Żołna mała
gatunek małego ptaka
Żołna mała[3] (Merops pusillus) – gatunek małego ptaka z rodziny żołn (Meropidae), zamieszkujący Afrykę Subsaharyjską od Senegalu na wschód po Etiopię i na południe po Republikę Południowej Afryki. Jest bardzo licznym i mało płochliwym gatunkiem żywiącym się w znacznej mierze żądłówkami[4].
| Merops pusillus[1] | |||
| Statius Müller, 1776 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
żołna mała | ||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Morfologia edytuj
- Wygląd
- Wierzch zielony, szyja i gardło jaskrawożółta, czarna przepaska na oku i pod szyją. Charakterystyczna brew koloru modrego. Spód ciała jest koloru kasztanowatego.
- Wymiary średnie
- długość ciała 15–17 cm
długość skrzydła 7–8 cm
masa ciała 13–19 g[5]
Ekologia i zachowanie edytuj
- Biotop
- Tereny otwarte z luźnymi zakrzewieniami.
- Gniazdo
- Nora lęgowa wykopana w piaszczystej skarpie lub brzegu, nie głębsza niż 1 metr[4]. W odróżnieniu od innych żołn nie gnieździ się w koloniach.
- Jaja
- 2–4 w jednym lęgu.
- Wysiadywanie
- ok. 20 dni.
- Pożywienie
- Chwytane w locie owady, głównie błonkówki, chrząszcze, motyle, muchówki i prostoskrzydłe, które dopada po krótkim pościgu ze stałego miejsca czatów[4]. Podobnie jak inne żołny, schwytane żądłówki miażdży końcem dzioba, aby uniknąć użądlenia.
Status edytuj
IUCN uznaje żołnę małą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na rozpylanie pestycydów w celu ograniczenia liczebności much tse-tse[2].
Podgatunki edytuj
Wyróżnia się 5 podgatunków Merops pusillus[5][6]:
- M. p. pusillus Statius Müller, 1776 – Senegal i Gambia do południowo-zachodniego Sudanu i północnej Demokratycznej Republiki Konga
- M. p. ocularis (Reichenow, 1900) – wschodnia Demokratyczna Republika Konga, północna Uganda i środkowy Sudan do wybrzeży Morza Czarnego
- M. p. cyanostictus Cabanis, 1869 – wschodnia Etiopia, zachodnia Somalia i wschodnia Kenia
- M. p. meridionalis (Sharpe, 1892) – południowa i wschodnia Demokratyczna Republika Konga do zachodniej Kenii i na południe do środkowej Angoli, Zimbabwe i RPA
- M. p. argutus Clancey, 1967 – południowo-zachodnia Angola, Botswana i południowo-zachodnia Zambia
Przypisy edytuj
- ↑ Merops pusillus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Merops pusillus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meropidae Rafinesque, 1815 - żołny - Bee-eaters (wersja: 2019-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-28].
- ↑ a b c Pod red. Przemysława Busse: Mały słownik zoologiczny. Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 379. ISBN 83-214-0563-0.
- ↑ a b Fry, H. & Boesman, P.: Little Bee-eater (Merops pusillus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-27].
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Todies, motmots, bee-eaters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-27]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).