12 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)

12 Pułk Piechotyoddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.

12 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Księstwo Warszawskie

Sformowanie

1806

Dowódcy
Pierwszy

płk Stanisław Poniński

Ostatni

płk Maciej Wierzbiński

Organizacja
Dyslokacja

Kościan; Rawicz, a od IX 1808 Toruń[1]

Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

3 Dywizja
18 Dywizja - 1812

12 Pułk Piechoty

Formowanie i zmiany organizacyjne

edytuj

Sformowany w 1806 roku w Kościanie w Poznańskiem. Po zakończeniu działań bojowych, zgodnie z rozkazem z 10 sierpnia 1807, 12 pułk piechoty płk. Ponińskiego stanął garnizonem w Rawiczu[2]. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2614 żołnierzy[3]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[4].

Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 3 Dywizji[4].

W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w strukturę 18 Dywizji Ludwika Kamienieckiego z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego[5].

Po przegranej kampanii rosyjskiej 1812 roku, powtórnie odtworzono pułk w składzie dwóch batalionów po 700 żołnierzy. Wszedł w skład 26 Dywizji dowodzonej przez Ludwika Kamienieckiego. Komendę nad pułkiem przejął płk Maciej Wierzbiński[6].

Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Krakowie[7]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. W województwie sandomierskim tworzony był 2 Pułk Województwa Sandomierskiego przemianowany później na 12 pułk piechoty liniowej[8].

Żołnierze pułku

edytuj

Pułkiem dowodzili[9]:

Walki pułku

edytuj

Pułk brał udział w walkach w okresie pierwszej wojny polskiej 1807 roku, wojny polsko-austriackiej, inwazji na Rosję 1812 roku i kampanii 1813 roku.

Bitwy i potyczki[9]:

  • Tczew (23 lutego 1807),
  • Gdańsk i Frydland (obecnie Prawdinsk) (14 czerwca 1807),
  • Grochów (25 kwietnia 1809),
  • Góra (3 maja 1809),
  • Zamość, Sandomierz, Jedlińsk (11 czerwca 1809),
  • Smoleńsk (17 sierpnia 1812),
  • Możajsk (5 i 7 września 1812),
  • Czeryków (29 września 1812),
  • Woronów (2 października 1812),
  • nad Berezyną (28 listopada 1812),
  • Wachau (16 października 1813),
  • Lipsk (18 i 19 października 1813).

Mundur

edytuj

Przepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził jednak do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych[a]. W 12 pułku piechoty były to bermyce gładkie z białymi kordonami[10].

  1. Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj