Aruba

Aruba
Flaga	Herb
	Dewiza: (ang.) One happy Island ; (Jedna szczęśliwa Wyspa)
	Hymn: Aruba Deshi Tera ; (Aruba drogocenny kraj)
Język urzędowy	niderlandzki, papiamento
Stolica	Oranjestad
Status terytorium	autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów
Zależne od	Holandii
Głowa terytorium	król Wilhelm-Aleksander
W jego imieniu	gubernator Alfonso Boekhoudt
Szef rządu	premier Evelyn Wever-Croes
Powierzchnia ; • całkowita ; • wody śródlądowe	; 178,91 km² ; 0%
Liczba ludności (2017); • całkowita ; • gęstość zaludnienia	; 115 120; 644 osób/km²
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 3,63 mld USD; 33 094 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 5,45 mld dolarów międzynar.; 49 627 dolarów międzynar.
Waluta	florin arubański (AWG)
Rok utworzenia	wydzielenie z Antyli Holenderskich; 1 I 1986
Religia dominująca	katolicyzm
Strefa czasowa	UTC -4
Kod ISO 3166	AW/ABW/533
Domena internetowa	.aw
Kod samochodowy	ARU
Kod samolotowy	P4
Kod telefoniczny	+297
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Hasło w Wikisłowniku

Aruba – terytorium zależne Holandii (de iure autonomiczny kraj wchodzący w skład Królestwa Niderlandów) i jedna z wulkanicznych Wysp Zawietrznych^[3] w archipelagu Małych Antyli, zamykającego od wschodu Morze Karaibskie. Aruba ma powierzchnię prawie 179 km² i zamieszkiwana jest przez 109,2 tys. osób (2013), głównie pochodzenia hiszpańskiego, holenderskiego i afrykańskiego.

Port lotniczy na mapie Aruby

Języki Edytuj

Mieszkańcy używają języka niderlandzkiego oraz lokalnego języka kreolskiego zwanego papiamento. Funkcjonuje także język hiszpański (zob. Język hiszpański na Arubie).

Skład etniczny Edytuj

Kreole: 79,8%; Latynosi: 11,0%; Holendrzy: 4,0%; Filipińczycy: 0,83%; Chińczycy Han: 0,37%; pozostali: 4,0%^[4].

Religia Edytuj

Osobne artykuły: Diecezja Willemstad i Świadkowie Jehowy na Arubie.

80,8% ludności Aruby to katolicy, pozostali to głównie protestanci i zielonoświątkowcy – 11,8%, bez religii – 6,0%, wyznawcy religii plemiennych – 1,3% i Świadkowie Jehowy^[5]^[6].

Geografia Edytuj

Osobny artykuł: Geografia Aruby.

Wyspa leży w klimacie równikowym i charakteryzuje się niewielką ilością opadów (ok. 500 mm rocznie).

Stolicą i zarazem największym miastem jest Oranjestad.

Zobacz też: Miasta na Arubie.

Gospodarka Edytuj

Ze względu na klimat i mało korzystne warunki glebowe (gleby czerwonobrązowe), główną uprawą jest tu aloes, który nie wymaga nawadniania. Jest to także główny towar eksportowy Aruby. Ważnym sektorem gospodarki Aruby jest turystyka. Najważniejszym czynnikiem przyciągającym turystów są piękne piaszczyste plaże oraz holenderska zabudowa z czasów kolonialnych.^{[potrzebny przypis]}

Emisja gazów cieplarnianych Edytuj

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Aruby wyniosła w 1990 roku 318 t, z czego 297 t stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 4,784 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 129 kg. Od tego czasu emisje wahają się, przy czym dość duży wzrost nastąpił w 2012. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 987 t, a w przeliczeniu na mieszkańca 9,339 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 258 kg^[7].

Historia Edytuj

Aruba została odkryta pod koniec XV wieku przez hiszpańskich żeglarzy, zaś w XVII wieku została włączona do Antyli Holenderskich. Obecnie jest to terytorium stowarzyszone z Holandią, w którym głową jest władca holenderski reprezentowany przez gubernatora.

Na wyspie urodził się i spędził 15 pierwszych lat swojego życia członek zespołu Boney M. – Bobby Farrell.