Zasłonak żółtkowy

Zasłonak żółtkowy (Phlegmacium cliduchus (Secr. ex Fr.) Niskanen & Liimat.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].

Zasłonak żółtkowy
Ilustracja
3 - zasłonak żółtkowy
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

zasłonakowate

Rodzaj

Phlegmacium

Gatunek

zasłonak żółtkowy

Nazwa systematyczna
Phlegmacium cliduchus (Secr. ex Fr.) Niskanen & Liimat.
Fungal Diversity: 10.1007/s13225-022-00499-9, [55] (2022)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Phlegmacium, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisali go Louis Secretan i Elias Fries w 1838 r., nadając mu nazwę Cortinarius cliduchus. Obecną nazwę nadali mu Tuula Niskanen i Kare Liimatainen w 2022 r.[1] Synonimy:

  • Cortinarius cliduchus Secr. ex Fr. 1838
  • Cortinarius cliduchus var. ionophyllus Malençon & Bertault 1970
  • Gomphos cliduchus (Secr. ex Fr.) Kuntze 1891
  • Phlegmacium cliduchum (Secr. ex Fr.) Ricken 1912[2].

W 1955 r. Stanisław Domański podał polską nazwę zasłonak śmierdzący, w 1975 r. Andrzej Nespiak zmienił ją na zasłonak żółtkowy[3]. Obydwie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1].

Morfologia

edytuj
Kapelusz

Średnica 4–10 cm, kształt początkowo półkulisty, potem wypukły, w końcu nieco spłaszczony. Powierzchnia gładka, śliska, w stanie suchym błyszcząca, intensywnie żółta do bladożółtobrązowej, ciemniejsza w środku[4].

Blaszki

Kremowe do jasnobrązowych, u starych grzybów czerwonobrązowe[4].

Trzon

Wysokość 5–10 cm, grubość 1–2 cm, u podstawy z bulwą o średnicy do 2,5 cm. Powierzchnia w dolnej części pokryta jasnożółtymi, łuskowatymi pozostałościami pochwy, zasnówka oliwkowo-brązowożółta[4].

Miąższ

Białożółty do żółtego, o gorzkim smaku i zapachu ziemi[4].

Zarodniki

Wysyp zarodników brązowy. Bazydiospory eliptyczne, 9-11 × 5-6 µm[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Znane są jego stanowiska tylko w Europie[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 3 stanowiska, w tym dwa sprzed I wojny światowej[3].

Grzyb naziemny. Rośnie wśród mchów w lasach mieszanych[3] i liściastych, głównie pod bukami. Grzyb niejadalny[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-07] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-07] (ang.).
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 167, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Miro Šerod, Phlegmacium cliduchus, žoltobetna sluzarka [online] [dostęp 2023-12-07] (słoweń.).
  5. Występowanie Cortinarius cliduchus na świecie (mapa) [online], Discover Life Maps [dostęp 2023-12-07].