Alexander Moyzes

Alexander Moyzes
Data i miejsce urodzenia	4 września 1906 ; Kláštor pod Znievom
Pochodzenie	słowackie
Data i miejsce śmierci	20 listopada 1984 ; Bratysława
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alexander Moyzes (ur. 4 września 1906 w Kláštorze pod Znievom, zm. 20 listopada 1984 w Bratysławie^[1]^[2]^[3]) – słowacki kompozytor.

Życiorys edytuj

Syn Mikuláša Moyzesa^[1]^[2]^[3]. Początkowo uczył się muzyki w Bratysławie^[1], następnie studiował w konserwatorium w Pradze, najpierw w latach 1925–1928 dyrygenturę u Otakara Ostrčila, kompozycję u Otakara Šína i Rudolfa Karela oraz grę na organach u Bedřicha Wiedermanna, zaś następnie (1929–1930) w klasie mistrzowskiej Vítězslava Nováka^[2]. W latach 1929–1941 wykładał kompozycję i teorię muzyki w Akademii Muzyki i Dramatu w Bratysławie^[1]. W latach 1937–1948 był kierownikiem sekcji muzycznej radia w Bratysławie^[3]. Od 1941 do 1971 roku był profesorem teorii i kontrapunktu w konserwatorium w Bratysławie^[1], w latach 1965–1971 pełnił również funkcję jego rektora^[1]^[2]^[3].

Otrzymał nagrodę państwową (1956) oraz tytuł artysty narodowego (1966)^[1]^[2].

Twórczość edytuj

Wczesny okres twórczości Moyzesa przypada na czasy rozkwitu ekspresjonizmu. Jego ówczesne kompozycje cechują się agresywnością i witalizmem^[1]. Napisana w tym okresie I Symfonia (1929) jest pierwszą symfonią autorstwa słowackiego kompozytora^[2]^[3]. W latach 30. XX wieku kompozytor uległ fascynacji rodzimym folklorem, tworząc uproszczone w sferze materiałowej dzieła o charakterze programowym^[1]. W późniejszym okresie zwrócił się w kierunku estetyki neoklasycznej. W latach 50., w poszukiwaniu własnego języka dźwiękowego, zaczął łączyć zdobyte wcześniej doświadczenia z nowszymi technikami, przez co jego twórczość w ostatnim okresie nabrała charakteru eklektycznego^[1].

Ważniejsze dzieła edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2])

Utwory orkiestrowe

12 symfonii (I 1929, II 1932 zrewid. 1941, III 1942, IV 1939–1947, V 1948, VI 1951, VII 1955, VIII 1968, IX 1971, X 1978, XI 1978, XII 1983)
Uwertura symfoniczna (1929)
Concertino (1933)
Jánošíkovi chlapci (1933)
uwertura Nikola Šuhaj (1933)
suita Dolu Váhom (1935, 2. wersja 1945)
uwertura Februar (1952)
Tance z Gemera (1956)
Koncert skrzypcowy (1958)
Sonatina giocosa na skrzypce, klawesyn i orkiestrę smyczkową (1962)
Koncert fletowy (1967)
uwertura Stráž domova (1972)
Partita (1972)
suita symfoniczna Vatry na horách (1973)
Musica istropolitana na orkiestrę smyczkową (1974)
Hudba pre ženu (1975)
Jánošik (1976)

Utwory kameralne

4 kwartety smyczkowe (I 1929–1942, II 1969, III 1976, IV 1979)
Kwintet dęty (1933)
Poetická suita na skrzypce i fortepian (1940)
Mała sonata na skrzypce i fortepian (1961)

Utwory fortepianowe

Sonata (1927, 2. wersja 1942)
Divertimento (1930)
Jazzová sonata na 2 fortepiany (1942)

Pieśni na głos i fortepian

Farby na palete (1928)
Cesta (1930)
Na jesen (1973)

Kantaty

Demontáž (1930), 2. wersja pt. Balladická kantatá na tenora, chór i orkiestrę (1960)
Svätopluk (1935)
Znejú piesne na chotari (1948)

Opera

Udatný král (1966, wyst. Bratysława 1967)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 392. ISBN 83-224-0656-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2527–2528. ISBN 0-02-865529-X.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 614. ISBN 0-674-37299-9.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 392. ISBN 83-224-0656-8.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2527–2528. ISBN 0-02-865529-X.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 614. ISBN 0-674-37299-9.

[1]

[2]

[3]