Biskupice (województwo lubelskie)

wieś w województwie lubelskim

Biskupicewieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie świdnickim, w gminie Trawniki[5][6].

Biskupice
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny w Biskupicach
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

świdnicki

Gmina

Trawniki

Liczba ludności (2021)

817[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-044[4]

Tablice rejestracyjne

LSW

SIMC

0392106[5]

Położenie na mapie gminy Trawniki
Mapa konturowa gminy Trawniki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Biskupice”
Ziemia51°09′09″N 22°56′42″E/51,152500 22,945000[1]
Nieoficjalny herb wsi Biskupice

Miejscowość położona jest nad rzeką Giełczew. Dawniej miasto; uzyskały lokację miejską w 1450 roku, zdegradowane w 1869 roku[7]. W 1827 roku miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w powiecie lubelskim, obwodzie lubelskim województwa lubelskiego[8]. Do 1870 istniała gmina Biskupice. W latach 1870–1954 istniała gmina Jaszczów, której siedzibą były Biskupice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biskupice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś jest sołectwem w gminie Trawniki[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 853 mieszkańców[10].

Historia edytuj

W XV wieku Biskupice były wzmiankowane jako wieś należąca do biskupów krakowskich. W 1450 r. miejscowość otrzymała prawa miejskie. W XV wieku wzmiankowany był w Biskupicach dwór biskupi związany m.in. ze Zbigniewem Oleśnickim[11]. W XVII wieku Biskupice przestały być własnością biskupów krakowskich i przeszły na własność rodziny Piaseckich. Od 1634 roku w mieście zaczęli osiedlać się Żydzi, wcześniej biskupi krakowscy nie pozwalali im na osiedlanie się. W 1685 roku na 23 domy, 5 było żydowskich[12]. W 1787 roku Żydzi stanowili 37% ogółu mieszkańców (173 osoby na 459 mieszkańców). W 1827 roku było ich 139, w 1860 roku – 262, w 1897 roku – mieszkało 543 Żydów[13].

Ludność żydowska zajmowała się głównie krawiectwem, handlem drobiem, bydłem oraz solą. Społeczność żydowska zorganizowana była w gminę. Posiadała

13 stycznia 1870 r. pozbawiono Biskupice praw miejskich[14].

W czasie I wojny światowej liczba mieszkańców wyznania mojżeszowego znacznie spadła. Wiązało się to z masowymi wyjazdami na wschód wraz z armią rosyjską.

W 1921 roku w Biskupicach zamieszkiwało 129 Żydów – 14% populacji miejscowości[12].

W okresie międzywojennym pod nadzorem gminy żydowskiej była synagoga, bet midrasz, budynek kahału, mykwa, rzeźnia rytualna oraz dwa cmentarze: stary – już nie użytkowany oraz nowy.

Podczas okupacji Niemcy w Biskupicach w 1940 roku założyli getto. Niemcy zniszczyli synagogę, a także należące do Żydów domy mieszkalne. Macewy ze zdewastowanych cmentarzy wykorzystali do utwardzania dróg w mieście. W marcu 1943 roku hitlerowcy zlikwidowali getto a większość ludności żydowskiej wywieźli do obozu koncentracyjnego na Majdanku[13].

Od 5 maja 1999 r. funkcjonuje Szkoła Podstawowa tworząca Zespół Placówek Oświatowych im. Stefana Batorego[15].

Zabytki i miejsca pamięci edytuj

  • Kościół barokowy z lat 1712–1727, ufundowany przez Remigiusza Piaseckiego w miejscu wcześniejszego drewnianego. Konsekrowany w 1781 roku. W 1907 roku podwyższono wieże. Po zniszczeniach wojennych z 1915 roku, odbudowany. We wnętrzu wyposażenie barokowe.
  • Plebania barokowa z 1730 roku, wybudowana przez majstra warszawskiego Rybińskiego.
  • Cmentarz katolicki z murem z 1 poł. XVIII w.
  • Kapliczka barokowa św. Jana Nepomucena z XVIII w.
  • Figura przydrożna w Łysołajach z XVIII w. w stylu barokowym
  • Stary cmentarz żydowski
  • Nowy cmentarz żydowski
  • pozostałości po dworze biskupów krakowskich w zachodniej części wsi
  • Pomnik poświęcony Żołnierzom AK Walczącym o Wolną i Niepodległa Polskę[15].

Transport edytuj

Na terenie wsi linia kolejowa z Lublina do Chełma przecina się z drogą krajową nr 12 z Lublina do Chełma.

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6151
  2. Wieś Biskupice w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2023-10-30] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-30].
  4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 68 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 20–21.
  8. Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 24.
  9. BIP gminy, sołectwa
  10. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  11. Andrzej Rozwałka, Rafał Niedźwiadek, Włodzimierz Zieliński, Relikty założenia dworskiego Zbigniewa Oleśnickiego w Biskupicach, gm. Trawniki. Prolegomena do archeologicznych badań wykopaliskowych, [w:] Hereditas praeteriti..., UMCS, Lublin 2009, s. 469–480.
  12. a b Historia społeczności | Wirtualny Sztetl, sztetl.org.pl [dostęp 2022-06-05].
  13. a b Biskupice, [w:] Sh. Spector, G. Wigoder (red.), Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust, Nowy Jork 2001, s. 152.
  14. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 471).
  15. a b Gmina Trawniki – Biskupice, www.trawniki.pl [dostęp 2020-07-18].

Linki zewnętrzne edytuj