Wikipedia

146 Pułk Piechoty (II RP)

Ten artykuł dotyczy 146 Pułku Piechoty okresu II RP. Zobacz też: 146 Pułk Piechoty – stronę ujednoznaczniającą.

146 Pułk Piechoty (146 pp) – rezerwowy oddział piechoty Wojska Polskiego.

146 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Artur Pollak

Ostatni

ppłk Jan Topczewski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

44 Dywizja Piechoty

Historia pułku

edytuj

146 pułk piechoty nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był rezerwową jednostką piechoty mobilizowaną na podstawie planu „W” na terenie Okręgu Korpusu Nr IV, w II rzucie mobilizacji powszechnej[1]. Pułk był organiczną jednostką 44 Dywizji Piechoty Rezerwowej. Zgodnie z planem „W” mobilizacja II rzutu, w tym gros 44 DP rez. miała się rozpocząć siódmego dnia mobilizacji powszechnej („dzień X”)[2]. 146 pułk piechoty rezerwowy mobilizowany był przez:

- 28 pp w Łodzi – dowództwo pułku, pododdziały pułkowe (kompanie: zwiadowcza, ppanc. typ II, gospodarcza, plutony: pionierów, pgaz., łączności), w terminie X+3,

- 25 pp w Piotrkowie – batalion I/146 pp w terminie X+3,

- kadrę zapasową piechoty Piotrków – bataliony II/146 pp i III/146 pp oba w terminie X+3[3].

Działania bojowe

edytuj
 
Ppłk Jan Topczewski

Z uwagi na zagrożenie rejonu mobilizacji przez wyłom w obronie Armii „Łódź” i „Armii „Kraków”” przez niemieckie formacje pancerne, został przyspieszony termin mobilizacji jednostek 44 DP rez. z uwagi, na to od 3 września mobilizacja pułku została radykalnie przyspieszona. Ze względu na to, że nominalny dowódca 146 pp rez. ppłk J. Topczewski znajdował się jeszcze w Łodzi, dowództwo nad mobilizującymi się batalionami piechoty w Piotrkowie objął tymczasowo dowódca OZN 27 pp ppłk A. Pollak. Otrzymał on 3 września rozkaz obrony Piotrkowa siłami 146 pp rez. do czasu nadejścia 19 DP z Armii Odwodowej. Od 1 września koszary w miasto Piotrków były atakowane przez lotnictwo niemieckie. 4 września ppłk Pollak otrzymał rozkaz udania się z II i III batalionami pułku do rejonu koncentracji macierzystej 44 DP w lasach nadleśnictwa Brzeziny. 6 września ppłk Pollak dotarł do rejonu Tuszyna z II i III batalionami, w których były ubytki marszowe. I batalion wraz z 86 pp 19 DP 5 września bronił rejonu Piotrkowa[4]. Zajmował on stanowiska w rejonie Witowa i cegielni w Piotrkowie ubezpieczając południowe skrzydło 86 pp[5].

Podczas kampanii wrześniowej 15 września, dowódca Armii „Łódź” gen. Wiktor Thommée, który kierował obroną Twierdzy Modlin, skierował do Palmir – do tamtejszej składnicy amunicji – resztki 146 pułku (ok. 600 ludzi) wzmocnione kompanią z 13 pułku piechoty i 2 baterią 71 dywizjonu artylerii lekkiej oraz mniejszymi oddziałami. Po drodze ppłk Jan Topczewski przyłączył do tych sił napotkane oddziały z kadry Centrum Wyszkolenia Kawalerii i Centrum Wyszkolenia Artylerii.

Tak skompletowana załoga składnicy tworzyła „Grupę Palmiry” pod dowództwem płk. Juliana Skokowskiego, b. dowódcy piechoty dywizyjnej 25 Dywizji Piechoty.

Walka o składnicę zakończyła się niepowodzeniem. Podczas odwrotu, w bitwie pod Łomiankami, zginęli m.in. gen. M. Bołtuć, mjr J. Juniewicz, rtm. W. Zachoszcz. Ostatecznie na czele zdziesiątkowanych oddziałów stanął ppłk J. Topczewski, któremu udało się przebić z nimi do Warszawy.

Walki te zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem „PUSZCZA KAMPINOSKA 18 – 22 IX 1939".

Uznawany dotychczas przez część składających relacje o walkach w rejonie Rozprzy i Piotrkowa oraz piszących na ich podstawie opracowania, iż batalion kpt. Eustachiusza Marszałka był I batalionem 146 pp jest błędna. Błąd ten powielano przez wiele ubiegłych lat. Batalion ten został utworzony jako batalion improwizowany z nadwyżek mobilizacyjnych 74 Górnośląskiego pułku piechoty w Przygłowie koło Piotrkowa[6]. Następnie został uzbrojony i doposażony w Ośrodku Zapasowym 7 DP w Piotrkowie w dniach 2–3 września 1939 roku. Skierowany do walki o miejscowość Rozprza w dniu 3 września 1939 roku[7]. Zostanie opisany w artykule dot. 74 pp.

Organizacja i obsada personalna

edytuj

Organizacja wojenna i obsada personalna pułku we wrześniu 1939 roku. W nawiasie podano nazwę jednostki mobilizującej.

Dowództwo 146 pp (28 pp)
I batalion (25 pp)
  • dowódca batalionu – mjr piech. Walerian Tumanowicz[12]
  • dowódca 1 kompanii strzeleckiej – ppor. piech. Józef Kotlewski[12]
  • dowódca 2 kompanii strzeleckiej – ppor. piech. Anastazy Łukjaniec[12]
    • dowódca plutonu – ppor. piech. Józef Stanisławski[13]
  • dowódca 3 kompanii strzeleckiej – ppor. Kowalewski[14]
II batalion (kadra zapasowa piechoty Piotrków)
  • dowódca batalionu – kpt. Jan Ogórkiewicz
III batalion (kadra zapasowa piechoty Piotrków)
Pododdziały specjalne (28 pp)
  • dowódca kompanii zwiadowczej – por. Józef Konstanty Tys[11]
  • dowódca plutonu łączności – por. Piotr Stefan Alfons Wojcieszewski[11]
Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939 roku.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXIX, CLXXXIV.
  2. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. LXXV.
  3. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 72, 76, 160.
  4. ↑ Wesołowski 2006 ↓, s. 100.
  5. ↑ Politański 2019 ↓, s. 119-121.
  6. ↑ Politański 2019 ↓, s. 94-112.
  7. ↑ Wesołowski 2006 ↓, s. 97-100.
  8. ↑ Wesołowski 2006 ↓, s. 115–116.
  9. ↑ Topczewski 1945 ↓, s. 1.
  10. ↑ Czernielewski K., Jarno W., op. cit., ss. 477, 539, wg autorów płk Topczewski dotarł do pułku 7 września w rejonie Wolbórz–Ujazd.
  11. ↑ a b c d e Juszkiewicz 1945 ↓, s. 10.
  12. ↑ a b c Łukjaniec 1940 ↓, s. 18.
  13. ↑ Stanisławski 1945 ↓, s. 22.
  14. ↑ Politański 2019 ↓, s. 120.

Bibliografia

edytuj
  • Jan Topczewski, Relacja z kampanii wrześniowej 1939 roku, [w:] 44 DP Rez. – 146 PP Rez. Sygn. B.I.47d, IPMS, 4 grudnia 1945 [dostęp 2017-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-25].
  • Jan Juszkiewicz: Relacja z uczestnictwa w działaniach wojennych 1939 roku. [w:] 44 DP Rez. – 146 PP Rez. Sygn. B.I.47d [on-line]. IPMS, 1945-12-10. [dostęp 2017-12-24].
  • Anastazy Łukjaniec: Relacja z kampanii wrześniowej 1939 roku. [w:] 44 DP Rez. – 146 PP Rez. Sygn. B.I.47d [on-line]. IPMS, 1940. [dostęp 2017-12-24].
  • Józef Stanisławski: Sprawozdanie z kampanii 1939 roku. [w:] 44 DP Rez. – 146 PP Rez. Sygn. B.I.47d [on-line]. IPMS, 1945-11-07. [dostęp 2017-12-24].
  • Czesław Grzelak, Henryk Stańczyk, Kampania polska 1939 roku. Początek II wojny światowej, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa, 2006, ISBN 83-7399-169-7.
  • Czernielewski Konrad, Jarno Witold, Garnizon łódzki WP w latach 1918-1939; Toruń 2008, ss. 419, 462, 477, 528, 539.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Andrzej Wesołowski: Szczerców – Góry Borowskie 1939. Walki 30.Poleskiej Dywizji Piechoty i jej sąsiadów w dniach 3-6 września 1939 r.. Warszawa: Fundacja Polonia Militaris, 2006. ISBN 978836061915-5.
  • Łukasz Politański: Rozprza – Jeżów 1939. Rozprza: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim, 2019. ISBN 978-83-953306-1-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=146_Pułk_Piechoty_(II_RP)&oldid=74254952”