Wikipedia

44 Dywizja Piechoty (II RP)

44 Dywizja Piechoty (44 DP) – rezerwowa wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP.

44 Dywizja Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

płk Eugeniusz Żongołłowicz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

Armia „Łódź”

44 DP nie występowała w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Była rezerwową wielką jednostką piechoty mobilizowaną na podstawie planu „W” na terenie Okręgu Korpusu Nr IV, w II rzucie mobilizacji powszechnej z wyjątkiem 144 pp, który miał być mobilizowany w I rzucie[1]. Eksterytorialnie miały być mobilizowane dwa bataliony 144 pp we Włocławku (Okręg Korpusu Nr VIII) oraz batalion saperów w Modlinie i dywizyjny zestaw łączności w Zegrzu i Warszawie (Okręg Korpusu Nr I). Zgodnie z planem „W” mobilizacja II rzutu, w tym gros 44 DP miała się rozpocząć siódmego dnia mobilizacji powszechnej („dzień X”)[2].

W czasie kampanii wrześniowej dywizja przeznaczona była pierwotnie do Armii „Łódź”. Walczyła jednak rozproszona: 144 pułk piechoty w obronie Sochaczewa, 145 pp z częściami 144 pp w obronie Warszawy, 146 pp w Jeżowie i Rozprzy, a następnie w obronie Palmir. I/ 54 pal włączony został do GO gen. Andersa[3].

Dywizja w kampanii wrześniowej 1939 edytuj

44 Dywizja Piechoty w pierwszych dniach września koncentrowała się na tyłach Armii „Łódź”[4]. Na stanowisko dowódcy dywizji wyznaczony został pułkownik Eugeniusz Żongołłowicz, dotychczasowy dowódca piechoty dywizyjnej 5 DP we Lwowie. Wymieniony oficer przybył do Łowicza wieczorem 4 września i jeszcze tego samego dnia dwukrotnie wyjeżdżał w towarzystwie szefa sztabu do Łodzi, gdzie otrzymał rozkazy od dowódcy armii, generała dywizji Juliusza Rómmla. Rejon koncentracji dywizji wyznaczono w rejonie Dłutów –Tuszyn, a 146 pułk piechoty od 1 września mobilizowany był w Piotrkowie. Jednakże ze względu na szybkość niemieckiego natarcia nie zdążono do końca sformować całej dywizji. 4 września I batalion 146 pułku piechoty włączono do obrony Piotrkowa Trybunalskiego wraz z 86 pułkiem piechoty. Rozproszone oddziały 44 DP wycofywały się następnie ku Wiśle. 15 września zostały skierowane z rejonu Cegłowa do obrony Warszawy. Część dywizji walczyła na obszarze Pragi w ramach zgrupowania gen. Juliusza Zulaufa do kapitulacji stolicy 28 września.

Planowana organizacja wojenna 44 DP edytuj

Dywizyjny zestaw łączności miał być mobilizowany przez Centrum Wyszkolenia Łączności z 1 batalionem telegraficznym w Zegrzu (kompania telefoniczna, pluton łączności KG i drużyna parkowa łączności) oraz pułk radiotelegraficzny w Warszawie (pluton radio, a także personel i sprzęt radio dla drużyny parkowej łączności)[5].
Wszystkie oddziały taborów miały być mobilizowane przez kadrę 4 dywizjonu taborów w Łęczycy[6].
Oddziały i zakłady służby zdrowia miały być mobilizowane przez 4 Szpital Okręgowy w Łodzi[7]. W nawiasach podano nazwy jednostek mobilizujących pozostałe oddziały dywizji.

  • Dowództwo 44 DP (10 pp jako grupa dyspozycyjna personelu Typ II Nr 15)
  • dowódcy broni i szefowie służb 44 DP
  • sztab 44 DP

Kwatera Główna 44 DP (10 pp)

  • kompania asystencyjna nr
  • pluton łączności Kwatery Głównej nr 55
  • pluton pieszy żandarmerii nr 55 – por. Antoni Bielawski
  • Poczta Polowa Nr 82 (UPT Łódź)
  • sąd polowy nr 83 (KRU Skierniewice[8])
  • kompania gospodarcza KG 44 DP

Piechota dywizyjna

Artyleria dywizyjna

Jednostki broni

Jednostki i zakłady służb

  • kompania sanitarna nr 431
  • szpital polowy nr 431
  • polowa kolumna dezynfekcyjno-kąpielowa nr 431
  • polowa pracownia bakteriologiczno-chemiczna nr 431
  • polowa pracownia dentystyczna nr 431
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II nr 431
  • dowództwo grupy marszowej służb typ II nr 432
  • kolumna taborowa parokonna nr 431
  • kolumna taborowa parokonna nr 432
  • kolumna taborowa parokonna nr 433
  • kolumna taborowa parokonna nr 434
  • kolumna taborowa parokonna nr 435
  • kolumna taborowa parokonna nr 436
  • kolumna taborowa parokonna nr 437
  • kolumna taborowa parokonna nr 438
  • warsztat taborowy (parokonny) nr 431
  • pluton taborowy nr 431
  • park intendentury typ I nr 431 (składnica materiału intendenckiego Nr 4 w Łodzi[10])
  • pluton parkowy uzbrojenia nr 431 (Składnica Uzbrojenia Nr 4 w Gałkowie[11])
Osobny artykuł: Organizacja wojenna polskiej dywizji piechoty w 1939.

Obsada personalna Kwatery Głównej 44 DP edytuj

W nawiasach podano stanowiska służbowe oficerów dywizji zajmowane przed mobilizacją.

  • dowódca dywizji – płk piech. Eugeniusz Żongołłowicz (dowódca piechoty dywizyjnej 5 DP)
  • oficer ordynansowy – ppor. rez. Zygmunt Muszyński
  • dowódca piechoty dywizyjnej – płk piech. Marian Krudowski (dowódca 10 pp, stanowiska dowódcy PD nie objął)
  • oficer sztabu – kpt. Mieczysław Czyżewicz (do 12 IX)
  • dowódca artylerii dywizyjnej – płk Jan Drejman
  • oficer sztabu – mjr Włodzimierz Czerniakowski (Katyń)
  • oficer sztabu – kpt. Aleksander Matejkowski
  • oficer sztabu – por. Mieczysław Antoni Nejman
  • dowódca saperów dywizyjnych – mjr Tadeusz II Pisarski (szef saperów 41 DP)
  • dowódca kawalerii dywizyjnej –
  • szef sztabu – ppłk dypl. Józef Moszczeński (Wojskowe Biuro Historyczne)
  • oficer operacyjny – kpt. dypl. Ludwik Sadowski (poległ 11 IX)
  • oficer operacyjny – kpt. dypl. Władysław Malinowski (od 11 IX)
  • oficer informacyjny – kpt. piech. Bohdan Łuczaj (od 10 IX oficer informacyjny w sztabie 13 Brygady Piechoty)
  • dowódca łączności – kpt. Kazimierz Wojnarowski
  • kwatermistrz – mjr dypl. Edmund Januszkiewicz
  • szef sanitarny – mjr dr med. Henryk Czesław Jarocki
  • szef służby uzbrojenia – mjr uzbr. Mieczysław Czesław Markiewicz
  • szef służby intendentury – kpt. int. Sławomir Jan Pawłowski (do 9 IX)
  • szef służby intendentury – kpt. int. Stanisław Musiał (od 17 IX)
  • szef służby weterynaryjnej – mjr lek. wet. Marian Józkiewicz
  • szef służby duszpasterskiej – proboszcz ks. Franciszek Juszczyk[12][13]
  • komendant Kwatery Głównej – kpt. Jan Władysław Maciejewski (do 18 IX)
  • komendant Kwatery Głównej – kpt. Mieczysław Sylwester Bobrownicki-Libchen (od 18 IX)
  • oficer płatnik – por. Kozłowski[14]
  • oficer żywnościowy – ppor. rez. Leszczyński[14]
  • dowódca kompanii sztabowej – kpt. Loewenstamm Stanisław[14]

Uwagi edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CXIX, CLXXXIV numer „44” oznaczał, że była to czwarta dywizja mobilizowana na terenie Okręgu Korpusu Nr IV. Trzy pierwsze to, dywizje czynne 7, 10 i 26..
  2. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. LXXV.
  3. ↑ Zawilski 2019 ↓, s. 798.
  4. ↑ Jurga 1975 ↓, s. 266.
  5. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 477, 485.
  6. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 535.
  7. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 600.
  8. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 753.
  9. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 409.
  10. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 648.
  11. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 578.
  12. ↑ Barański i Kryska-Karski 1973 ↓, s. 34.
  13. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 406.
  14. ↑ a b c Barański i Kryska-Karski 1973 ↓, s. 35.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Wacław Stachiewicz, Wierności dochować żołnierskiej : przygotowania wojenne w Polsce 1935-1939 oraz kampania 1939 w relacjach i rozważaniach szefa Sztabu Głównego i szefa Sztabu Naczelnego Wodza, Warszawa: Rytm, 1998, ISBN 83-86678-71-2, OCLC 830510751.
  • Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
  • Juliusz Rómmel: Za honor i ojczyznę. Wspomnienia dowódcy armii „Łódź” i „Warszawa”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1958.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Jan Wróblewski: Armia „Łódź” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Apoloniusz Zawilski: Bitwy polskiego września. Kraków: Znak Horyzont, 2019. ISBN 978-83-240-5692-7.
  • Henryk Barański, Tadeusz Kryska-Karski: Piechota 1939-1945. Zeszyt 13. Londyn: Polish Institute, 1973.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=44_Dywizja_Piechoty_(II_RP)&oldid=73064051”