Białokrowiak gorzki
Białokrowiak gorzki (Leucopaxillus gentianeus (Quél.) Kotl.) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
białokrowiak gorzki |
| Nazwa systematyczna | |
| Leucopaxillus gentianeus (Quél.) Kotl. Česká Mykologie 20(4): 230 (1966) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Leucopaxillus, Tricholomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy zdiagnozował go Lucien Quélet w 1873 r. nadając mu nazwę Clitocybe gentianea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał František Kotlaba w 1966 r.[1]
Nazwę polską nadali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r.[2]
Występowanie i siedlisko
edytujZnane jest występowanie białokrowiaka gorzkiego w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie i Republice Południowej Afryki[3]. Władysław Wojewoda w zestawieniu wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski przytacza 10 stanowisk z uwagą, że rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[2].
W Polsce notowany był w lasach mieszanych, na ziemi. Owocniki od sierpnia do października[2].
Morfologia
edytujO szerokości 5–11 cm, początkowo wypukły, potem rozszerzający się do płasko wypukłego, czasami z szerokim garbkiem. Brzeg początkowo podwinięty, potem wygięty, od gładkiego do wyraźnie żłobionego. Powierzchnia gładka, sucha, matowa, czerwonawobrązowa do cynamonowobrązowej, brzeg jaśniejszy[4].
Gęste, zbiegające ząbkiem, wąskie, początkowo białe, potem kremowe[4].
Wysokość 4–8 cm, szerokość 1–2,5 cm, równy lub zwężający się ku powiększonej podstawie. Powierzchnia biała, gładka, czasami z brązowawymi plamami u podstawy. Podstawa z gęstą, białą grzybnią[4]. Po uciśnięciu ciemnieje[5].
Gruby, biały. Smak gorzki, zapach zwykle nieprzyjemny[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników biały. Zarodniki o kształcie od szeroko elipsoidalnego do prawie kulistego, 4–6 × 3–4 µm, kolczaste z kolcami o wysokości poniżej 0,5 µm, amyloidalne. Trama blaszek mniej więcej równoległa. Podstawki 4-sterygowe. Pleurocystyd brak. Cheilocystydy 20–40 × 1–4 µm; cylindryczne, wygięte, wrzecionowate lub lekko nieregularne, bezbarwne i gładkie. Strzępki w skórce żółtawe lub brązowe w KOH, ich strzępki o szerokości 5–7,5 µm ze sprzążkami, gładkie lub inkrustowane brązowym pigmentem; komórki końcowe cylindryczne z zaokrąglonymi wierzchołkami[6].
Gatunki podobne
edytujMłode owocniki białokrowiaka gorzkiego można łatwo odróżnić od innych gatunków tego rodzaju na podstawie koloru kapelusza, który jest ciemnobrązowy – ale starsze, wyblakłe okazy mogą być mniej lub bardziej nie do odróżnienia od innych grzybów rodzaju Leucopaxillus. Początkujący mogą pomylić nawet młode okazy z różnymi powierzchownie podobnymi grzybami z rodzajów Russula (gołąbek) i Tricholoma (gąska). Mikroskopowo białokrowiak gorzki odróżnia się wymiarami zarodników i występowaniem inkrustujących brązowych pigmentów na strzępkach skórki[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-07-12].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2021-07-12].
- ↑ a b c d e California Fungi—Leucopaxillus gentianeus [online], Mykoweb [dostęp 2021-07-12].
- ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Michael Kuo, Leucopaxillus gentianeus [online] [dostęp 2021-07-12].