Artemisia judaica
Artemisia judaica L. – gatunek roślin z rodziny astrowatych (złożonych). Rośnie naturalnie na Saharze, w Algierii, Libii, Czadzie, Egipcie, Izraelu oraz Arabii Saudyjskiej[5].
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
Artemisia judaica | ||
Nazwa systematyczna | |||
Artemisia judaica L. Syst. Nat., ed. 10: 1208 (1759); Mant. Pl. Altera: 281 (1771)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
edytujBiologia i ekologia
edytujNaturalnymi siedliskami są uedy oraz kamieniste równiny pustynne[5]. Jest przystosowana do życia na półpustyniach. Podczas upalnej pogody zrzuca dolne liście, górne pokryte kutnerem odbijają światło słoneczne chroniąc roślinę przed nadmierną transpiracją[7].
Zmienność
edytujZnany jest jeden podgatunek w obrębie tego gatunku[4]:
- Artemisia judaica subsp. sahariensis (L.Chevall.) Maire
Zastosowanie
edytuj- Cała roślina ma gorzki smak, który spowodowany jest przez laktony sekwiterpenowe. Jej korzenny aromat wykorzystuje się do aromatyzowania niektórych rodzajów alkoholi i win typu wermut[7].
- Jest rośliną leczniczą, w odpowiedniej dawce pobudza i poprawia nastrój, używana jest także jako lek na robaki i dolegliwości żołądkowe. W zbyt dużej dawce jest trująca[7].
Obecność w kulturze
edytujWedług badaczy roślin biblijnych dwa gatunki bylicy: Artemisia herba-alba oraz Artemisia judaica są rodzime dla Ziemi Świętej i są wielokrotnie wymieniane w Biblii (Lm 3,15-19; Jr 9,14; 23,15; Ap 8,11). Ich gorzki smak symbolizuje przykrości, niedolę, odrzucenie przez Boga, cierpienia i sąd. Np. w Lamentacjach (Lm 3,19) jest zdanie: "Wspomnienie udręki i nędzy – to piołun i trucizna". W Biblii cytowane są także jako wyraz zgorzknienia z powodu niesprawiedliwości (Am 5,7; 6,12; Prz 5,4)[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
- ↑ Artemisia judaica L.. African Plant Database. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b Artemisia judaica L.. The Plant List. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c Artemisia judaica. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Artemisia judaica. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-31]. (ang.).
- ↑ a b c d Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.