Wojsko I Rzeczypospolitej w 1626

Struktura organizacyjna wojska I Rzeczypospolitej 21 września 1626 r., w przeddzień bitwy pod Gniewem rozpoczynającej wojnę polsko-szwedzką 1626-1629.

Mapa I Rzeczypospolitej w 1619 (po rozejmie w Dywilinie)
Zygmunt III Waza, władca Rzeczypospolitej 1587-1632
Wacław Leszczyński (kanclerz wielki koronny)
Łukasz Opaliński starszy herbu Łodzia
Jakub Sobieski herbu Janina
Adam Kazanowski herbu Grzymała
Jerzy Ossoliński
Tomasz Zamoyski
Aleksander Ludwik Radziwiłł

Husaria

edytuj

Husaria zaciężna

edytuj

Gwardia królewska

edytuj
  • Wielka chorągiew dworska - 200 koni

Chorągwie husarskie powiatowe

edytuj
  • Chorągiew husarska chełmińska
  • Chorągiew husarska pomorska
  • 5 rot husarskich wielkopolskich - 1000 koni

Chorągwie husarskie prywatne

edytuj

Razem całej husarii: 18 chorągwi - 2930 koni.

Z około 3000 husarzy dużą wartość miało 550 żołnierzy chorągwi Woyny, Niewiarowskiego i Sapiehy, natomiast pozostałe chorągwie miały znacznie niższą wartość:

  • chorągiew dworska miała charakter paradny,
  • chorągwie powiatowe, choć zawodowe, dotychczas trudniły się zadaniami policyjnymi, nie mając doświadczenia bojowego,
  • chorągwie prywatne były zaciągnięte przeważnie w ostatniej chwili (w sierpniu 1626 wobec braku kandydatów magnaci dawali husarzom żołd 100 zł, przy żołdzie w wojsku kwarcianym 41 zł), nie miały doświadczenia bojowego.

Rajtaria

edytuj
  • Chorągiew rajtarska Henryka Szmelinga (Schmellinga) – 200 koni
  • Chorągiew rajtarska gwardii królewskiej Otto Denhoffa - 200 koni

Razem rajtarii: 2 chorągwie - 400 koni.

Kozacy

edytuj

Zaciężni

edytuj
  • Chorągiew kozacka zaciężna Mostowskiego - 150 koni

Lisowczycy (na żołdzie królewskim)

edytuj
  • pułk Władysława Śleszyńskiego - 300 koni

Chorągiew kozackie magnackie i woluntarskie

edytuj

Razem jazdy kozackiej: 28 chorągwi - 3450 koni.

Piechota

edytuj

Dragonia i piechota cudzoziemskiego autoramentu

edytuj

Królewska

edytuj
  • Mikołaja Judyckiego, kawalera Maltańskiego, dragonów - 400 koni
  • Mikołaja Judyckiego, kawalera Maltańskiego, piechoty - 500 ludzi
  • Artura Astona piechoty szkockiej - 500 ludzi
  • Gerarda Denhoffa, piechoty - 200 ludzi
  • Ottona Fitinghoffa piechoty - 200 ludzi
  • Ernesta Fitinghoffa piechoty - 250 ludzi

Prywatna

edytuj

Razem: 1650 piechoty i 400 dragonów.

Piechota polskiego autoramentu

edytuj

Zaciężna Królewska

edytuj
  • 2 roty piesze Przyłuskiego - 300 ludzi
  • 2 roty piesze Józefa Rabiego - 200 ludzi
  • Piechota zaciężna królewska Jana Porembskiego - 300 ludzi

Piechota węgierska gwardii

edytuj
  • Chorągiew piesza Wojciecha Kuropatwy - 150 ludzi
  • Chorągiew piesza Macieja Jelińskiego - 200 ludzi
  • Chorągiew piesza Piotra Smieszyńskiego - 100 ludzi
  • Chorągiew piesza Jana Szacko - 150 ludzi

Piechota prywatna

edytuj

Razem 16 chorągwi piechoty - 2380 ludzi.

20 dział w tym 7 ciężkich, 2 średnie i 11 lekkich.

Wzmocnienia przybyłe 24-28 IX 1626

edytuj

Husaria

edytuj
Chorągwie husarskie prywatne
edytuj
Roty husarskie powiatowe
edytuj
  • Roty husarskie powiatowe województwa brzesko-kujawskiego

Razem husarii: 7 chorągwi.

Rajtaria (zaciężna)

edytuj

Regiment rajtarii zaciężnej Mikołaja Abrahamowicza, wojewodzica smoleńskiego - 3 chorągwie, 400 koni

Kozacy

edytuj
Lisowczycy (na żołdzie królewskim)
edytuj
  • Pułk lisowczyków Mikołaja Moczarskiego - 2 chorągwie, 400 koni
Chorągiew kozackie prywatne
edytuj

Razem 10 chorągwi.

Piechota polskiego autoramentu

edytuj

Prywatna

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Urszula Augustyniak, W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa Radziwiłła, Warszawa: „Semper”, 2004, ISBN 83-89100-54-1, OCLC 830636209.
  • Konstanty Górski, Wojna Rzeczypospolitej ze Szwecją od 1626 do 1629, „Biblioteka Warszawska”, 1888.
  • Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985, ISBN 83-06-01093-0.
  • Leszek Podhorodecki, Chanat Krymski, ISBN 83-05-11618-2.