Wikipedia

Wypady na Równo i Opalin

bitwa z okresu wojny polsko-bolszewickiej

Wypady na Równo i Opalin – walki pododdziałów 25 pułku piechoty z oddziałami sowieckiej 25 Dywizji Strzelców w czasie trwania Bitwy Warszawskiej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Wypady na Równo i Opalin
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Czas

23–24 i 31 sierpnia 1920

Miejsce

pod Równem[a] i Opalinem

Terytorium

II Rzeczpospolita

Przyczyna

Bitwa Warszawska

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Siły
25 pułk piechoty oddziały 25 DS
brak współrzędnych
Adam Przybylski
Wojna Polska 1918–1921[1]

Geneza edytuj

Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[2]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim[3][4], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą[5], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza[6]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[7].

Po klęsce nad Wisłą dowództwo sowieckie pospiesznie uzupełniało i reorganizowało ocalałe z pogromu jednostki[8]. Na przełomie sierpnia i września 1920 również Wojsko Polskie reorganizowało siły i przygotowywało się do kolejnych działań.

Walczące wojska edytuj

Jednostka
Dowódca
Podporządkowanie
  Wojsko Polskie
7 Dywizja Piechoty gen. Karol Schubert
⇒ 25 pułk piechoty mjr Józef Jaklicz 7 DP
25 pp
→ III/25 pułku piechoty
→ I batalion etapowy lubelski gr. mjr. Grabowskiego
→ I batalion wartowniczy kielecki
→ II/7 pułku artylerii polowej 7 pap
  Armia Czerwona
25 Dywizja Strzelców Aleksandr Bachtin 12 Armia

Wypady na Równo i Opalin edytuj

 
Położenie 7 DP do 23 sierpnia 1920[9]

W ostatniej dekadzie sierpnia odcinka Bugu od Bytenia do Dorohuska bronił 25 pułk piechoty wzmocniony grupą mjr. Grabowskiego[b] i II dywizjonem 7 pułku artylerii polowej[10]. III batalion zajął odcinek Byteń – Uhrusk, grupa majora Grabowskiego Hniszów – Świerże, II batalion: okopy – Dorohusk, I batalion jako odwód I odcinka stanął w Świerżach[11]. Na przeciwległym brzegu obronę zajęły oddziały sowieckiej 25 Dywizji Strzelców.

Dowódca pułku zdecydował podnieść aktywność swojej obrony i nakazał zorganizować swoim pododdziałom serię wypadów. Pierwszy wypad przeprowadzono 21 sierpnia. Grupę wypadową stanowił III/25 pp z przydzieloną 7/7 pułku artylerii polowej. Uderzono w rejon Huszcza – Opalin i rozbito 224 pułk strzelców i sotnię kozacką; wzięto do niewoli 35 jeńców, zdobyto 2 karabiny maszynowe i kilkanaście wozów taborowych[12].

Nocą z 23 na 24 sierpnia wypadu na Równo dokonał I batalion. Żołnierze przeprawili się przez Bug po kładce w Świerżach i zaskoczyli kwaterujący w wiosce sowiecki 225 pułk strzelców. Po krótkiej walce „na bagnety” i granaty czerwonoarmiści wycofali się w nieładzie[13]. Batalion zdobył 20 ciężkich i lekkich karabinów maszynowych oraz kilkadziesiąt wozów taborowych. Wzięto do niewoli około 50 jeńców. Straty w poległych oszacowano na około 80 czerwonoarmistów[10].

Komunikat prasowy o tym wypadzie podawał[12][14]:

Grupa wypadowa majora Jaklicza zajęła miejscowość Równo (na południowy wschód od Opalina), biorąc 20 karabinów maszynowych, jeńców i konie.

Pod koniec sierpnia dowódca 7 Dywizji Piechoty nakazał przeprowadzić na odcinku nr I (25 pp i grupa mjr. Grabowskiego) w nocy z 30 na 31 sierpnia wypad trzema batalionami do rejonu Równe – Jahodyn – Rymacze – Bereźce, z zadaniem rozbicia znajdujących się w tym rejonie sił nieprzyjacielskich. Po dokonanym wypadzie i oczyszczeniu tego rejonu oddziały wypadowe miały wrócić na dawne stanowiska[15]. 31 sierpnia I/25 pp przeprowadził kolejny wypad na Równo. Równocześnie III/25 pp uderzył na Opalin, a III batalion na Wilczy Przewóz. Po opanowaniu obu miejscowości Polacy zaatakowali Johodyn, gdzie stał sztab 25 Dywizji Strzelców. Zdobyto dwa działa, 6 ckm-ów, do niewoli wzięto 18 jeńców[10]. Atakując dalej 25 pułk piechoty przeszedł na południe od linii kolejowej, oczyścił z oddziałów przeciwnika Rymacze i wrócił przez Bereźce na zachodni brzeg Bugu[16][17].

O tym wypadzie komunikat prasowy z dnia 1 września głosił[17][18]:

Dzięki świetnej akcji wypadowej naszych oddziałów ofensywa 12-ej armji sowieckiej została udaremniona. Koncentrujący się w rejonie Jagodyna, Smolar i Piszczy rozpoczęli szybki odwrót, pozostawiając w naszem ręku licznych jeńców. Pułk 25-y piechoty w akcji tej zdobył 2 działa z zaprzęgiem, 6 karabinów maszynowych i kolumnę amunicyjną.

Dalsze wypady na przedpole miały charakter rozpoznawczy. Zdemoralizowane niepowodzeniami wojska sowieckie cofnęły się o kilkanaście kilometrów. Przedpole zostało gruntownie oczyszczone i przygotowane do rozpoczęcia nowej polskiej ofensywy[17].

Bilans walk edytuj

Wypady dokonane przez 25 pułk piechoty w poważnym stopniu zakłóciły przygotowania 25 Dywizji Strzelców do przełamania obrony polskiej na linii Bugu[10].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Miejscowość na Ukrainie, na północ od Włodzimierza Wołyńskiego.
  2. ↑ W skład grupy mjr. Grabowskiego wchodziły: I batalion etapowy lubelski i I batalion wartowniczy kielecki.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Przybylski 1930 ↓.
  2. ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 199.
  3. ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 57.
  4. ↑ Odziemkowski 1990 ↓, s. 68.
  5. ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 168.
  6. ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 193.
  7. ↑ Żeligowski 1930 ↓, s. 116.
  8. ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 482.
  9. ↑ Borowiec 1925 ↓.
  10. ↑ a b c d Odziemkowski 2004 ↓, s. 358.
  11. ↑ Juszkiewicz 1928 ↓, s. 28.
  12. ↑ a b Juszkiewicz 1928 ↓, s. 29.
  13. ↑ Borowiec 1925 ↓, s. 94.
  14. ↑ Pomarański 1920 ↓, s. 285.
  15. ↑ Borowiec 1925 ↓, s. 101.
  16. ↑ Borowiec 1925 ↓, s. 103.
  17. ↑ a b c Juszkiewicz 1928 ↓, s. 30.
  18. ↑ Pomarański 1920 ↓, s. 288.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wypady_na_Równo_i_Opalin&oldid=73370683”