Język tok pisin
Język tok pisin – język kreolski na bazie angielskiego, rozpowszechniony w Papui-Nowej Gwinei, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Dla około 120 tys. mieszkańców kraju jest językiem ojczystym, jako drugi język zna go 4 miliony osób[1]. Jest najszerzej znanym w Papui-Nowej Gwinei językiem – pełni w tym kraju funkcję języka wehikularnego[2].
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | |||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
|
kreolski na bazie angielskiego | |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| język urzędowy | Papua-Nowa Gwinea | ||||||
| Ethnologue | 1 narodowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| Kod ISO 639-2↗ | tpi | ||||||
| Kod ISO 639-3↗ | tpi | ||||||
| IETF | tpi | ||||||
| Glottolog | tokp1240, tokp1239 | ||||||
| Ethnologue | tpi | ||||||
| GOST 7.75–97 | акп 046 | ||||||
| WALS | tpi | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Nazwa języka pochodzi od dwóch słów: talk, zaczerpniętego z języka angielskiego, oraz pidgin (lub pigeon), wziętego z chińskiego pidżynu, w którym oznacza „interes, biznes”. Niektórzy językoznawcy uważają, że pidgin jest wymową słowa business z chińskim akcentem. Inne nazwy spotykane w literaturze anglojęzycznej to: Pisin, Melanesian, Neomelanesian, New Guinea Pidgin English, Melanesian English.
Tok pisin jest używany w parlamencie, w mediach, wydaje się w nim książki. Jest nauczany w szkołach i stanowi język liturgii.
Słownictwo tok pisin jest pochodzenia głównie angielskiego, a jego gramatyka (m.in. składnia) ma podłoże oceaniczne (austronezyjskie). Wpływy języków austronezyjskich zaznaczyły się również na poziomie semantyki[3]. Występują pożyczki słownikowe z portugalskiego, hiszpańskiego, niemieckiego i rodzimych języków Papui-Nowej Gwinei[4]. Szyk zdania to SVO (podmiot orzeczenie dopełnienie)[1].
FonetykaEdytuj
System fonetyczny tok pisin jest wyraźnie uproszczony w stosunku do angielskiego. Istnieje tylko 16 spółgłosek i 5 samogłosek.
SpółgłoskiEdytuj
| wargowe | zębowe | podniebienne | miękko- podniebienne |
krtaniowe | |
|---|---|---|---|---|---|
| zwarte | p b | t d | k g | ||
| szczelinowe | v | s | h | ||
| nosowe | m | n | ŋ | ||
| półotwarte | w | l | j | ||
| drżące | r |
SamogłoskiEdytuj
| przednie | centralne | tylne | |
|---|---|---|---|
| przymknięte | i | u | |
| średnie | e | o | |
| otwarte | a | ||
Przykładowy tekst (Ojcze nasz)Edytuj
Papa bilong mipela yu stap long heven. Mekim nem bilong yu i kamap bikpela. Mekim kingdom bilong yu i kam. Strongim mipela long bihainim laik bilong yu long graun, olsem ol i bihainim long heven. Givim mipela kaikai inap long tude. Pogivim rong bilong mipela, olsem mipela i pogivim ol arapela i mekim rong long mipela. Sambai long mipela long taim bilong traim. Na rausim olgeta samting nogut long mipela. Amen.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b c d David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tok Pisin, [w:] Ethnologue: Languages of the World [online], wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-01-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-28] (ang.).
- ↑ Papua New Guinea’s incredible linguistic diversity. The Economist, 2017-07-20. [dostęp 2020-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-02)]. (ang.).
- ↑ Robert Blust: The Austronesian languages. Canberra: Asia-Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, The Australian National University, 2013, s. 162–163. ISBN 978-1-922185-07-5. OCLC 851066712. [dostęp 2022-09-12]. (ang.).
- ↑ Tom McArthur: The Oxford Companion to the English Language. Oxford: Oxford University Press, 1996, s. 955. ISBN 0-19-863136-7. OCLC 60245147. (ang.).
Linki zewnętrzneEdytuj
- Bibliografia na temat języka tok pisin
- Wiadomości w tok pisin na Radio Australia (również audio)
- Piotr Kozłowski: Tok Pisin i Hiri Motu (Hekatoglot 17/100). Woofla: Świat Języków Obcych, 2022-04-07. [dostęp 2022-08-16]. (pol.).