Witold Gorayski
Witold Gorayski, ps. „Kołczan”[1] (ur. 30 czerwca 1900 w Warszawie, zm. 2 września 1944 tamże) – polski prawnik i urzędnik, porucznik kawalerii rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
30 czerwca 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2 września 1944 |
| Zawód, zajęcie |
urzędnik |
| Tytuł naukowy |
magister praw |
| Stanowisko |
radca |
| Pracodawca | |
.jpg){kind=small}
| |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 30 czerwca 1900 w Warszawie, w rodzinie Adama (zm. 1950) i Heleny z Korab-Kołdowskich (ok. 1874–1962)[2][3]. Był bratem bliźniakiem Tadeusza Zbigniewa ps. „Topór” (1900–1944), porucznika kawalerii rezerwy Wojska Polskiego[3][4][5][6][7], wiceprokuratora okręgowego w Warszawie[8].
Witold uczęszczał do Gimnazjum im. Mikołaja Reja w Warszawie, a po wybuchu I wojny światowej kontynuował naukę w Moskwie, w Gimnazjum Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji[9]. 10 lipca 1918 wrócił do Warszawy i zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego[10].
13 listopada 1918 jako ochotnik wstąpił do 3. szwadronu 3 pułku ułanów[2]. W szeregach tego oddziału walczył na wojnie z Ukraińcami, a następnie na wojnie z bolszewikami[10]. Wyróżnił się 1 lipca 1920 w walce pod wsią Wełyka Hłumcza, w trakcie której został ranny w lewe ucho[9]. Następnego dnia został wzięty do niewoli bolszewickiej, ale przez przełożonych uznany został za poległego[10]. Za męstwo wykazane w walce pod wsią Wełyka Hłumcza Naczelny Wódz marszałek Józef Piłsudski nadał mu „pośmiertnie” Order Virtuti Militari[11]. 5 czerwca 1921 dowódca 3. szwadronu 3 puł. rotmistrz Mieczysław Borkowski we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari napisał: „(...) szwadron pułku 3 ułanów następował na lewym skrzydle 1 Dyw. Leg. na znacznie przeważające sił bolszewickie. Szwadron cały czas posuwał się pod huraganowym ogniem karabinów maszynowych i bombomiotów. Gdy szwadron zbliżył się do wsi starszy ułan Gorayski będąc ranny w szyję, nie bacząc na ujście krwi i ból, pierwszy podniósł się i rzucił się na bagnety, pociągając oddział. Czynem swym zdecydował o naszym powodzeniu. Wieś została zdobyta i znaczna zdobycz dostała się do naszych rąk. St. uł. Gorayski drogo zapłacił za swe bohaterstwo, gdyż zginął”[12]. 27 lipca 1921 Witold Gorayski wrócił z niewoli, a 22 sierpnia tego roku został zwolniony z wojska[2].
7 lipca 1926 prezydent RP mianował go podporucznikiem w rezerwie ze starszeństwem z 1 lipca 1925 i 305. lokatą w korpusie oficerów kawalerii, a minister spraw wojskowych wcielił do 10 pułku ułanów w Białymstoku[13]. W 1926 ukończył studia na Wydziale Prawa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego i otrzymał stopień magistra praw[9]. 5 stycznia 1927 został mianowany aplikantem w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie[14]. Po odbyciu aplikacji sądowej został mianowany asesorem sądowym w okręgu sądu apelacyjnego w Warszawie. Pełnił obowiązki sędziego śledczego w Warszawie[10]. 27 lutego 1930 został zwolniony ze stanowiska asesora sądowego[15]. 1 kwietnia 1930 został zatrudniony w Wydziale Prawnym Ministerstwa Komunikacji na stanowisku referendarza w VII stopniu służbowym[9]. W 1938 był radcą w tym ministerstwie[16].
W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas w grupie oficerów „reklamowanych na 12 miesięcy”[17].
W czasie powstania warszawskiego, w stopniu porucznika, służył w Komendzie Obwodu Śródmieście Armii Krajowej na stanowisku inspektora Wojskowej Służby Ochrony Powstania[1]. Poległ 2 września 1944[1]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A27, rząd 9, grób 11–12)[1].
Był żonaty z Bronisławą z Chruścielewskich, dzieci nie miał[18].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4288[11][19][20][21]
- Krzyż Walecznych nr 18502[22]
- Złoty Krzyż Zasługi – 7 listopada 1938 „za zasługi w służbie państwowej”[16]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[22]
- Odznaka za Rany i Kontuzje z jedną gwiazdką[23]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Witold Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-06-23].
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: GORAYSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2023-06-23].
- ↑ Tadeusz Gorayski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-06-23].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 245, 254, jako ułan Tadeusz Gorajski.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 593.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 593.
- ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 7, s. 89, 1937-07-15. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości..
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 13.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5, 6.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 245, 254, jako ułan Witold Gorajski.
- ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Sprawiedliwości”. 5, s. 73, 1927-03-01. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości..
- ↑ Ruch służbowy w sądownictwie. „Dodatek do Dziennika Urzędowego Ministerstwa Sprawiedliwości”. 8, s. 104, 1930-04-07. Warszawa: Ministerstwo Sprawiedliwości..
- ↑ a b M.P. z 1938 r. nr 256, poz. 583.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 124, 819.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Dobrzyński 1929 ↓, s. 46.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 410.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1 foto.
Bibliografia edytuj
- Gorayski Witold. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.22-1607 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-06-23].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Bohdan Dobrzyński: Zarys historji wojennej 3-go pułku ułanów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.