Wyobraźnia
Wyobraźnia – zdolność do przywoływania i tworzenia w myślach wyobrażeń[1].
Źródłem przechowywanych w pamięci wyobrażeń są zmysły. Część odpowiadająca za wyobraźnię jest umiejscowiona w prawej półkuli mózgu. Często odróżnienie tych wrażeń od wyobrażeń jest trudne, gdyż w ciągłym strumieniu świadomości, z jakim mamy do czynienia w praktyce, występują one jednocześnie obok siebie. Dobrym dowodem na to jest sen i marzenia senne, podczas których powstają wyobrażenia odizolowane od wrażeń zmysłowych. Działaniu wyobraźni, w porównaniu do efektów pracy zmysłów, przypisuje się większą aktywność i mniejszą złożoność oraz intensywność (np. E. Husserl).
Problematyką wyobraźni i wyobrażeń zajmował się w ramach teorii poznania Arystoteles, podając zasady, którymi wyobraźnia kieruje się łącząc ze sobą wyobrażenia: podobieństwo, kontrast, styczność. Korzystając z tych zasad, wykorzystuje się wyobrażenia w zaawansowanych mnemotechnikach, przy czym zwiększeniu ich trwałości sprzyjają przeżycia emocjonalne, doświadczane w trakcie ich tworzenia, organizowanie wyobrażeń w kompleksy, tworzenie układów powiązanych jakąś zasadą (asocjacje) oraz przywoływanie ich z dużą częstotliwością.
Wyobraźnia twórcza lub wyobraźnia artystyczna jest specjalnym rodzajem wyobraźni – w oparciu o wrażenia wyobrażeń pozwala ona tworzyć inne wyobrażenie, które nie mają odpowiedników w żadnym z wrażeń. Dzięki temu ten rodzaj wyobraźni stanowi podstawę twórczości i wszelkiej innej aktywności kulturalnej.
Wyobraźnię przypisuje się także niektórym innym gatunkom zwierząt.
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ wyobraźnia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-12].
Bibliografia
edytuj- Powszechna Encyklopedia Multimedialna. PWN, 2010.
Linki zewnętrzne
edytuj
Marek Jakubiec, nagrania dla Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych – Uniwersytet Jagielloński (CKBI UJ), kanał „Copernicus” na YouTube [dostęp 2024-10-12]:
- Wyobraźnia, 20 października 2019.
- Czym jest wyobraźnia?, 27 listopada 2021.
- Po co nam wyobraźnia?, 4 grudnia 2021.
- Eksperymenty myślowe w fizyce, 12 grudnia 2021.
- Eksperymenty myślowe w biologii, ekonomii i kognitywistyce, 19 grudnia 2021.
- Nauka o wyobraźni, 25 grudnia 2021.
- Tamar Gendler, Imagination, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 14 marca 2011, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-08-07] (ang.). (Wyobraźnia)
