Zoisyt, zoizytminerał z grupy krzemianów grupowych. Należy do minerałów rzadkich, rozpowszechnionych tylko w niektórych rejonach Ziemi.

Zoisyt
Ilustracja
Zoisyt (2,3x1,4x0,5 cm)
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

Ca2Al3(SiO4)(Si2O7)O(OH) – zasadowy krzemian wapnia i glinu

Twardość w skali Mohsa

6 –6,5

Przełam

nierówny do muszlowego

Łupliwość

doskonała {010}, niezupełna {100}

Pokrój kryształu

słupkowy, pręcikowy

Układ krystalograficzny

rombowy

Właściwości mechaniczne

kruchy

Gęstość minerału

3,10-3,36 g/cm³[1]

Właściwości optyczne
Barwa

bezbarwny, szary, zielonobrązowy, różowy, żółty, niebieski, fioletowy, fioletowoniebieski

Rysa

biała lub bezbarwna

Połysk

szklisty, perłowy

Współczynnik załamania

nα = 1,696 - 1,700 nβ = 1,696 – 1,702 nγ = 1,702 – 1,718

Inne

dwuosiowy dodatni, pleochroizm

Nazwa jest uhonorowaniem Žigi Zoisa, finansującego badania minerałów[2].

Właściwości

edytuj

Tworzy kryształy słupkowe z wyraźnym prążkowaniem poprzecznym. Występuje w skupieniach zbitych, ziarnistych, pręcikowych. Jest polimorficzny z jednoskośnym klinozoisytem. Jest kruchy, przezroczysty, często zawiera domieszki manganu (thulit), chromu (anyolit), wanadu (tanzanit), strontu, potasu, tytanu. Po oszlifowaniu wykazuje niekiedy „efekt kociego oka”.

Występowanie

edytuj

Minerał skał metamorficznych niskich temperatur i dużych ciśnień. Spotykany w skałach wapienno–krzemianowych, gnejsach, granulitach, amfibolitach i eklogitach.

Miejsca występowania: Tanzania, Kenia, Zambia, Rosja – Ural, USA – Wyoming, Karolina Pd, Meksyk, Austria, Norwegia, Szwajcaria.

W Polsce występuje w masywie Braszowic, Jordanowie Śląskim, Nasławicach, także w amfibolitach Sobótki, w okolicach Nowej Rudy i Sokolca k. Kłodzka.

Zastosowanie

edytuj
  • Ma znaczenie naukowe (wskaźnik charakteru i przeobrażeń skał),
  • jest interesujący dla kolekcjonerów,
  • rzadki i ceniony kamień jubilerski i ozdobny,
  • służy do wyrobu drobnej galanterii ozdobnej i artystycznej, biżuterii i rzeźb.

Galeria

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Mindat – zoisite (ang.) [dostęp 2011-06-01].
  2. Zoisite, [w:] Mindat.org, Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2022-03-29] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Autor: Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Leksykon przyrodniczy. Minerały. Warszawa: Świat Książki, 1995, s. 214, 281. ISBN 83-7129-194-9.