Wikipedia

Bolesław Szomek

Bolesław Jan Szomek (ur. 15 maja 1858 w Sanoku, zm. 27 maja 1910 we Lwowie) – polski nauczyciel, polonista.

Bolesław Szomek
Data i miejsce urodzenia

15 maja 1858
Sanok

Data i miejsce śmierci

27 maja 1910
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Stanowisko

c. k. profesor

Rodzice

Wacław, Franciszka

Krewni i powinowaci

Amelia, Wilhelm, Wacław, Natalia (rodzeństwo), Kazimierz Krawczyński (szwagier)

Odznaczenia
Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Życiorys edytuj

Bolesław Jan Szomek[1] urodził się 15 maja 1858 w Sanoku[2][3][4][5]. Jego rodzicami byli Wenzel (Wacław) Schomek (w połowie XIX wieku inspektor oddziału podatkowego cyrkułu sanockiego[6][7][8], także sekretarz Dyrekcji Skarbu, zm. przed 1892) i Franciszka z domu Walz (1827-1892)[9][10]. Miał rodzeństwo: Amelię (1853-1940, po mężu Czyczajczuk[11]), braci Wacława (1855-1910, sędzia, prokurator), Wilhelma (1857-1940, inżynier w Sanoku, mierniczy przysięgły), Natalię Józefę (ur. 1861[12], żona Kazimierza Krawczyńskiego[13]).

Kształcił się w gimnazjach w Tarnopolu i we Lwowie[2]. Maturę zdał w 1877[3]. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1877 do 1880[2][3]. Dwa ostatnie półrocza roku akademickiego 1880/1881 odbył na Uniwersytecie w Pradze[2][3]. Jeszcze podczas studiów, w 1884 nakładem Akademii Umiejętności wydano jego pracę dotyczącą twórczości Piotra Kochanowskiego[2]. W 1884 wydrukowano jego pracę dotyczącą języka i formy utworów Mikołaja Reja[14][2].

21 maja 1886 w komisji krakowskiej otrzymał świadectwo kwalifikacyjne z języka polskiego[15][2][3]. Wstąpił do służby nauczycielskiej i dekretem Prezydenta C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 11 września 1886 jako egzaminowany kandydat nauczycielski został mianowany suplentem (zastępcą nauczyciela) w C. K. II Gimnazjum we Lwowie z językiem niemieckim wykładowym[16][2]. W szkole uczył języka polskiego w wyższym gimnazjum oraz filologii klasycznej w niższym gimnazjum[17]. Brał udział w powołanej przez C. K. Radę Szkolną Krajową 7 lipca 1888 komisji do ułożenia szczegółowego planu nauki języka polskiego w szkołach średnich[18]. Od 1 stycznia do września 1890 był współpracownikiem lwowskiego czasopisma „Muzeum”[2]. Rozporządzeniem C. K. Ministra Wyznań i Oświecenia z 26 czerwca 1890 oraz reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 28 lipca 1890 w charakterze zastępcy nauczyciela C. K. Gimnazjum we Lwowie został mianowany nauczycielem rzeczywistym C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie, zaś reskryptem z 27 sierpnia 1890 tegoż ministra otrzymał zezwolenie na zamianę posadami nauczycielskimi z Janem Karolem Całczyńskim, profesorem C. K. Gimnazjum w Sanoku[19][20][21][2][3]. W sanockim gimnazjum uczył języka greckiego, języka polskiego, historii kraju rodzinnego i był zawiadowcą biblioteki szkolnej[22][23]. W sprawozdaniu szkolnym sanockiego gimnazjum z 1892 wydrukowano jego kolejną pracę analizującą przypadek genetivu w twórczości Mikołaja Reja[24][2].

Reskryptem z 24 czerwca 1892 C. K. Ministra Wyznań i Oświecenia otrzymał posadę w C. K. Gimnazjum Franciszka Józefa we Lwowie (opróżnioną po Franciszku Próchnickim)[25][26][2][3]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 12 września 1893 został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim i otrzymał tytuł c. k. profesora[27]. W III Gimnazjum uczył języka greckiego, języka polskiego i był zawiadowcą polskiej czytelni młodzieży[28][29][30] (od około 1896/1897 polskiej i ruskiej)[31][32][33]. Przebywał na urlopie od 3 maja do 15 lipca 1899[34] oraz w całym roku szkolnym 1899/1900[35]. Ponownie uczył w III Gimnazjum od roku szkolnego 1900/1901[36][37][38][39][40][41]. Reskryptem z 15 września 1899 otrzymał VIII rangę w zawodzie z dniem 1 stycznia 1900[42], a rozporządzeniem z 7 października 1905 posunięty do VII rangi[43]. Pozostając formalnie profesorem III Gimnazjum w roku szkolnym 1906/1907 przebywał na urlopie[44][45]. Przez lata pracy w III Gimnazjum we Lwowie publikował na łamach pisma „Muzeum” prace polonistyczne[2] oraz recenzje[46]. Rozporządzeniem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 10 stycznia 1908 został przeniesiony w stały stan spoczynku[47][2][3].

Był członkiem Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[48], Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie[49][50]. Przed 1907 został odznaczony austro-węgierskim Medalem Jubileuszowym Pamiątkowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych[45].

Zmarł w wyniku wieloletniej choroby piersiowej 27 maja 1910 we Lwowie w wieku 52 lat[51][52][53][5]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie (strefa 1a; spoczął tam także jego brat Wacław, zmarły 12 września 1910)[5].

Publikacje edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany jako „Boleslaus Szomek”.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w J. K. Jędrzejowski. Nekrologi. Bolesław Szomek. „Muzeum”. Z. 1, s. 107-109, 1910. 
  3. ↑ a b c d e f g h Alicja Puszka: Nauczyciele historii i geografii państwowych szkół średnich w Galicji w okresie autonomii (1868-1914). Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1999, s. 86, 335. ISBN 83-87703-59-1.
  4. ↑ M. Barcik, A. Cieślak, P. Gaszyński, D. Grodowska-Kulińska, U. Perkowska, P. M. Żukowski: Corpus Studiosorum Universitatis Iagellonicae 1850/51-1917/18 t. III: S-Ś. Księgarnia Akademicka, 2014. s. 521. [dostęp 2020-03-16].
  5. ↑ a b c Bolesław Szomek. genealogiczne.pl. [dostęp 2020-03-19].
  6. ↑ Handbuch des Lemberger Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1855. Lwów: 1855, s. 12.
  7. ↑ Handbuch des Statthalterei-gebietes in Galizien für das Jahr 1859. Lwów: 1859, s. 30.
  8. ↑ Handbuch des Statthalterei-gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 33.
  9. ↑ Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 196 (poz. 59).
  10. ↑ Franciszka Szomkowa z Walzów, wdowa po sekr. Dyr. Skarbu została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Wilhelma Szomka.
  11. ↑ Amelia z Szomków Czyczajczuk została pochowana na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w grobowcu Wilhelma Szomka.
  12. ↑ Księga chrztów 1861–1870. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 13 (poz. 145).
  13. ↑ Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 145 (poz. 34).
  14. ↑ Roman Pilat: Historya poezyi polskiej w. XVI i w trzech pierwszych dziesiątkach lat w. XVII (1500-1632). Część 1. Rozwój poezyi łacińskiej w pierwszej połowie XVI w. Rej - Kochanowski. Lwów, Warszawa: 1909, s. 149.
  15. ↑ Dosł. P. ł. g. z jęz. wykł. p.. Rozmaitości z zakresu szkoły i nauki. Wiadomości bieżące. „Muzeum”. Z. 6/7, s. 413, 1886. 
  16. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1887. Lwów: 1891, s. 54.
  17. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1887. Lwów: 1891, s. 52.
  18. ↑ Sprawozdanie z siódmego Walnego Zgromadzenia Towarzystwa nauczycieli szkół wyższych. „Muzeum”. Z. 5/6, s. 321, 1890. 
  19. ↑ Jahresbericht des K. K. Zweiten Ober-Gymnasiums in Lemberg fur das Schuljahr 1891. Lwów: 1891, s. 29.
  20. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Wyższego Gimnazyum w Rzeszowie za rok szkolny 1891. Rzeszów: 1891, s. 7.
  21. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 23.
  22. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1891. Sanok: Fundusz Naukowy, 1891, s. 22, 39.
  23. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 24, 43.
  24. ↑ Jan Bystroń. O użyciu genetivu w języku polskim. Przyczynek do historycznej składni polskiej. „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny”. Tom 7, s. 98, 123, 126, 146, 147, 1895. 
  25. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893. Lwów: 1893, s. 41.
  26. ↑ Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1893. Sanok: Fundusz Naukowy, 1893, s. 17.
  27. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1894. Lwów: 1894, s. 34.
  28. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1893. Lwów: 1893, s. 38.
  29. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1894. Lwów: 1894, s. 31.
  30. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1895. Lwów: 1895, s. 17.
  31. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1897. Lwów: 1897, s. 72.
  32. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1898. Lwów: 1898, s. 80.
  33. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1899. Lwów: 1899, s. 56.
  34. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1899. Lwów: 1899, s. 56, 62.
  35. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1900. Lwów: 1900, s. 36, 38.
  36. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1901. Lwów: 1901, s. 49.
  37. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1902. Lwów: 1902, s. 78.
  38. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1903. Lwów: 1903, s. 80.
  39. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1904. Lwów: 1904, s. 48.
  40. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1905. Lwów: 1905, s. 2.
  41. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1906. Lwów: 1906, s. 37.
  42. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1900. Lwów: 1900, s. 39.
  43. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1906. Lwów: 1906, s. 38.
  44. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1907. Lwów: 1907, s. 57, 59.
  45. ↑ a b Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1907. Wiedeń: 1907, s. 816.
  46. ↑ Bolesław Szomek. Oceny i sprawozdania. „Muzeum”. Z. 6/7, s. 514-515, 1903. 
  47. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1908. Lwów: 1908, s. 26.
  48. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z siódmego roku jej istnienia tj. 1892 złożone przez zarząd na Walnem zgromadzeniu dnia 21 stycznia 1893. s. 10.
  49. ↑ Spis członków Towarzystwa nauczycieli szkół wyższych we Lwowie. „Muzeum”. Z. 6, s. 29, 1897. 
  50. ↑ Członkowie. „Muzeum”. Z. 5, s. 11, 1. 
  51. ↑ Kronika. Zmarli. „Gazeta Lwowska”. Nr 119, s. 4, 29 maja 1910. 
  52. ↑ „Kurjer Lwowski”. Nr 242, s. 3, 28 maja 1910.  „Kurjer Lwowski”. Nr 245, s. 4, 30 maja 1910. 
  53. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Lwowskiego im. Franciszka Józefa za rok szkolny 1910. Lwów: 1910, s. 51.
  54. ↑ Bolesław Szomek. Instrumentalis pluralis deklinacji rzeczownikowej w pismach Piotra Kochanowskiego. „Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności”. Tom 8, s. 249-274, 1880. 
  55. ↑ Instrumentalis pluralis deklinacji rzeczownikowej w pismach Piotra Kochanowskiego. polona.pl. [dostęp 2020-03-19].
  56. ↑ Instrumentalis i lokativus pluralis deklinacyi rzeczownikowej w dziele Mikołaja Reja z Nagłowic, Apocalipsis z 1565 roku. polona.pl. [dostęp 2020-03-19].
  57. ↑ Bolesław Szomek. O potrzebie głębszego zaznajomienia młodzieży naszej z przeszłością narodową. „Muzeum”. Z. 10, s. 707-714, 1889. 
  58. ↑ Bolesław Szomek. Mowa prof. Stan. hr. Tarnowskiego wypowiedziana w Sejmie o sprawach szkolnych. „Muzeum”. Z. 12, s. 911-925, 1889. 
  59. ↑ Bolesław Szomek: Genitivus u M. Reya pod względem synaktycznym. W: Sprawozdanie Dyrektora C.K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1892. Sanok: Fundusz Naukowy, 1892, s. 1-22.
  60. ↑ Jan Bystroń. Programy szkolne. „Muzeum”. Z. 1, s. 58, 1894. 
  61. ↑ Bolesław Szomek. Z praktyki szkolnej. Ustęp z Maryi Malczewskiego (II, 2). „Muzeum”. Z. 6/7, s. 500-511, 1903. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bolesław_Szomek&oldid=71920641”