Benjamin Zephaniah
Benjamin Obadiah Iqbal Zephaniah (ur. 15 kwietnia 1958 w Birmingham[1]) – brytyjski poeta, pisarz, muzyk reggae, a także działacz społeczny i polityczny. Jest rastafarianinem, weganinem oraz anarchistą[2][3]. W 2008 The Times umieścił go na liście największych brytyjskich pisarzy po 1945[4].
 Benjamin Zephaniah w 2018 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
poeta, pisarz, muzyk, działacz społeczny aktywista polityczny |
| Strona internetowa | |
Życiorys Edytuj
Urodził się 15 kwietnia 1958 w dzielnicy Handsworth w Birmingham. Jego ojciec pochodził z Barbadosu i pracował jako listonosz, a matka, urodzona na Jamajce, była pielęgniarką. Szkołę opuścił w wieku 13 lat z powodu dysleksji. Swój pierwszy odczyt poezji miał już w wieku 11 lat, a gdy skończył 15 lat, był już dość dobrze znany w swojej dzielnicy, pośród mniejszości afro-karaibskiej i azjatyckiej[5].
Swoją muzyczną karierę rozpoczął w 1982 wydając album Rasta. Był to okres, kiedy związał się z rastafarianizmem, który wywarł duży wpływ na tworzoną przez niego muzykę. W ciągu swojej kariery muzycznej współpracował m.in. z takimi wykonawcami jak: Bomb the Bass, Dubioza kolektiv, Sinéad O’Connor[5].
Jest weganinem oraz wspiera różne organizacje walczące o prawa zwierząt. Jest członkiem honorowym The Vegan Society oraz Viva! Zaangażowany w działania anty-homofobiczne Amnesty International na Jamajce. Współpracował także na polu antyrasistowskim z Newham Monitoring Project. Chociaż jest rastafarianinem, nie pali marihuany od kiedy skończył 30 lat[5].
Obecnie należy do najbardziej znanych poetów brytyjskich. W 2003 nie przyjął królewskiego Orderu Imperium nadanego mu przez królową Elżbietę II, przyznanego mu za osiągnięcia w dziedzinie literatury. W uzasadnieniu swojej decyzji stwierdził, że jest przeciwnikiem Imperium Brytyjskiego. W wywiadzie dla The Guardian powiedział: "Ja? Order Imperium dla mnie? Wściekam się, gdy słyszę słowo Imperium; przypomina mi ono niewolnictwo i tysiące lat brutalności...Order dla Benjamina Zephaniaha - nie ma mowy panie Blair, w żadnym razie królowo. Jestem głębokim przeciwnikiem Imperium"[6]. Jako zadeklarowany anarchista, Benjamin Zephaniah opowiada się za dezintegracją Wielkiej Brytanii. Wzywał m.in. do nauki języka walijskiego w szkołach powszechnych. Jest przeciwnikiem obecności Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej[5][7].
Jest doktorem honoris causa University of North London (1998)[1], Birmingham City University (1999), Staffordshire University (2001)[8], London South Bank University (2003), University of Exeter (2006), University of Westminster (2006) oraz University of Birmingham (2008)[9].
Twórczość literacka Edytuj
Poezja Edytuj
- Pen Rhythm (1980)
- The Dread Affair: Collected Poems (1985; Arena)
- City Psalms (1992; Bloodaxe Books)
- Inna Liverpool (1992; AK Press)
- Talking Turkeys (1995; Puffin Books)
- Propa Propaganda (1996; Bloodaxe Books)
- Funky Chickens (1997; Puffin)
- School's Out: Poems Not for School (1997; AK Press)
- Funky Turkeys (Audiobook) (1999; AB hntj)
- White Comedy
- Wicked World! (2000; Puffin)
- Too Black, Too Strong (2001; Bloodaxe Books)
- The Little Book of Vegan Poems (2001; AK Press)
Proza Edytuj
- Face (1999; Bloomsbury)
- Refugee Boy (2001; Bloomsbury)
- Gangsta Rap (2004; Bloomsbury)
- Teacher's Dead (2007; Bloomsbury)
- Terror Kid (2014; Bloomsbury)
Książki dla dzieci Edytuj
- We are Britain (2002; Frances Lincoln)
- Primary Rhyming Dictionary (2004; Chambers Harrap)
- J is for Jamaica (2006; Frances Lincoln)
- My Story (2011; Collins)
- When I Grow Up (2011; Frances Lincoln)
Dramaty Edytuj
- Playing the Right Tune (1985)
- Job Rocking (1987)
- Delirium (1987)
- Streetwise (1990)
- Mickey Tekka (1991)
- Listen to Your Parents (2003)
- Face: The Play (razem z Richardem Conlonem)
Inne Edytuj
- Kung Fu Trip (2011; Bloomsbury)
- The Life And Rhymes of Benjamin Zephaniah (2018; Simon & Schuster)
Dyskografia Edytuj
Albumy Edytuj
- Rasta (1982; Upright)
- Us An Dem (1990; Island)
- Back to Roots (1995; Acid Jazz)
- Belly of De Beast (1996; Ariwa)
- Naked (2005; One Little Indian)
- Naked & Mixed-Up (2006; One Little Indian)
- Revolutionary Minds (2017; Fane Productions)
Minialbumy Edytuj
- Dub Ranting (1982; Radical Wallpaper)
Filmografia Edytuj
- Didn't You Kill My Brother? (1987) jako Rufus
- Farendj (1989) jako Moses
- Dread Poets' Society (1992) jako Andy Wilson
- Truth or Dairy (1994) jako on sam
- Crucial Tales (1996) jako ojciec Richarda
- Making the Connection (2010) jako on sam
- Peaky Blinders (2013–) jako Jeremiah Jesus
Przypisy Edytuj
- ↑ a b Andy Gregory, International Who's Who in Popular Music 2002, Europa, 2002, s. 562, ISBN 1-85743-161-8.
- ↑ ‘Reforming has done nothing. That’s why I’m an anarchist.’ An interview with Benjamin Zephaniah | Red Pepper, 27 sierpnia 2018 [dostęp 2018-08-27] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-27].
- ↑ Benjamin Zephaniah, Dlaczego jestem anarchistą, „Inny Świat”, 51, 2020, s. 15-16, ISSN 1898-7680 (pol.).
- ↑ The 50 greatest British writers since 1945, „The Times”, 2008, ISSN 0140-0460 [dostęp 2020-05-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-09] (ang.).
- ↑ a b c d JKK, Benjamin Obadiah Iqbal Zephaniah, „Inny Świat”, 51, 2020, s. 16, ISSN 1898-7680 (pol.).
- ↑ Benjamin Zephaniah, Benjamin Zephaniah: 'I thought, OBE me? Up yours, I thought', „The Guardian”, 27 listopada 2003, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-10] (ang.).
- ↑ Benjamin Zephaniah Q&A: “My first racist attack was a brick in the back of the head, www.newstatesman.com [dostęp 2020-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-10] (ang.).
- ↑ Recipients of Honorary Awards, Staffordshire University, 22 lutego 2013 [dostęp 2020-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-22] (ang.).
- ↑ Birmingham Live, University honour for Doug Eliis, birminghammail, 11 lipca 2008 [dostęp 2020-05-10] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-10] (ang.).