w tym czasie ponad 20 kilogramów. 12 października 1999, Chamberlain zmarł w Bel Air w stanie Kalifornia. Miał liczne rodzeństwo: siostry – Barbarę Lewis, Margaret Lane, Selinę Gross i Yvonne Chamberlain, i braci – Wilberta i Olivera Chamberlainów.

Osiągnięcia

edytuj

Rekordy NBA

edytuj

(Stan na 14 listopada 2016, na podstawie[37][38], o ile nie zaznaczono inaczej.)

Sezon regularny

edytuj
  • najwięcej punktów w:
    • jednym spotkaniu – 100 – przeciw Knicks 2 marca 1962[39]
    • jednej połowie spotkania – 59 – przeciw Knicks 2 marca 1962
  • najwięcej celnych rzutów z gry w:
    • jednym:
      • sezonie – 1597 – w sezonie 1961/62
      • spotkaniu:
        • 36 – przeciw Knicks 2 marca 1962
        • 18, bez ani jednej pomyłki – przeciw Bullets 24 lutego 1967
    • jednej kwarcie (4) spotkania – 22 – przeciw Knicks 2 marca 1962
  • najwięcej oddanych rzutów z gry w:
    • pojedynczym sezonie 3159 – w sezonie 1961/62
    • jednym spotkaniu – 63 – przeciw Knicks 2 marca 1962
    • jednej połowie spotkania – 37 – przeciw Knicks 2 marca 1962
    • jednej kwarcie spotkania – 21 – przeciw Knicks 2 marca 1962
  • najwięcej celnych rzutów (28/32) wolnych w jednym spotkaniu – przeciw Knicks 2 marca 1962, wyrównany (28/29) przez Adriana Dantleya 4 stycznia 1984, przeciw Rockets
  • najwięcej zbiórek w jednym spotkaniu – 55 – przeciw Celtics 24 listopada 1960
  • najwyższa średnia:
    • minut spędzanych na parkiecie w pojedynczym sezonie – 48,52 – 1961/62
    • punktów na mecz w pojedynczym sezonie – 50,36 – 1961/62
    • zbiórek na mecz w pojedynczym sezonie – 27,2 – 1960–61
  • najwyższa suma:
    • minut spędzanych na parkiecie w pojedynczym sezonie – 3882 – 1961/62
    • punktów w pojedynczym sezonie – 4029 – 1961/62
    • zbiórek w pojedynczym sezonie – 2149 – 1960/61
  • najwięcej spotkań z dorobkiem co najmniej:
    • 50 punktów w jednym sezonie – 45 – 1961/62
    • 40 punktów w jednym sezonie – 63 – 1961/62
    • 40 punktów w jednym sezonie – 63 – 1961/62
  • najwięcej niecelnych rzutów z gry w pojedynczym sezonie – 1562 – 1961/62
  • najwyższa skuteczność rzutów z gry w pojedynczym sezonie – 72,7% – 1972/73
  • najwięcej oddanych rzutów wolnych w pojedynczym sezonie – 1363 – 1961–62

Kariera

edytuj
  • najwyższa średnia minut spędzanych na parkiecie – 45,8
  • najwięcej sezonów:
    • jako lider ligi w:
      • punktach – 7 – 1959/60–1965/66 – wyrównany przez Michaela Jordana (1986/87–1992/93)
      • liczbie oddanych rzutów wolnych – 9
      • zbiórkach – 11
    • z rzędu jako lider ligi w:
      • liczbie celnych rzutów z gry – 7 – (1960–1966), wyrównany przez Michaela Jordana (1987–1993)
      • liczbie oddanych rzutów z gry – 7 – (1960–1966)
    • w historii:
      • ze średnią ponad 40 punktów na mecz – 2
      • ze średnią ponad 20 zbiórek na mecz – 10, wspódzielony z Billem Russellem
    • z rzędu w historii, ze średnią ponad:
      • 40 punktów na mecz – 2
      • 30 punktów na mecz – 7, wyrównany przez Michaela Jordana
      • 30 punktów i 20 zbiórek w meczu – 7
      • 20 zbiórek na mecz – 10, wspódzielony z Billem Russellem
  • najwęcej spotkań:
    • z rzędu z dorobkiem co najmniej:
      • 50 punktów – 7 – 16–29 grudnia 1961
      • 40 punktów – 14 – 8–30 grudnia 1961 i 11.01.–1.02.1962
      • 30 punktów – 65 – 4 listopada 1961 – 22 lutego 1962
      • 20 punktów – 126 – 19 października 1961 – 19 stycznia 1963
    • z dorobkiem co najmniej:
      • 60 punktów – 32
      • 50 punktów – 188
      • 40 punktów – 271
  • najwięcej celnych rzutów z gry – 35 – 17–28 lutego 1967
  • najwyższa liczba zbiórek – 23924
  • najwyższa średnia zbiórek – 22,9
  • najwięcej triple-doubles z rzędu – 9 – 8–20 marca 1968 - pobity przez Russella Westbrooka (2019)
  • najmłodszy zawodnik w historii, który przekroczył próg 10000 zebranych piłek – 28 lat i 81 dni – 10 listopada 1964[40]
  • najniższa liczba rozegranych spotkań przy przekroczeniu:
    • 15000 zdobytych punktów – 358
    • 20000 zdobytych punktów – 499
    • 30000 zdobytych punktów – 941
  • jedyny zawodnik w historii, który zanotował:
    • „podwójne triple-double” (ponad 20 w co najmniej trzech kategoriach statystycznych) – 22 punkty, 25 zbiórek i 21 asyst – 4 lutego 1968
    • co najmniej 40 punktów oraz 40 zbiórek w tym samym meczu (dokonał tego ośmiokrotnie)
    • średnią punktów w sezonie na poziomie ponad 40 oraz 50
    • średnie co najmniej 30 punktów na mecz oraz 20 zbiórek w pojedynczym sezonie regularnym (7-krotnie)
    • średnie co najmniej 30 punktów na mecz oraz 20 zbiórek przez kilka sezonów z rzędu – 7
  • najwięcej:
    • zbiórek w:
      • jednym spotkaniu – 41 – przeciw Celtics 5 kwietnia 1967
      • jednej połowie spotkania – 26 – przeciw Warriors 16 kwietnia 1967
      • 5-meczowej serii – 160 – przeciw Celtics 1967 (32 zbiórki na mecz)
      • 6-meczowej serii – 171 – przeciw Warriors 1967 (28,5 zb.)
      • 7-meczowej serii – 220 – przeciw Celtics 1965 (31,4)
    • celnych rzutów z gry w:
    • oddanych rzutów z gry w:
      • jednym spotkaniu – 48 – przeciw Nationals 22 marca 1962, współdzielony z Rickiem Barry (18 kwietnia 1967)
      • jednej połowie spotkania – 25 – przeciw Nationals 22 marca 1962, współdzielony z Elginem Baylorem (14 kwietnia 1962), Michaelem Jordanem (1 maja 1988)
      • 3-meczowej serii – 104 – przeciw Nationals 1960
Kariera
  • najwyższa średnia:
    • minut spędzanych na parkiecie – 47,24
    • zbiórek (minimum 10 gier) – 24,6 (35 gier)

Debiutanckie

edytuj
  • najwyższa średnia:
    • punktów w sezonie zasadniczym – 37,6 – 1959/60
    • zbiórek w sezonie zasadniczym – 27 – 1959/60
  • najwięcej punktów w jednym spotkaniu – 58 – przeciw Pistons 25 stycznia 1960 i przeciw Knicks 21 lutego 1960
  • najwięcej zbiórek w jednym spotkaniu – 45 – przeciw Nationals 6 lutego 1960

Mecz Gwiazd NBA

edytuj
  • najwięcej:
    • punktów w jednym meczu – 42
    • najwięcej celnych rzutów z gry w:
      • meczu – 17 – 1962, wyrównany przez Michaela Jordana (1988)
      • jednej połowie meczu – 10 – 1962
    • oddanych rzutów wolnych w meczu – 16 – 1962
    • zbiórek w:
      • historii spotkań gwiazd – 197
      • jednej połowie spotkania – 16 – 1960, wyrównany przez Boba Pettita (1962)

Przypisy

edytuj
  1. Sporting News. sportingnews.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-13)]. (ang.)..
  2. Podsumowanie życia Wilta Chamberlaina (ang.).
  3. [1] (ang.).
  4. 1961-62 NBA Awards Voting. basketball-reference.com. [dostęp 2022-03-30]. (ang.).
  5. 1963-64 NBA Awards Voting. basketball-reference.com. [dostęp 2022-03-30]. (ang.).
  6. a b 1967-68 NBA Season Summary. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  7. http://www.nba.com/history/players/chamberlain_summary.html (ang.).
  8. a b Biogram (ang.).
  9. Cherry, s. 311 (ang.).
  10. ESPN.com Sexual claim transformed perception of Wilt (ang.).
  11. Infoemacja w bazie IMDb (ang.), dostęp 2020-05-07
  12. NCAA College Basketball Final Four Most Outstanding Player Winners. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  13. NCAA College Basketball AP All-America Teams. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  14. NCAA All-Tournament Winners. sports-reference.com. [dostęp 2018-08-15]. (ang.).
  15. National Collegiate Basketball Hall of Fame - Players. collegebasketballexperience.com. [dostęp 2018-04-15]. (ang.).
  16. a b c Finals Champions and MVPs. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  17. NBA MVP Award Winners. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  18. NBA All-Star Game MVP’s. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  19. Wilt Chamberlain Profile. landofbasketball.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  20. The Supergame 1971/1972 ABA vs NBA All-Star Game. legendssf.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  21. NBA Rookie of the Year Award Winners. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  22. All-NBA Teams. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  23. All-Defensive Teams. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  24. NBA Scoring Leaders Year by Year. landofbasketball.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  25. NBA Rebounds Leaders Year by Year. landofbasketball.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  26. NBA Assists Leaders Year by Year. landofbasketball.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  27. NBA & ABA Year-by-Year Leaders and Records for Field Goal Pct. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  28. NBA & ABA Year-by-Year Playoff Leaders and Records for Points Per Game. basketball-reference.com. [dostęp 2018-03-29]. (ang.).
  29. NBA & ABA Year-by-Year Playoff Leaders and Records for Rebounds Per Game. basketball-reference.com. [dostęp 2018-04-03]. (ang.).
  30. NBA & ABA Year-by-Year Playoff Leaders and Records for Field Goal Pct. basketball-reference.com. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  31. NBA & ABA Career Leaders and Records for Total Rebounds. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  32. NBA Retired Numbers. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  33. NBA 35th Anniversary All-Time Team. basketball-reference.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  34. The NBA’s 50 Greatest Players. nba.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  35. NBA 75th Anniversary Team announced. nba.com. [dostęp 2021-12-01]. (ang.).
  36. Wilt Chamberlain – Hall Of Famers. hoophall.com. [dostęp 2014-07-02]. (ang.).
  37. Regular Season Records: Miscellaneous. nba.com. [dostęp 2016-11-14]. (ang.).
  38. National Basketball Association (NBA) Individual Records. rauzulusstreet.com. [dostęp 2016-11-14]. (ang.).
  39. Wilt Scores 100!. nba.com. [dostęp 2016-11-14]. (ang.).
  40. Top 5 Questions. nba.com. [dostęp 2016-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj