Andrzej Smolarski
Andrzej Zdzisław Smolarski (ur. 10 października 1927 w Zakopanem, zm. 31 marca 2018 w Krakowie) – polski inżynier, profesor Instytutu Mechaniki Górotworu PAN w Krakowie, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, członek czynny Polskiej Akademii Umiejętności[2].
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: fizyka techniczna, metrologia przepływów, termodynamika materiałów ciągłych[3] | |
| Alma Mater | |
| Profesura |
5 lutego 1976[3] |
| Praca naukowa | |
| Instytut | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujUrodził się jako syn płk. Władysława Smolarskiego i Heleny z domu Czaplickiej, córki cenionego zakopiańskiego lekarza i społecznika Zdzisława Czaplickiego. W Zakopanem uczęszczał do szkoły powszechnej, potem handlowej i zawodowej zegarmistrzowskiej, równocześnie pobierając naukę na tajnych kompletach.
W 1946 roku rozpoczął studia na wydziale Elektromechanicznym krakowskiej Akademii Górniczej. Podczas studiów asystent wolontariusz w Katedrze Mechaniki i Wytrzymałości Materiałów AGH u prof. Stefana Ziemby, następnie młodszy asystent w Katedrze Mechaniki Politechniki Krakowskiej. Od 1953 asystent prof. Jerzego Litwiniszyna w Zakładzie Mechaniki Ośrodków Ciągłych PAN, później w Pracowni Reologii Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN. Uchwałą Rady Wydziału Górniczego AGH z dnia 25 stycznia 1967 nadano mu stopień naukowy docenta[4]. Od 1968 był kierownikiem Pracowni Zastosowań Fizyki przekształconej później w Pracownię Metrologii Przepływów Instytutu Mechaniki Górotworu PAN w Krakowie.
Pierwsze prace wykonywane pod kierunkiem prof. Ziemby dotyczyły tłumienia drgań i zjawiska kawitacji. Następnie pod kierownictwem prof. Litwiniszyna zajmował się mechaniką ośrodka stochastycznego i przedstawił pracę doktorską "Teoria ośrodka stochastycznego ukośnie uwarstwionego". Badania teoretyczne i eksperymentalne podsumował rozprawą habilitacyjną. „O niektórych zastosowaniach liniowych modeli matematycznych do mechaniki górotworu”. Kolejnym przedmiotem jego zainteresowań naukowych stała się metrologia przepływów, zwłaszcza w zakresie niewielkich prędkości. Poza pracami z termoanemometrii klasycznej prowadził badania nad zastosowaniem fal cieplnych w pomiarach prędkości przepływu. Współpracował w tym zakresie z Instytutem Maxa Plancka w Getyndze, a prowadzone prace przyniosły uznanie w środowisku naukowym zarówno jemu jak i jego zespołowi. Kolejnym jego obszarem badań było zjawisko nagłych wyrzutów gazu i skał, które po dziś dzień ma duże znaczeniu praktyczne dla górnictwa podziemnego zwłaszcza w aspekcie bezpieczeństwa eksploatacji. Z ważniejszych jego prac poświęconych tej tematyce wymienić należy „Mathematical model of the phenomena in the system of gas-coal”[5]. 5 lutego 1976 uzyskał tytuł naukowy profesora nauk technicznych[3]. Ostatnio swoje zainteresowania badawcze koncentrował na zagadnieniu przepływu krwi w naczyniach mózgowych, czego efektem była praca „Pressure–flow relation of arterial segments of variable geometry”[6].
Smolarski był rzeczywistym krajowym członkiem na III Wydziale Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi oraz VII Wydziału Nauk Górniczych i Nauk o Ziemi Polskiej Akademii Nauk[3]. W 1989 został członkiem Polskiej Akademii Umiejętności[1].
Profesor jest autorem bądź współautorem 60 publikacji naukowych i 12 patentów. Wypromował 7 doktorów nauk, z których dwóch zostało samodzielnymi pracownikami naukowymi[7].
Profesor Smolarski był wybitnym znawcą i hodowcą storczyków. Korzystając z częstych podróży zagranicznych sprowadził do Ogrodu Botanicznego UJ wiele ciekawych egzemplarzy. Wyhodował (razem z inż. Kazimierzem Batko) kilka interesujących odmian. Był Członkiem Honorowym Towarzystwa Ogrodniczego w Krakowie. Prof. Smolarski, był uczonym o szerokiej wiedzy, którą zawsze życzliwie potrafił dzielić się ze współpracownikami.
Żoną profesora była Irena Smolarska. Ich synem jest Krzysztof Smolarski.
Zmarł w Krakowie, pochowany 6 kwietnia 2018 na cmentarzu Rakowickim[8] (kwatera CA-zach-po prawej Geislerów)[9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (28 listopada 1953)[10]
- Złota Odznaka „Za pracę społeczną dla Miasta Krakowa”
Nagrody
edytuj- Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za opracowanie zagadnienia tąpań w górnictwie węglowym (1955)[11]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Smolarski Andrzej Zdzisław, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-06-23].
- ↑ a b c Andrzej Zdzisław Smolarski. [dostęp 2018-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-13)].
- ↑ a b c d Prof. Andrzej Zdzisław Smolarski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2018-06-23].
- ↑ Dz. Urz. Min. Oświaty i Szkolnictwa Wyższego Nr A-6, poz. 38 Wykaz nr 3/1967 — zawierający nazwiska osób, którym nadano stopień naukowy docenta.
- ↑ 20 Years Cooperation in Physics of Fluids, Gӧttingen-Kraków, 1983, ISBN 83-901326-0-5.
- ↑ K. Cieslicki, A. Lasowska, A.Z. Smolarski, Polish Journal of Medical Physics and Engineering, 6 (2000), pp. 55-67.
- ↑ Instytut Mechaniki Górotworu Polskiej Akademii Nauk – 60 lat działalności, s.129, Kraków 2014, ISBN 978-83-929976-7-2.
- ↑ a b c Andrzej Zdzisław Smolarski, cała Polska, 04.04.2018 - pozostałe [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2024-06-25].
- ↑ Lokalizator grobów ZCK Kraków [dostęp 2024-06-25].
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 10, poz. 272 „za zasługi w pracy zawodowej w dziedzinie przemysłu węglowego”.
- ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-25].