Bitwa pod Trzeszczanami

bitwa z okresu wojny polsko-bolszewickiej

Bitwa pod Trzeszczanamiwalki polskiej grupy płk. Stanisława Tessaro z oddziałami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich w okresie wojny polsko-bolszewickiej.

Bitwa pod Trzeszczanami
Wojna polsko-bolszewicka
Czas

2 września 1920

Miejsce

pod Trzeszczanami

Terytorium

Polska

Przyczyna

polska ofensywa jesienna

Wynik

przegrana Polaków

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Stanisław Tessaro
Siły
2 pp Leg.
III/3 pp Leg.
I/142 pp
baterie 2 pap Leg.
oddziały 1 AK
Straty
200 zabitych i rannych
brak współrzędnych
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[1]

Sytuacja ogólna

edytuj

Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[2]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim[3][4], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą[5], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza[6]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[7].

Po wielkiej bitwie nad Wisłą północny odcinek frontu polsko-sowieckiego zatrzymał się na zachód od linii NiemenSzczara. Na froncie panował względny spokój, a obie strony reorganizowały swoje oddziały. Wojska Frontu Zachodniego odtworzyły ciągłą linię frontu już 27 sierpnia. Obsadziły one rubież Dąbrówka – OdelskKrynkiGrodno – Grodek - Kamieniec Litewski[8]. Stąd Tuchaczewski zamierzał w przeprowadzić koncentryczne natarcie na Białystok i Brześć, by dalej ruszyć na Lublin. Uderzenie pomocnicze na południu miała wykonać między innymi 1 Armia Konna Siemiona Budionnego[9].

Reorganizując siły, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zlikwidowało dowództwa frontów i rozformowało 1. i 5. Armię. Na froncie przeciwsowieckim rozwinięte zostały 2., 3., 4. i 6. Armie[10].

Gdy na północy rozgrywała się wielka bitwa nad Wisłą, na południu 3. i 6 Armia prowadziły w dalszym ciągu ciężkie walki w obronie Lwowa, nad Bugiem i Gniłą Lipą[11]. Po zwycięskich walkach z 1 Armią Konną pod Zamościem i Komarowem, polskie Naczelne Dowództwo zaczęło na południowym odcinku frontu przygotowania do oswobodzenia Galicji Wschodniej i Wołynia. Przed przystąpieniem do działań zaczepnych postanowiono podjąć siłami 3 Armii jeszcze jedną próbę rozbicia sowieckiej 1 Armii Konnej[12]. Grupa generała Stanisława Hallera, która dotychczas walczyła w okolicach Bełza, na lewym skrzydle 6 Armii, nie zdoławszy powstrzymać Budionnego czołowo, ruszyła w ślad za nim na Tyszowce i Komarów. Równocześnie, wyładowana w Krasnymstawie 10 Dywizja Piechoty uderzyła w kierunku Zamościa, zaś 2 Dywizja Piechoty Legionów natarła od północy z obszaru Grabowca. W ten sposób armia Budionnego znalazła się w kleszczach, których oś stanowił Zamość, a oba ramiona zamykały przeciwnika w coraz to węższym korytarzu, grożąc mu odcięciem drogi na wschód[13].

31 sierpnia 1 Armia Konna rozpoczęła odwrót na południowy wschód[14]

Walki pod Trzeszczanami

edytuj

Po bitwie pod Komarowem, grupa płk. Stanisława Tessaro w składzie: 2 pułk piechoty Legionów, III /3 pułku piechoty Legionów, I/142 pułku piechoty i dwie baterie 2 pułku artylerii polowej Legionów[15] otrzymała rozkaz obsadzenia frontu nad Huczwą i nawiązania łączności z oddziałami IV Brygady Piechoty Legionów, stacjonującej w Hrubieszowie[16].

Osobny artykuł: Bitwa pod Komarowem.

2 września grupa płk. Tessaro ruszyła do Trzeszczan. W awangardzie szedł II batalion 2 pułku piechoty Legionów. Około 8.00 II/2 pp Leg. podszedł pod miejscowość i po zepchnięciu placówek opanował skraj wsi. Po przerzuconym przez bagna moście, łączącym jedną część wsi z drugą, pod silnym ogniem karabinów maszynowych strzelających z wieży kościelnej, jako pierwszy przeszedł pluton 8 kompanii, a za nim reszta batalionu. Osłaniała bateria 2 pap Leg. Po krótkiej walce Trzeszczany zostały zdobyte[15].

Przeciwnik wycofał się i zorganizował obronę na linii wzgórz za wioską. Atak 6.,7., i dwóch plutonów 8 kompanii zmusił Sowietów do odwrotu w stronę Nieledwi[17], a Grupa rozpoczęła pościg w kierunku na Hrubieszów. W południe zaatakował przeciwnik. Dowódca grupy płk Tessaro zdecydował się powrócić do Trzeszczan. Powtarzające się ataki sowieckiej kawalerii odcięły od sił głównych idący w ariergardzie 2 pułk piechoty Legionów, który musiał bagnetami torować sobie drogę. Szybkość i manewrowy charakter działań kozaków sprawiły, że nie zdołano na czas zorganizować obrony Treszczan i pod naporem sowieckiej kawalerii Polacy musieli wycofać się do rejonu Wojsławic[16].

Bilans walk

edytuj

Grupa płk. Stanisława Tessaro nie wykonała swego zadania i poniosła pod Trzeszczanami duże straty. Sam tylko 2 pułk piechoty Legionów miał około dwustu poległych i rannych, w tym pięciu oficerów[16][17].

Przypisy

edytuj

Bibliografia

edytuj