Języki kreolskie
Języki kreolskie – ogólne określenie etnicznych języków mieszanych, rozwiniętych na bazie języków europejskich kolonistów (głównie angielskiego, francuskiego, portugalskiego, hiszpańskiego, niderlandzkiego) z dużym dodatkiem elementów przejętych z języków ludności tubylczej. Zwykle cechują się uproszczonym systemem gramatycznym – większość z nich powstała w czasach sprowadzania z Afryki do Ameryki czarnych niewolników, którzy pochodząc z różnych plemion posługiwali się między sobą uproszczoną formą języka narzuconego przez kolonistów. Bywają traktowane jako formy pidżynowe, które przeszły proces natywizacji[1], choć część lingwistów (np. Salikoko Mufwene[2]) uznaje, że do kształtowania języków kreolskich i pidżynowych może dochodzić w różnych okolicznościach.
W szerszym ujęciu zjawisko kreolizacji języków jest jednak prawdopodobnie częstsze niż to się zakłada w tradycyjnych teoriach lingwistycznych. Pojawiają się bowiem dyskusje na temat kreolizacji w antycznej grece, która powstała na bazie przedindoeuropejskiego substratu oraz mowy indoeuropejskich najeźdźców.
Powszechnie uważana za język kreolski lingua franca nie należy do języków kreolskich, ponieważ nigdy nie istniało społeczeństwo, które uznawałoby lingua franca za swój język rodzimy. Jak pisze prof. Witold Mańczak: „Należy położyć nacisk na zasadniczą różnicę między językami kreolskimi a lingua franca: języki kreolskie są językami ojczystymi danej ludności, a lingua franca nie”[3]. Języki wykazujące pewne cechy kreolskie, ale niewywodzące się z pidżynów, określane są mianem kreoloidów[4]. Przykładem kreoloidu jest niska forma angielszczyzny singapurskiej (singlish)[5].
Wybrane języki kreolskieEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Jozef Mistrík, Encyklopédia jazykovedy, wyd. 1, Bratysława: Obzor, 1993, s. 251, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
- ↑ Salikoko Mufwene: Pidgin and Creole Languages (ang.). Humanities.uchicago.edu. [dostęp 2010-04-24].
- ↑ Języki indoeuropejskie, t. II, red. Leszek Bednarczuk, PWN Warszawa 1988, s. 640
- ↑ Jan Pokorný, Lingvistická antropologie: jazyk, mysl a kultura, Grada Publishing a.s., 2009, s. 137, ISBN 978-80-247-6987-5 (cz.).
- ↑ Marcin Walczyński, Creoloids and the Typology of Contact Languages, „Anglica Wratislaviensia”, XLVI, 2008, s. 149–157 (ang.).
- ↑ a b c d Język urzędowy tego państwa
BibliografiaEdytuj
- Atlas języków. Pochodzenie i rozwój języków świata, Bernard Comrie (red.) i inni, Poznań: „Atena”, 1998, ISBN 83-85414-31-2, OCLC 749229608.