Zeta Cygni

gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia

Zeta Cygni (ζ Cyg) – gwiazda w gwiazdozbiorze Łabędzia, odległa o około 143 lata świetlne od Słońca.

Zeta Cygni Aa/Ab
ζ Cyg
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Łabędź

Rektascensja

21h 12m 56,186s

Deklinacja

+30° 13′ 36,90″

Paralaksa (π)

0,02279 ± 0,00029[1]

Odległość

143,1 ± 2,2 ly
43,88 ± 0,68 pc

Wielkość obserwowana

3,75m[1]

Ruch własny (RA)

9,45 ± 0,32 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−20,71 ± 0,21 mas/rok[1]

Prędkość radialna

11,32 ± 0,30 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

żółty olbrzym / biały karzeł

Typ widmowy

G8 IIIp / DA 4,2[1]

Masa

3,0 M[2]

Promień

14,0 R[2]

Jasność

119 L[2]

Wiek

~400 mln lat[2]

Temperatura

4980 K[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 64 Cyg
2MASS: J21125619+3013370
Bonner Durchmusterung: BD+29°4348
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 797
Boss General Catalogue: GC 29661
Katalog Henry’ego Drapera: HD 202109
Katalog Hipparcosa: HIP 104732
Katalog jasnych gwiazd: HR 8115
SAO Star Catalog: SAO 71070

Znajduje się na południowo-wschodnim „skrzydle” gwiazdozbioru Łabędzia, nie ma nazwy własnej[2].

Charakterystyka

edytuj

Zeta Cygni to żółty olbrzym należący do typu widmowego G. Emituje 119 razy więcej promieniowania niż Słońce, ma temperaturę 4980 K, nieco niższą niż temperatura fotosfery Słońca. Gwiazda ma 14 razy większy promień i 3 razy większą masę niż Słońce. Najprawdopodobniej w jej jądrze trwa synteza helu w węgiel i tlen, chociaż ten proces mógł jeszcze się nie rozpocząć. Zeta Cygni to gwiazda barowa, zawierająca około trzykrotnie więcej baru niż Słońce, wzbogacona również w inne cięższe pierwiastki. Źródłem tych substancji jest towarzysz olbrzyma, gdyż Zeta Cygni to gwiazda podwójna[2].

Towarzysz olbrzyma, oznaczany Zeta Cygni Ab, jest białym karłem o wielkości zaledwie 13,2m, odległym o 0,04 sekundy kątowej od jasnego składnika[2][3]. Gwiazdy okrążają wspólny środek masy w okresie 6489 dni, czyli 17,8 roku. Ocenia się, że w przestrzeni gwiazdy dzieli 11 au, przy czym zbliżają się na 8 i oddalają na 13 au. Modele teoretyczne ukazują, że w przeszłości układ tworzyły dwie gwiazdy o masach 3,0 i 2,5 M, z których masywniejsza ewoluowała szybciej i stała się znanym dziś białym karłem. Utrata znacznej części masy przez tę gwiazdę wzbogaciła drugi składnik układu w bar i inne pierwiastki, a także zwiększyła jego masę łącznie o około pół masy Słońca[2].

Zeta Cygni ma także sześciu słabych (12–15m) optycznych towarzyszy, oznaczonych literami B–G, oddalonych o 42–104″ od olbrzyma[3].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Zeta Cygni w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h i Jim Kaler: Zeta Cygni. STARS. [dostęp 2017-06-29]. (ang.).
  3. a b Mason et al.: WDS J21129+3014A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.