Ammandra decasperma
Ammandra decasperma – gatunek rośliny z rodziny arekowatych (Arecaceae). Reprezentuje monotypowy rodzaj Ammandra O.F. Cook, J. Wash. Acad. Sci. 17: 220. 4 Mai 1927[4]. Występuje w Ameryce Południowej w Ekwadorze (północno-wschodnia część kraju: prowincje Sucumbíos, Orellana i Napo)[5] oraz w Kolumbii (w populacjach rozdzielonych Andami – na wybrzeżu i na wschodzie kraju)[6]. Palma ta dostarcza jadalnych owoców i ma jadalny pąk szczytowy, kwiatostany są zjadane także przez bydło. Włókna z nasad liści wykorzystywane są do wyrobu mioteł[7], a same liście bywają wykorzystywane w plecionkarstwie. Owoce wykorzystywane są jako lekarstwo przeciw przeziębieniom[5].
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Ammandra | ||
| Gatunek |
Ammandra decasperma | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ammandra decasperma O.F.Cook J. Wash. Acad. Sci. 17: 220 1927[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Palma o pojedynczej kłodzinie, czasem też wyrastającej w kępach, prosto wzniesionej lub podnoszącej się[6]. Pędy krótkie, czasem bardzo skrócone – liście wyrastają niemal z poziomu ziemi[7]. Rośliny bez kolców[6].
- Liście
- Pierzasto złożone, włókna na brzegach pochew liściowych włosowate, płaskie. Ogonki liściowe długości ponad 2 m. Listki regularnie ułożone wzdłuż osi liścia (tylko bardzo wąskie listki w dolnej części liścia czasem nieregularne)[6][7], lancetowate[7].
- Kwiaty
- Jednopłciowe (rośliny dwupienne), zebrane w różniące się od siebie kwiatostany męskie i żeńskie[6], w czasie kwitnienia odgięte[7]. Pręcików jest ponad 300, a bywa ponad tysiąc (najwięcej wśród palm), ich nitki są silnie skrócone, a pylniki kulistawe do elipsoidalnych, a okwiat zredukowany. Kwiatostany żeńskie w postaci główek składających się z 6–10 kwiatów. Mają one wydłużone i mięsiste listki okwiatu[6].
- Owoce
- Kuliste[7], kilkunasienne pestkowce rozwijające się w skupieniach po 3–6. Na powierzchni silnie brodawkowate i zwieńczone dzióbkiem na szczycie z pozostałości szyjek słupka[7]. Mezokarp włóknisty. Nasiona nerkowate, z bardzo twardym bielmem[6].
Systematyka edytuj
Populacje z zachodniej i wschodniej Kolumbii dawniej opisywano jako dwa różne gatunki[6].
- Pozycja systematyczna
Rodzaj należy do rodziny arekowatych (Arecaceae), a w niej grupowany jest z dwoma innymi (Phytelephas i Aphandra) albo w podrodzinę Phytelephantoideae Drude, 1887[6], albo w plemię Phytelepheae w obrębie podrodziny Ceroxyloideae[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-10-30] (ang.).
- ↑ a b Ammandra decasperma O.F.Cook. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-10-30].
- ↑ Ammandra. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-10-30].
- ↑ a b M.M. Grandtner, Julien Chevrette: Dictionary of trees. Volume 2. South America. Nomenclature, Taxonomy and Ecology. Amsterdam, Boston i in.: Elsevier, 2014, s. 28. ISBN 978-0-12-396490-8.
- ↑ a b c d e f g h i K.Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. IV. Flowering Plants. Monocotyledons. Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin, Heidelberg: Springer, 1998, s. 386. ISBN 978-3-642-08378-5.
- ↑ a b c d e f g Ammandra O.F.Cook. [w:] PalmWeb [on-line]. [dostęp 2020-10-30].
- ↑ Taxon: Aphandra natalia (Balslev & A. J. Hend.) Barfod. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2020-10-30].