Tok pisin
Tok pisin – język kreolski używany w Papui-Nowej Gwinei, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Dla około 120 tys. mieszkańców kraju jest językiem ojczystym, jako drugi język zna go 4 miliony osób[1]. Jest najszerzej znanym w Papui-Nowej Gwinei językiem – pełni w tym kraju funkcję języka wehikularnego[2].
| Obszar | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | |||||
| Pismo/alfabet | |||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||
|
kreolski na bazie angielskiego | |||||
| Status oficjalny | |||||
| język urzędowy | Papua-Nowa Gwinea | ||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||
| Kody języka | |||||
| Kod ISO 639-2↗ | tpi | ||||
| Kod ISO 639-3↗ | tpi | ||||
| IETF | tpi | ||||
| Glottolog | tokp1240, tokp1239 | ||||
| Ethnologue | tpi | ||||
| GOST 7.75–97 | акп 046 | ||||
| WALS | tpi | ||||
| W Wikipedii | |||||
| |||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||
Nazwa języka pochodzi od słów: talk zaczerpniętego z języka angielskiego oraz pidgin (lub pigeon) wziętego z chińskiego pidżynu, w którym oznacza „interes, biznes”. Niektórzy językoznawcy uważają, że pidgin jest wymową słowa business z chińskim akcentem. Inne nazwy spotykane w literaturze angielskiej to Pisin, Melanesian, Neomelanesian, New Guinea Pidgin English, Melanesian English.
Tok pisin jest używany w parlamencie, w mediach, wydaje się w nim książki. Jest nauczany w szkołach i stanowi język liturgii.
Słownictwo języka jest w 5/6 pochodzenia indoeuropejskiego, a w 1/6 austronezyjskiego. Gramatyka tok pisin oparta jest na prostej gramatyce pidżynowej, występuje wiele wyjątków. Szyk zdania to SVO (podmiot orzeczenie dopełnienie).
FonetykaEdytuj
System fonetyczny tok pisin jest wyraźnie uproszczony w stosunku do angielskiego. Istnieje tylko 16 spółgłosek i 5 samogłosek.
SpółgłoskiEdytuj
| wargowe | zębowe | podniebienne | miękko- podniebienne |
krtaniowe | |
|---|---|---|---|---|---|
| zwarte | p b | t d | k g | ||
| szczelinowe | v | s | h | ||
| nosowe | m | n | ŋ | ||
| półotwarte | w | l | j | ||
| drżące | r |
SamogłoskiEdytuj
| przednie | centralne | tylne | |
|---|---|---|---|
| przymknięte | i | u | |
| średnie | e | o | |
| otwarte | a | ||
Przykładowy tekst (Ojcze nasz)Edytuj
Papa bilong mipela yu stap long heven. Mekim nem bilong yu i kamap bikpela. Mekim kingdom bilong yu i kam. Strongim mipela long bihainim laik bilong yu long graun, olsem ol i bihainim long heven. Givim mipela kaikai inap long tude. Pogivim rong bilong mipela, olsem mipela i pogivim ol arapela i mekim rong long mipela. Sambai long mipela long taim bilong traim. Na rausim olgeta samting nogut long mipela. Amen.
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig, Tok Pisin, [w:] Ethnologue [online], wyd. 22, Dallas, Texas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-28] (ang.).
- ↑ Papua New Guinea’s incredible linguistic diversity (ang.). The Economist, 2017-07-20. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-02)].
