Aleksander Carmantrand
Aleksander Carmantrand (również A. Carmantrant, ur. ok. 1840 w Warszawie, zm. 19 kwietnia 1882 w Płocku)[1] – aktor, tancerz, śpiewak (baryton), dyrektor teatrów prowincjonalnych oraz warszawskich teatrów ogródkowych, organizator ruchu teatralnego.
 Aleksander Carmantrand jako członek trupy warszawskiego teatru ogródkowego "Eldorado" | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Powiązania | |
Wczesne lata edytuj
Uczył się w gimnazjum realnym, a następnie w Szkole Dramatycznej w Warszawie pod kierunkiem Jana Tomasza Seweryna Jasińskiego[1].
Kariera aktorska edytuj
Debiutował w 1861 w Kownie. Następnie związany był z zespołami Pawła Ratajewicza (1862), Jana Chełmikowskiego (1864-1865), Feliksa Leona Stobińskiego (1867) i Lucjana Ortyńskiego (1868). Jako samodzielny zarządca teatrów prowincjonalnych również wiązał się okresowo z innymi zespołami, np. Konstantego Łobojki (1872), Karola Doroszyńskiego (1872), Józefa Teksla (1872, 1874-1880), Pawła Ratajewicza (sez. 1873/1874), Feliksa Krotkego[2] i Rufina Morozowicza (1880-1881) oraz Bolesława Kremskiego (1881-1882). Występował w warszawskich teatrach ogródkowych: "Allhambra", "Tivoli" i "Eldorado". Był aktorem wszechstronnym. Wykorzystywał na scenie umiejętności wokalne i taneczne. Wystąpił m.in. w rolach: Bartka Kozicy (Emigracja chłopska), Nicka (Maria Stuart), Geldhaba (Pan Geldhab), Falstaffa (Wesołe kumoszki z Windsoru), Ignacego (Marcowy kawaler) i Franciszka Moore'a (Zbójcy).
Zarządzanie zespołami teatralnymi edytuj
Pierwszy zespół teatralny zorganizował prawdopodobnie w 1864 r. w Łowiczu. Przez krótki okres w 1867 r. prowadził zespół w Radomiu. W 1868 r. objął kierownictwo zespołu po Lucjanie Ortyńskim. Początkowo występował z nim w Kielcach, a następnie odbył tournée na prowincji (m. in. Piotrków, Częstochowa, Ciechocinek[3], Łowicz, Włocławek, Łódź, Kalisz, Suwałki). W 1871 r. prowadził wspólnie z żoną warszawski teatr ogródkowy "Prado".
Życie prywatne edytuj
Był synem muzyka, Karola Carmantranda. W 1865 r. poślubił aktorkę, Paulinę z domu Hausenöder[1][4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Carmantrand, Carmantrant Aleksander, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 78.
- ↑ Krotke, Krotki Feliks, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 336-337.
- ↑ Zbigniew Skorwider, Działalność kulturalno-oświatowa w Ciechocinku, „Jantarowe Szlaki” (nr 1), Bałtycka Biblioteka Cyfrowa, 1986, s. 36 [dostęp 2023-11-29].
- ↑ Carmantrand, Carmantrant Paulina, [w:] Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, Warszawa: PWN, 1973, s. 78-79.
Linki zewnętrzne edytuj
- Aleksander Carmantrand, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2022-11-15].