Wikipedia

Aktywność legislacyjna Unii Europejskiej

Aktywność legislacyjna UE – aktywność organów Unii Europejskiej przejawiająca się w zakresie tworzenia prawa. W społeczeństwach demokratycznych najczęstszą formą stanowienia prawa jest legislacja. Prawo unijne ma zbliżać systemy prawne państw członkowskich Unii, aby osiągnąć cele zamierzone w traktatach założycielskich[1].

Skuteczne wprowadzanie wspólnego rynku wymagało ustanowienia wielu aktów prawnych, które miały wpływ również na pozycję uczestników prawa prywatnego działających na różnorodnych obszarach tego rynku.

Prawo materialne

edytuj

Legislacja Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej dotyczyła głównie publicznego prawa gospodarczego[2], ponieważ celem była likwidacja barier handlowych dzielących państwa członkowskie. W latach 60. wydano dyrektywy dotyczące prawa spółek handlowych (które harmonizowały m.in. podstawy nieważności umowy spółki), a w latach 70. – prawa ubezpieczeniowego[3] i prawa bankowego. Na początku lat 80. ukazały się dyrektywy z zakresu prawa nieuczciwej konkurencji oraz prawa obrotu giełdowego.

Od połowy lat 80. prawodawstwo wspólnotowe zaczęło regulować podstawowe kwestie prawa prywatnego[3]. W 1985 wydano dyrektywy regulujące prawo zobowiązań ex delicto i ex contracto, zawieranie umów konsumenckich na odległość[4], a także odpowiedzialność za produkt niebezpieczny[5]. W 1986 wydano dyrektywę o agentach handlowych[6] oraz o kredycie konsumenckim[7]. W 1990 opublikowano dyrektywę dotyczącą usług turystycznych[8].

Trzy tata później ukazała się dyrektywa o klauzulach abuzywnych w umowach konsumenckich[9]. To wtedy po raz pierwszy prawo wspólnotowe silnie zharmonizowało zagadnienia prawa zobowiązań[10]. W 1994 roku wydano kolejną dyrektywę dotyczącą czasowego podzielonego używania nieruchomości[11], a pięć lat później – dyrektywę o sprzedaży konsumenckiej[12], którą uważa się „za najtrudniejszą do implementacji, a zarazem za najważniejszy krok na drodze ku wspólnotowemu prawu umów”[13]. W 2000 w celu ochrony małych oraz średnich przedsiębiorców przed silniejszymi przedsiębiorcami Wspólnoty wydały dyrektywę dotyczącą zwalczania opóźnień w płatnościach[14]. W 2005 roku ukazała się dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych[15].

Wyżej wymienione dyrektywy to najważniejsze regulacje Unii w zakresie prawa prywatnego. Największym przykładem jej aktywności w dziedzinie prawa prywatnego jest ochrona konsumentów, gdzie w wyniku wydania tylu dyrektyw było osiągnięcie znacznego stopnia harmonizacji.

Prawo prywatne międzynarodowe

edytuj

W obszarze prawa prywatnego międzynarodowego istnieje kilkanaście regulacji. Do najważniejszych z nich należą:

  • Rozporządzenie o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Rzym I),
  • Rozporządzenie o prawie właściwym dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II),
  • Rozporządzenie „alimentacyjne”,
  • Rozporządzenie rozwodowo-separacyjne (Rzym III),
  • Rozporządzenie „spadkowe” (potocznie nazywane „Rzym IV”).

Prawo postępowania cywilnego

edytuj

Między systemami prawnymi państw członkowskich Unii Europejskiej istnieją spore różnice, co uniemożliwia stworzenie europejskiego kodeksu postępowania cywilnego. Mimo to państwa członkowskie współpracują ze sobą w tym obszarze. Pierwszym aktem w tej dziedzinie była Konwencja o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych z 27 września 1968 (konwencja brukselska)[16], która została podpisana w ramach EWG. Ograniczała ona procedurę exequatur, gdyż tylko wyjątkowo mogła nastąpić odmowa uznania oraz odmowa stwierdzenia wykonalności orzeczenia sądowego.

Z powodu korzyści, które płynęły z rozwiązań przyjętych w konwencji brukselskiej[16], państwa należące do EFTA oraz EWG podpisały konwencję o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, która prawie całkowicie pokrywała się z treścią konwencji brukselskiej[16]. Następnie 22 grudnia 2000 wydano rozporządzenie w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych[17]. Zgodnie z tym rozporządzeniem uznanie orzeczeń sądowych następuje z mocy samego prawa, a przed stwierdzeniem ich wykonalności należy przeprowadzić uproszczone postępowanie. Ograniczono również zakres kognicji sądu, który stwierdzał wykonalność.

Kolejnym krokiem było wydanie rozporządzenia 805/2004[18], które wprowadzało Europejski Tytuł Egzekucyjny. Państwa członkowskie nie muszą go stosować, a w Danii rozporządzenie nie obowiązuje. Głównym rozwiązaniem, które zostało przyjęte w tym rozporządzeniu, jest zniesienie procedury exequatur w przypadku uzyskania zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w państwie, gdzie uzyskano tytuł egzekucyjny.

Następnie w zakresie unijnego postępowania cywilnego wydano jeszcze dwa rozporządzenia. Pierwsze z nich w 2006 ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty[19], a drugie w 2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń[20].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ C. Mik, Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, Warszawa 2000, s. 590.
  2. ↑ D. Caruso, The Missing View of the Cathedral: The Private Law Paradigm of European Legal Integration, «ELJ» 3.1 (1997), s. 9.
  3. ↑ a b R. Mańko, Prawo prywatne w Unii Europejskiej. Perspektywy na przyszłość, Podyplomowe Studium Prawa Europejskiego UW, Warszawa 2004, s. 9.
  4. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 20 XII 1985 r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do umów zawartych poza lokalem przedsiębiorstwa (85/577/EWG).
  5. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 25 VII 1985 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących odpowiedzialności za produkty wadliwe (85/374/EWG).
  6. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 18 XII 1986 r. w sprawie koordynacji ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek. (86/653/EWG).
  7. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 22 XII 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących kredytu konsumenckiego (87/102/EWG).
  8. ↑ Dyrektywa Rady z dnia 13 VI 1990 r. o zorganizowanych podróżach, wczasach i wycieczkach. (90/314/EWG).
  9. ↑ Dyrektywa z dnia 5 IV 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (93/13/EWG).
  10. ↑ K. Kańska, Ochrona ekonomicznych interesów konsumentów w prawie Unii Europejskiej na przykładzie dyrektywy 93/13/EWG, [w:] Szkice z prawa Unii Europejskiej. Prawo materialne, t. II, red. E. Piontek, A. Zawidzka, Kraków 2003, s. 76.
  11. ↑ Dyrektywa z dnia 16 X 1994 r. o ochronie nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów o nabyciu prawa do korzystania z nieruchomości na zasadzie czasowego udziału (94/47/WE).
  12. ↑ Dyrektywa z dnia 25 V 1999 r. o niektórych aspektach sprzedaży konsumenckiej i związanych z nią gwarancjach (99/44/WE).
  13. ↑ E. Łętowska, Prawo europejskie inspiracją dla dogmatyki prawa cywilnego, «Studia Prawnicze» 39.3-4 (2001), s. 207.
  14. ↑ Dyrektywa 2000/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych.
  15. ↑ Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady.
  16. ↑ a b c Konwencja Brukselska z 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych.
  17. ↑ Rozporządzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
  18. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych.
  19. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz.U. L 399 z 30.12.2006).
  20. ↑ Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz.U. L 199 z 31.7.2007).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aktywność_legislacyjna_Unii_Europejskiej&oldid=68203686”