Wywiery

Wywiery
Выверы
Выверы
	; Wjazd do miejscowości
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	mołodecki
Sielsowiet	Miasota
Populacja (2009); • liczba ludności	; 596
Kod pocztowy	222330
	Położenie na mapie obwodu mińskiego Wywiery
	Położenie na mapie Białorusi Wywiery
	Położenie na mapie Polski w 1939 Wywiery
	54°16′39″N 26°56′51″E/54,277500 26,947500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wywiery (biał. Выверы, ros. Выверы) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Miasota, którego od 2015 są siedzibą^[2].

W miejscowości działa parafia prawosławna pw. św. Męczennika Pantelejmona^[3].

Historia

W czasach zaborów wieś i folwark w okręgu wiejskim Rajewszczyzna, w gminie Mołodeczno, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku wieś liczyła 129 mieszkańców (55 dusz rewizyjnych) w 11 domach, folwark – 12 mieszkańców w 1 domu, własność Kasperowiczów^[4].

W latach 1921–1945 wieś i kolonia leżały w Polsce, w województwie wileńskim^[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Mołodeczno.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały:

wieś – 174 osoby, 1 była wyznania rzymskokatolickiego a 173 prawosławnego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali białoruską przynależność narodową. Było tu 30 budynków mieszkalnych^[5]. W 1931 w 36 domach zamieszkiwało 199 osób^[6].
kolonię – 60 osób, 2 były wyznania rzymskokatolickiego a 58 prawosławnego. Jednocześnie 16 mieszkańców zadeklarowało polską a 44 białoruską przynależność narodową. Było tu 6 budynków mieszkalnych^[5]. W 1931 w 8 domach zamieszkiwało 65 osób^[6].

Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej w Mołodecznie. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Mołodecznie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Mołodecznie^[7].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR^[8]^[9]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR^[10].

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Przynależność państwowa i administracyjna

? - 1917 Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski
1917 - 1919 Rosyjska FSRR
1919 - 1920 Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński
1920 Rosyjska FSRR
1920 - 1945^[b] Polska
- województwo:
  - nowogródzkie (1921 - 1922)
  - Ziemia Wileńska (1922 - 1926)
  - wileńskie (od 1926)
- powiat:
  - wilejski (1920 - 1927)
  - mołodeczański (od 1927)
1945 - 1991 ZSRR, Białoruska SRR
od 1991 Białoruś

Uwagi

↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
↑ de facto do 1939

Przypisy

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ О переносе административного центра Мясотского сельсовета. pravo.by. [dostęp 2018-04-10]. (biał.).
↑ Приход храма Святого великомученика и целителя Пантелеимона аг. Выверы. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-08]. (ros.).
↑ Wiewiory, wieś i folwark, powiat wilejski, gmina Mołodeczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 433 .
↑ ^a ^b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88 .
↑ ^a ^b Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1834 .
↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03] .
↑ PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .

Bibliografia

Wiewiory, wieś i folwark, powiat wilejski, gmina Mołodeczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 433 .
Wiewiory na mapie WIG
Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.

[uwaga12222-5] Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).

[uwaga1-12] to do 1939

[spis-1] Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[2] О переносе административного центра Мясотского сельсовета. pravo.by. [dostęp 2018-04-10]. (biał.).

[3] Приход храма Святого великомученика и целителя Пантелеимона аг. Выверы. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-08]. (ros.).

[4] Wiewiory, wieś i folwark, powiat wilejski, gmina Mołodeczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 433 .

[:0222222222222-6] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88 .

[:1222222-7] Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28 .

[:02222222-8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1834 .

[9] ttps://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.

[10] okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03] .

[11] PiotrP. Eberhardt PiotrP., Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100 .

[2]

[1]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[b]