Amfiteatr w Puli
Amfiteatr w Puli (chorw. Amfiteatar u Puli) – rzymski amfiteatr z 2 p.n.e. znajdujący się w Puli w Chorwacji.
 Amfiteatr widziany od strony morza | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Wysokość całkowita |
32,45 (od strony morza) m |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy |
14 n.e. |
| Ważniejsze przebudowy |
79 n.e. |
Położenie na mapie żupanii istryjskiej  | |
Położenie na mapie Chorwacji  | |
 44°52′23″N 13°51′01″E/44,873056 13,850278
| |
Konstrukcja edytuj
Amfiteatr zbudowany jest z białego wapienia na podstawie elipsy o wymiarach 132 × 105 m. Ze względu na umiejscowienie budowli na ścianie skarpy od strony morza składają się z trzech kondygnacji i osiągają maksymalną wysokość 32,45 m, a od strony lądu z dwóch. Dolna kondygnacja składa się z 32, a środkowa z 72 arkad. W najwyższej kondygnacji znajdują się 64 otwory w kształcie prostokątów. Wejście do amfiteatru umożliwia 15 bram. Amfiteatr mógł pomieścić 23 tys. widzów, co czyni go szóstym co do wielkości obiektem tego typu na świecie. Jest również jednym z najlepiej zachowanych obok Koloseum w Rzymie i Al-Dżamm w Tunezji.
Historia edytuj
Jego budowa zapoczątkowana została w 2 p.n.e. za panowania Oktawiana Augusta i trwała do 14 n.e. Cesarz Wespazjan, pomysłodawca rzymskiego Koloseum, kazał powiększyć amfiteatr w 79, nadając mu wymiary jakie znamy obecnie. Jak głosi legenda, chciał w ten sposób spełnić życzenie swojej kochanki o imieniu Cenida. Ostatecznie ukończono go w trakcie rządów Tytusa Flawiusza w 81.
W czasach starożytnych amfiteatr był areną walk gladiatorów, a nawet przedstawiano w nim naumachie. Począwszy od średniowiecza, amfiteatr był źródłem kamienia dla lokalnej ludności. Dalszego rozbierania obiektu zakazał w XIII wieku patriarcha Akwilei. W tym okresie organizowano tam targi i turnieje rycerskie. Weneccy dożowie planowali w 1583 rozebrać go w celu pozyskania budulca na swoje pałace lub w całości przenieść go do Wenecji, pomysł jednak ostatecznie nie doczekał realizacji. Po raz ostatni posłużył jako źródło budulca w 1709 roku, kiedy to użyto go do budowy dzwonnicy przy katedrze w Puli.
W XIX w. gubernator Ilirii Auguste de Marmont rozpoczął restaurację obiektu.
Współczesność edytuj
Obecnie amfiteatr posiada 5000 miejsc siedzących. Znany jest z organizowania wielu koncertów. Występowali tam m.in.: Luciano Pavarotti, Andrea Bocelli, José Carreras, Anastacia, Eros Ramazzotti, Norah Jones, Zucchero, Alanis Morissette, Sinéad O’Connor, Elton John, Sting i Seal. Został także wykorzystany przy kręceniu filmu Tytus Andronikus z 1999 roku. Od 1954 gości Festiwal Filmowy w Puli. Jest uwieczniony na rewersie chorwackich banknotów o nominale 10 kun[1].
W amfiteatrze organizowane są także mecze hokeja na lodzie, które rozgrywa chorwacka drużyna KHL Medveščak Zagrzeb[2].
Panorama edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Croatian National Bank. Features of Kuna Banknotes: 10 kuna (emisja 1993), 10 kuna (emisja 1995), 10 kuna (emisja 2001) & 10 kuna (emisja 2003) [dostęp 2009-03-30].
- ↑ News: Kontinental Hockey League (KHL) [online], en.khl.ru [dostęp 2017-11-21].
Bibliografia edytuj
- Štefan Mlakar: Das Amphitheater in Pula. 10. geänderte und ergänzte Ausgabe. Archäologisches Museum von Istrien, Pula 1997, ISBN 953-6153-05-X (Kulturhistorische Denkmäler in Istrien 1).
Linki zewnętrzne edytuj
- Arena (Colliseum) of Pula (ang.)
- Histria Festival. histriafestival.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (ang.)
- Atrakcje turystyczne-amfiteatr
- Zdjęcia z amfiteatru w Puli na crolove.pl