Čierny vrch (997 m)

Čierny vrch (997 m n.p.m.) – szczyt w Nitrickich Wierchach, jednostce Gór Strażowskich, w Centralnych Karpatach Zachodnich na Słowacji.

Čierny vrch

Państwo	Słowacja
Pasmo	Góry Strażowskie
Wysokość	997 m n.p.m.
Położenie na mapie Słowacji Čierny vrch
48°48′53″N 18°24′35″E

Położenie

Leży w północnej części Nitrickich Wierchów, w ich głównym grzbiecie. Na północy od szczytu Suchego Wierchu (1028 m n.p.m.), najwyższego szczytu Nitrickich Wierchów, oddziela go Sedlo pod Čiernym vrchom (785 m n.p.m.). Na południu płytkie siodło (ok. 920 m n.p.m.) oddziela go od niewybitnego szczytu Veľká Homoľa (976 m n.p.m.). Grzbietem przez szczyt przebiega granica powiatów Prievidza (na wschodzie) oraz Bánovce nad Bebravou (na zachodzie). Szczyt ten dominuje od zachodu nad wsią Rudnianska Lehota w dolinie Nitricy, zaś od wschodu nad wsią Kšinná w dolinie Radišy.

Geologia

Masyw Čierneho vrchu posiada urozmaiconą budowę geologiczną. Południową część masywu budują brekcje, zlepieńce i piaskowce tzw. serii terchowskiej, pochodzące z paleogenu. Północną część budują hercyńskie granitoidy (karbon-perm) – leukogranity i granity z żyłami aplitów i gniazdami pegmatytów, a także starsze paleozoiczne skały metamorficzne, głównie paragnejsy. Kopułę szczytową i część zachodnich zboczy (m.in. Kamenská skala) budują skały węglanowe, głównie szare i ciemnoszare, margliste wapienie, ale także margle i margliste łupki z przełomu jury i kredy, z lokalnymi wkładkami ciemnoszarych wapieni tzw. guttensteinskich ze środkowego triasu.

Charakterystyka

Masyw Čierneho vrchu jest znacznie rozczłonkowany. Zarówno jego wschodnie jak i zachodnie zbocza rozdzielają się na liczne boczne grzbiety, rozdzielane głębokimi, wąskimi i często krętymi dolinkami. Praktycznie cały masyw góry jest zalesiony. W drzewostanach dominują buk i świerk. Sam wierzchołek Čierneho vrchu nie jest zalesiony, jednak otaczające go drzewa uniemożliwiają obejrzenie pełnej, dookolnej panoramy. Widać stąd fragmentarycznie części Gór Strażowskich, m.in. pasmo Małej Magury i Rokoš, a także części Małej i Wielkiej Fatry. Na wierzchołku stoi drewniany krzyż z Bożą Męką, otoczony płotkiem oraz drogowskaz turystyczny z puszką, zawierającą książkę wpisów. Na szerokiej przełęczy na północ od szczytu (Sedlo pod Čiernym vrchom) wznosi się masywna wieża przekaźnika telewizyjnego.

Turystyka

Szczyt jest często odwiedzany przez turystów. Biegnie przezeń czerwono znakowany szlak turystyczny, biegnący wzdłuż całego grzbietu Nitrickich Wierchów. Dodatkowo przez położoną ok. 750 m na północ od wierzchołka polanę (słow. Kšinianska poľana) przechodzi, z miejscowości Nitrianske Rudno w dolinie Nitricy (na wschodzie) do wsi Kšinná w dolinie Radišy (na zachodzie) szlak znakowany kolorem zielonym.

W latach 70. i 80. XX w. na polanie, usytuowanej pod szczytem od strony północno-wschodniej, funkcjonował zimą stok narciarski z niewielkim wyciągiem narciarskim, wybudowanym tu przez członków TJ Spartak Bánovce nad Bebravou.

Bibliografia

• Strážovské vrchy. Trenčianske Teplice. Turistická mapa 1 : 50 000, wydanie 5, VKÚ Harmanec, 2009, ISBN 978-80-8042-567-8;
• Vavrík Bartolomej, Vavríková Eta a kolektív: Strážovské vrchy. Turistický sprievodca ČSSR č. 19, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1985;
• Mapa geologiczna Słowacji (on line) [1].