Aleksander Orłowski (malarz)
Aleksander Orłowski (ur. 9 marca 1777 w Warszawie, zm. 13 marca 1832 w Petersburgu) – polski rysownik, malarz, grafik.
| ||
![]() Aleksander Orłowski – autoportret | ||
Data i miejsce urodzenia | 9 marca 1777 Warszawa | |
Data i miejsce śmierci | 13 marca 1832 Petersburg | |
Narodowość | Polak | |
Dziedzina sztuki | rysunek, malarstwo, grafika |
ŻyciorysEdytuj
Urodził się w ubogiej szlacheckiej rodzinie, z braku środków do życia w stolicy rodzina Orłowskich przeniosła się wkrótce do Siedlec, gdzie ojciec zaczął prowadzić zajazd lub karczmę[1]. Ujął Izabelę Czartoryską swym zamiłowaniem do rysowania. Uczył się u Norblina, następnie kształcił się w Petersburgu, gdzie został malarzem nadwornym wielkiego księcia Konstantego. W 1793 wstąpił do wojska. Raniony, wrócił do Warszawy na dalszą naukę. Około 1799 poznał księcia Józefa Poniatowskiego i zaczął bywać w Pałacu Pod Blachą. Wsławił się jako realistyczny malarz koni i scen batalistycznych. Od 1802 mieszkał w Petersburgu[2]. Od 1816 jako pierwszy malarz na terenie Rosji posługiwał się litografią[3].
TwórczośćEdytuj
Pełen temperamentu malował obrazy olejne, najwięcej jednak akwarel i gwaszów, rysował również wiele piórem, kredą, ołówkiem, sepią i tym podobnych. Wspaniałe są jego karykatury, konie, typy polskie, czerkieskie i kozackie i tym podobne, dalej portrety, sceny rodzajowe i bitwy. Obrazy olejne Orłowskiego znajdują się przeważnie w Anglii (dokąd też powędrowały liczne szkice i rysunki) oraz w Rosji. Jego akwarele, gwasze i rysunki posiadają też zbiory polskie. Sławne bitwy Orłowskiego odnoszą się przeważnie do powstania kościuszkowskiego, wojen napoleońskich i wypadków z ówczesnych dziejów Polski. Wiele dzieł tego malarza ukazało się w rycinach i litografiach.
W literaturzeEdytuj
W księdze III Pana Tadeusza Adam Mickiewicz wspomina o Orłowskim:
- ...Nasz malarz Orłowski
- Przerwała Telimena, miał gust Soplicowski,
- (Trzeba wiedzieć, że to jest Sopliców choroba,
- Że im oprócz Ojczyzny nic się nie podoba.)
- Orłowski, który życie strawił w Petersburku,
- Sławny malarz (mam kilka jego szkiców w biurku),
- Mieszkał tuż przy Cesarzu, na dworze, jak w raju:
- A nie uwierzy Hrabia, jak tęsknił po Kraju!
- Lubił ciągle wspominać swej młodości czasy,
- Wysławiał wszystko w Polsce: ziemię, niebo, lasy.
Również Puszkin wspomniał Orłowskiego w poemacie Rusłan i Ludmiła.
Obrazy Orłowskiego (wybór)Edytuj
- Atak husarii
- Bitwa wojska kościuszkowskiego z rosyjskimi o przeprawę na rzece
- Bitwa pod Raszynem
- Dwaj kozacy na koniach
- Karykatura architekta Giacoma Quarenghiego
- Kirgizi, 1809, Muzeum Śląskie w Katowicach
- Kozacy pułku atamańskiego
- Kozak
- Kozak na koniu
- Krajobraz pod wodą w świetle księżyca
- Pejzaż morski
- Przemarsz wojska kościuszkowskiego
- Rajtar na białym koniu
- Rzeź Pragi
- Scena batalistyczna
- Siedzący żołnierz
- Ułan na koniu
- Walka wojsk pancernych z Tatarami
- Wzięcie Pragi
PrzypisyEdytuj
- ↑ Witz 1970 ↓, s. 38.
- ↑ Witz 1970 ↓, s. 42.
- ↑ Witz 1970 ↓, s. 48.