Alan Cumming

szkocki aktor, reżyser i scenarzysta

Alan Cumming (ur. 27 stycznia 1965 w Aberfeldy) – szkocko-amerykański aktor, reżyser i scenarzysta, okazjonalnie pisarz, kompozytor.

Alan Cumming
Ilustracja
Alan Cumming (2013)
Data i miejsce urodzenia

27 stycznia 1965
Aberfeldy, Szkocja

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, kompozytor, aktywista

Współmałżonek

Hilary Lyon
(1985-1993; rozwód)
Grant Shaffer
(od 2007)

Lata aktywności

od 1980

Życiorys

edytuj

Wczesne lata

edytuj

Urodził się w Aberfeldy w hrabstwie Perth and Kinross w Szkocji jako syn sekretarki firmy ubezpieczeniowej Mary (z domu Darling) i leśnika Zamku Blair Alexa Cumminga[1][2]. Wychowywał się z bratem Tomem. Uczęszczał do Monikie Primary School i Carnoustie High School. W 1985 ukończył studia w Royal Scottish Academy of Music and Drama[3].

Kariera

edytuj

W 1985 zadebiutował na scenie Tron Theatre w Glasgow jako Malkolm w tragedii szekspirowskiej Makbet. Grał też w spektaklu Dario Fo Trąbki i truskawki w Borderline Theatre Company na Edinburgh Festival Theatre, a także jako Victoria w pantomimie Śpiąca królewna w Tron Theatre (1986), Cliff w musicalu Christophera Isherwooda Kabaret w Brunton Theatre (1987), Silvius w Jak wam się podoba na Royal Shakespeare Company, Royal Shakespeare Theatre, Stratford-upon-Avon, England, Barbican Centre Theatre w Londynie (1989) czy w tytułowej roli w przedstawieniu Hamlet w Donmar Warehouse Theatre (1993)[4], a także widowisku Bertolta Brechta-Kurta Weilla Opera za trzy grosze z Cyndi Lauper. Za rolę Mistrza ceremonii w musicalu Kabaret w 1998 odebrał Tony Award[5].

Po gościnnym udziale w serialach – Travelling Man (1982), Taggart (1986) czy Jaś Fasola (Mr. Bean, 1993) jako Roddy oraz operze mydlanej Take the High Road (1986) jako Jim Hunter, wystąpił w roli Alexandra Novaka w dramacie Prague (1992) u boku Sandrine Bonnaire i Bruno Ganza. W ekranizacji powieści Maeve Binchy W kręgu przyjaciół (Circle of Friends, 1995) zagrał Seana Walsha, niepożądanego konkurenta Bernadette „Benny” Hogan (Minnie Driver). W siedemnastym filmie o przygodach agenta królowej brytyjskiej Jamesa Bonda GoldenEye (1995) wcielił się w czarny charakter Borysa Iwanowicza Griszenka[6]. W komedii Romy i Michele na zjeździe absolwentów (Romy and Michele’s High School Reunion, 1997) z Lisą Kudrow i Mirą Sorvino pojawił się jako Sandy Frink. Reżyserował z Jennifer Jason Leigh i wystąpił w komediodramacie Party na słodko (The Anniversary Party, 2001) jako pisarz Joe Therrian[7].

Ma swoją własną wodę kolońską Cumming. W 1998 magazyn „Entertainment Weekly” wybrał go jednym z najbardziej twórczych ludzi na świecie. Dwa lata później został sklasyfikowany na osiemnastym miejscu na liście 50. najlepszych kawalerów do wzięcia w Szkocji. W 2001 został uhonorowany nagrodą NY Immigrant Achievement i był nominowany do tytułu Człowieka Roku magazynu „GQ[8]. Rok później została opublikowana jego pierwsza powieść Tommy’s Tale. Za swoją pracę w Cabaret znalazł się w Sali Sław „Vanity Fair”.

W 2002 na Off-Broadwayu zaadaptował sztukę Jeana Geneta Ona[9], gdzie zagrał papieża[10]. W 2008 wystąpił w roli Trigorina w produkcji off-broadwayowskiej Mewa Antona Czechowa[3] z Annette O’Toole i Dianne Wiest. W 2009 nagrał album I Bought a Blue Car Today[11].

Za rolę konsultanta politycznego i menedżera ds. sytuacji kryzysowych Eliego Golda w serialu CBS Żona idealna (2010–2011)[12] był trzykrotnie nominowany do nagrody Emmy dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu dramatycznym i dwukrotnie do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym[13]. W 2016 wydał płytę Alan Cumming Sings Sappy Songs: Live at the Cafe Carlyle[14].

Życie prywatne

edytuj

W latach 1985–1993 był żonaty z aktorką Hilary Lyon. Od 2004 związał się z ilustratorem Grantem Shafferem, z którym 7 stycznia 2007 zawarł formalny związek partnerski[15].

Cumming otwarcie przyznaje się do swojej orientacji biseksualnej[16][17]. Działa w organizacjach LGBT[18]: GLAAD i HRC[19][20][21].

Filmografia

edytuj
reżyser
  • 2001 – Party na słodko (Anniversary the party)
  • 1996 – Spal swój telefon (Burn Your Phone)
  • 1994 – Butter
scenarzysta
  • 2001 – Party na słodko (Anniversary the Party)
  • 1994–1995 – The High Life
  • 1994 – Butter
aktor
  • 2011–2013 – Web Therapy (serial TV)
  • 2010 – Burleska
  • 2009–2016 – Żona Idealna
  • 2008–2013 – Web Therapy (serial internetowy)
  • 2008 – Cat Tale
  • 2007 – Living Neon Dreams
  • 2006 – Gray Matters
  • 2006 – Po rozum do mrówek
  • 2006 – Coming Out
  • 2005 – Nigdylandia
  • 2005 – Sweet Land
  • 2005 – Ripley Under Ground
  • 2005 – Marihuanowe szaleństwo
  • 2005 – Dziedzic Maski
  • 2004 – Out on the Edge
  • 2004 – Shoebox Zoo
  • 2004 – Dziewczyna na pożegnanie
  • 2004 – Eighteen
  • 2004 – Upiór w operze
  • 2004 – Garfield
  • 2003 – Pits
  • 2003 – X-Men 2
  • 2003 – Mali agenci 3D: Trójwymiarowy odjazd
  • 2002 – Zero Effect
  • 2002 – Nicholas Nickleby
  • 2002 – Mali agenci 2: Wyspa marzeń
  • 2001 – Investigating Sex
  • 2001 – Backstage Pass
  • 2001 – Party na słodko
  • 2001 – Josie i kociaki
  • 2001 – Mali agenci
  • 2000 – Urbania
  • 2000 – God, the Devil and Bob
  • 2000 – Dorwać Cartera
  • 2000 – Flintstonowie: Niech żyje Rock Vegas!
  • 2000 – Człowiek firmy
  • 1999 – Annie
  • 1999 – Tytus Andronikus
  • 1999 – Oczy szeroko zamknięte
  • 1999 – Plunkett i Macleane
  • 1997 – Bathtime
  • 1997 – For My Baby
  • 1997 – Spice World
  • 1997 – Kumpel (Buddy)
  • 1997 – Romy i Michele na zjeździe absolwentów
  • 1996 – Emma
  • 1996 – Spal swój telefon
  • 1995 – W kręgu przyjaciół
  • 1995 – GoldenEye
  • 1994 – Butter
  • 1994 – Dwóch ojców
  • 1994–1995 – The High Life
  • 1994 – That Sunday
  • 1994 – Czarny książę
  • 1994 – Czarne wrota
  • 1993 – Cabaret
  • 1993 – The Airzone Solution
  • 1993 – Micky Love
  • 1992 – Praque
  • 1991 – The Last Romantics
  • 1991 – Bernard and the Genie
  • 1989 – Conquest of the South Pole
  • 1987 – Shadow of the Stone
  • 1983 – Accidental Death of an Anarchist, The
  • 1980-2003 – Take the High Road
producent
  • 2005 – Sweet Land
we własnej osobie

Nagrody i nominacje

edytuj
Rok Nagroda Kategoria Tytuł
1991 Laurence Olivier Award Występ komediowy roku[22] Przypadkowa śmierć anarchisty
1992 British Comedy Awards Najlepszy nowicjusz telewizyjny Bernard i Dżin (1991)
1994 Nagroda Stowarzyszenia Zarządzania Teatrem Najlepszy aktor Hamlet
1998 Tony Award Najlepszy występ głównego aktora w musicalu Cabaret
2002 Prism Award Party na słodko (2001)
2003 Nagroda Krajowej Rady Rewizyjnej Najlepsza obsada w filmie Nicholas Nickleby (2002)
2005 Złota Malina Najgorszy aktor drugoplanowy Dziedzic maski (2005)
Medal za służbę humanitarną (HSM)
2006 Drama League Nagroda honorowa Opera za trzy grosze
Kampania na rzecz praw człowieka Nagroda Równości Elizabeth Birch
Nagroda LIGALY (Long Island Gay and Lesbian Youth)
2007 Independent Spirit Awards Najlepszy pierwszy film fabularny Miejsce zwane domem (2005)
Fire!! Mostra Internacional de Cinema Gai i Lesbià de Barcelona Nagroda w hołdzie Zemsta nieboszczyka (2007)
Międzynarodowy Festiwal Filmowy Provincetown Nagroda za doskonałość aktorską
shOUT Film Festival Nagroda Beacon
Nagroda Herolda Archanioła The Bacchae (2002)
2011 Fleshbot Awards Najseksowniejsza moda[23].
2012 Nagroda AudioFile Najlepszy głos roku Makbet
Nagroda słuchawkowa
Matthew Shepard Foundation Nagroda robiąca różnicę
Nagroda Live Out Loud Nagroda Gwiazda
Outfest Nagroda dla najlepszego aktora Lada dzień (2012)
Festiwal Filmowy w Key West Nagroda Złotego Klucza
Napa Valley Film Festival Ulubiony aktor
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Seattle Nagroda dla najlepszego aktora
2012 Wybór odbiorców na Broadway.com Ulubiony aktor w sztuce Makbet
Dom Baileya Nagroda za sztukę i dziedzictwo
2017 Nagroda Emmy w Nowym Jorku Najlepszy program stylu życia (program specjalny) 1st Look: Scotland

Przypisy

edytuj
  1. Alan Cumming Biography (1965-). Film Reference. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  2. Alan Cumming Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2016-05-29]. (ang.).
  3. a b Alan Cumming – Actor. Internet Off-Broadway. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  4. Alan Cumming Biography. TheatreGold. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  5. Alan Cumming. Internet Broadway Database. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  6. Alan Cumming. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  7. Rebecca Flint Marx: Alan Cumming Biography. AllMovie. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  8. Alan Cumming Trivia. FamousFix. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  9. Ben Brantley: Cutting Icons Down To Clay Feet. „The New York Times”, 2002-07-25. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  10. Dan Bacalzo: Elle. TheaterMania.com, 2002-07-25. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  11. James Christopher Monger: Alan Cumming Biography. AllMusic. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  12. Emily Yahr: How Alan Cumming turned Eli Gold into the best character on ‘The Good Wife’. „The Washington Post”, 2016-05-04. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  13. Alan Cumming Awards. FamousFix. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  14. Stephen Holden: In ‘Alan Cumming Sings Sappy Songs’ at Café Carlyle, No Emotion Is Left Hidden. „The New York Times”, 2015-06-04. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  15. Alan Cumming Married to Grant Shaffer in New York. „People”. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  16. Jeff Walsh (2007-11-): Alan Cumming: Interview. Oasis Journals. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  17. Our eight favorite bisexuals ever. AfterElton.com. [dostęp 2009-10-08]. (ang.).
  18. Why is Alan Cumming naked?. BananaGuide. [dostęp 2020-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-21)]. (ang.).
  19. Alan Cumming: “I love watching all types of porn”. kinky.com. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  20. Paisley Dalton (2014-06-23): Gay Pride NYC w/ Alan Cumming & Amanda Lepore. worldofwonder.net. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  21. Mia De Graaf (2014-11-11): Former Disney marketing executive gives graphic (and complimentary) accounts of sexual exploits with Alan Cumming and Johnny Weir in new tell-all memoir. „Daily Mail”. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).
  22. Alan Cumming Awards. AllMovie. [dostęp 2022-06-04]. (ang.).
  23. Geraldine Visco (2011-11-14): Alan Cumming at 2011 Fleshbot Awards. Out. [dostęp 2017-09-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj