Andrzej Goligunt
Andrzej Goligunt herbu Łabędź, właściwie Goligunt (ur. w XIV w., zm. w XV w.) – bojar żmudzki, adoptowany podczas unii horodelskiej (1413), sygnatariusz unii wileńskiej[1].
| Andrzej Goligunt | |
 Łabędź | |
| Data urodzenia |
XIV w. |
|---|---|
| Data śmierci |
XV w. |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Rodzeństwo |
|
Życiorys edytuj
Goligunta spotykamy po raz pierwszy w 1401 roku, pośród bojarów zawierających unię wileńską[1].
W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich[1].
.jpg)
Ostatnią wzmianką historyczną nawiązującą bezpośrednio do Goligunta również pochodzi z 1413 roku, kiedy to występuje w otoczeniu w. ks. Witolda Kiejstutowicza[1].
Według polskiego historyka, Władysława Semkowicza, gniazdem rodowym krewnych Goligunta jest zapewne okolica wsi Golkonty[a], zlokalizowana koło Kiejdan, lub Golkontyszki koło Szawlów. Położenie tych osad na terenach dawnej Żmudzi stwierdza żmudzkie pochodzenie Goligunta[2].
Życie prywatne edytuj
W unii wileńskiej towarzyszą Goliguntowi dwaj bracia. Pierwszym z braci jest Wodycz[b], wówczas zapewne najstarszy z nich, skoro wymieniony na pierwszem miejscu, ale widocznie zmarły przed unią horodelską w 1413 roku, w której ród reprezentuje już Goligunt[2].
Drugim bratem jest niejaki, Widymin[c], zapewne najmłodszy, który zjawia się również w źródłach z lat 1404–1412. Jego synem jest Andruszko Widyminowicz, którego wspomina Metryka Litewska w połowie XV wieku[2].
Genealogia edytuj
Genealogia rodzinna została utworzona na podstawie fragmentu Władsyława Semkowicza w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[3].
| Wrotycz? Wodycz 1401 | |||||||||||||||||||||
| N.N. II poł. XV w. | Andrzej Goligunt 1401–1413 | ||||||||||||||||||||
| Widymin 1401–1412 | Andruszko poł. XV w. | ||||||||||||||||||||
Powiązania z innymi rodami edytuj
Jundziłłowie herbu Łabędź edytuj
Pieczęć z herbem Łabędź wisi także u aktu unii z 1434 roku, w jej otoku znajduje się następujący napis[2]:
† 𝔍𝔄ℭ𝔒𝔅ℑ · ℜ𝔄ℭℨ𝔈𝔎
Co w przekładzie na pismo czytelniejsze daje:
† JACOBI · RACZEK
Pieczęć ta należy do Jakuba Raczka Tabutowicza, który znajduje się w dokumentach unii trockiej z 1433 roku i unii grodzieńskiej z 1434 roku. W całej polskiej historii nie istnieje udokumentowany żaden inny przypadek przyjmowania bojarów litewskich do polskich herbów (tak jak w przypadku wspomnianej unii horodelskiej). Jako, że Raczko był Litwinem, a mimo to posiadał polski herb, należy z całą pewnością stwierdzić, że był spokrewniony z Andrzejem Golimuntem[2].
Jego ojciec, Tabut, ani też sam Jakub Raczko nie są nam znani z innych współczesnych źródeł. Można natomiast stwierdzić, że Jakub Raczko Tabutowicz jest protoplastą rodziny Jundziłłów, którą heraldycy zaliczają do rodu Łabędziów. Albowiem w 1498 roku, Mikołaj Jundziłowicz, kuchmistrz wielki litewski królowej Heleny, namiestnik dubicki i koniawski, zeznał w jedny z dokumentów wraz ze swoimi braćmi Janem i Pawłem, że dziad ich Raczko i ojciec Jundziło dokupili różne ziemie do swych dóbr Krzemienicy i uzyskali od Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra, potwierdzenie na te dobra. Z innego dokumentu króla Aleksandra dla tego Mikołaja Jundziłowicza dowiadujemy się, że ów Raczko miał jeszcze dwóch innych synów: Jana i Michnę czyli Mikołaja, który zabił swego brata Jana[2].
Gniazdo rodziny wywodzącej się od Raczka Tabutowicza leżało w pow. wołkowyskim, gdzie znajdujemy osadę Raczki (koło wsi Zelzina) i wspomnianą wyżej Krzemienicę. W tej okolicy były też najdawniejsze dobra Jundziłłów[2].
Genealogia edytuj
Genealogia rodzinna została utworzona na podstawie fragmentu Władsyława Semkowicza w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[3].
| Jan poł. XV w. | |||||||||||||||||||||||||||||
| Tabut II poł. XIV w. | Jakub Raczko 1433, 1434 | Jundziłł poł. XV w. | Jundziłłowie h. Łabędź | ||||||||||||||||||||||||||
| (Michno) Mikołaj 1401–1412 | Michnowiczowie h. Łabędź | ||||||||||||||||||||||||||||
Talwoszowie herbu Łabędź edytuj
Wszystkie inne rodziny starolitewskie, które heraldycy polscy zaliczają do rodu Łabędziów, nie występują w źródłach historycznych z okolic czasów unii horodelskiej. Talwoszowie, których Wojciech Kojałowicz zalicza do Łabędziów, mają pochodzić od Minigajła, który porzucił rzekomo przyjęty w Horodle herb Rawicz, a powrócił do wspomnianego Łabędzia. Dziś wiemy, że cała ta sprawa dotycząca porzucania herbów jest zwykłym wymysłem późniejszych kronikarzy[2]. Żyjący w czasach Horodła Talwosz był synem jednego z Gasztołdów zalicza się go więc do rodu Awdańców i nie mogą od niego pochodzić wspomniani Talwoszowie herbu Łabędź[2].
Władysław Semkowicz twierdzi, że mogłoby być prawdą, iż kiedyś istniał na Litwie starożytny herb z wizerunkiem łabędzia (inny od polskiego herbu Łabędź), jeszcze przed samą unią horodelską, do którego mógł przynależeć właśnie Raczko Tabutowicz. Jednakże nie ma co do tego pewności[3].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Władysław Semkowicz, Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie. 1920, t. V, Lwów: Towarzystwo Heraldyczne we Lwowie, 1921, s. 137.