Abu Maszar

perski astronom, astrolog i matematyk

Abu Maszar Dżafar ibn Muhammad ibn Umar al-Balchi, znany także jako Albumazar lub Albumasar[1] (arab. أبو معشر جعفر بن محمد بن عمر البلخي; ur. 10 sierpnia 787 w Balch, zm. 9 marca 886 w Wasit[1]) – perski astronom, astrolog i matematyk pochodzący z Chorezmu.

Abu Maszar
أبو معشر جعفر بن محمد بن عمر البلخي
Ilustracja
Wizerunek Abu Maszara na zegarze astronomicznym w kościele św. Mikołaja w Stralsundzie
Data i miejsce urodzenia

10 sierpnia 787
Balch

Data i miejsce śmierci

9 marca 886
Wasit

Zawód, zajęcie

astronom, astrolog, matematyk

Miejsce zamieszkania

Bagdad

Narodowość

perska

Wyznanie

islam

Życiorys

edytuj

Służył na dworze Abbasydów w Bagdadzie. W wieku 47 lat pod wpływem Al-Kindiego zwrócił się ku matematyce i filozofii. Studiował dzieła Arystotelesa i neoplatoników, wykorzystując zawarte tam poglądy do umocowania własnych teorii religijnych i astrologicznych[2]. Przyjął platońską koncepcję emanatyzmu[3]. W historiozoficznym systemie Abu Maszara wszystko powstaje i upada zależnie od koniunkcji ciał niebieskich[2]. Świat został stworzony, gdy siedem planet znalazło się w jednej linii w znaku Barana i skończy się, gdy ustawią się razem w znaku Ryb[1]. Układał kalendarze i chronologie, stosując hinduskie parametry planetarne i ruchy średnie w modelu Ptolemeusza[2].

Najważniejszymi dziełami Abu Maszara są Kitab al-Madchal al-Kabir ila ilm ahkam an-nudżum, Kitab al-kiranat i Kitab tahawil sini al-alam[1]. Łacińskie przekłady jego prac przyczyniły się do ponownego poznania poglądów Arystotelesa w średniowiecznej Europie Zachodniej[2]. Przez współczesnych sobie i następców ceniony jako wybitny astrolog[1], jego koncepcje były jednak krytykowane przez innych astronomów muzułmańskich takich jak Biruni[2]. Wywarł wpływ na Rogera Bacona i Alberta Wielkiego, zaś Kitab al-Madchal al-Kabir ila ilm ahkam an-nudżum została dwukrotnie przetłumaczona na łacinę: w 1133 roku przez Jana z Sewilli i w 1140 roku przez Hermana z Karyntii[3]. Postać Abu Maszara stała się inspiracją m.in. dla sztuk Lo astrologo Giambattisty della Porty (1606) i Albumazar Johna Drydena (1668)[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Albumazar, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-10-20] (ang.).
  2. a b c d e John North: Historia astronomii i kosmologii. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1997, s. 130-131. ISBN 83-7132-233-X.
  3. a b Stephen F. Brown, Juan Carlos Flores: The A to Z of Medieval Philosophy and Theology. Lanham: Scarecrow Press, 2010, s. 2. ISBN 978-0-8108-7597-5.