Bordzie
Bordzie[2] (lit. Bardžiai) − wieś na Litwie, w okręgu tauroskim, w rejonie szyłelskim, 26 km na wschód od Szyłeli.
| Państwo | |
|---|---|
| Okręg | |
| Rejon | |
| Gmina | |
| Populacja (2011) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Litwy  | |
 55°28′31,6″N 22°35′53,9″E/55,475444 22,598306
| |
Historia edytuj
Własność edytuj
Wczesna historia wsi Bordzie, Poškakaimis i Bijaty jest wspólna, gdyż leżą one na terenie jednego, dawnego majątku Bordzie należącego do rodziny Paszkiewiczów. Pierwsza znana współcześnie wzmianka o tym majątku pochodzi z 1558 roku, kiedy to Beata Paszkiewicz i jej siostry dzieliły ten duży majątek. Część przypadająca Beacie została nazwana Bijaty, upamiętniając właścicielkę. 11 maja 1790 roku polsko-litewski[3] pisarz Dionizas Poška (Dionizy Paszkiewicz) skupił te części i mieszkał w majątku od tego momentu do swej śmierci w 1830 roku[3]. W tym czasie majątek został podzielony w ten sposób, że jego częścią z siedzibą w Bijatach władał jego ojciec, a w Bordziu – sam Dionizas. W testamencie z 5 lutego?/17 lutego 1830 roku Dionizas zapisał majątek swoim braciom, Antoniemu i Norbertowi. Norbert mieszkał na terenie tych dóbr, na którym jest obecnie wieś Poškakaimis nazwana na cześć pisarza. Norbert założył tu w 1825 roku park, na terenie którego rośnie do dziś lipa o obwodzie pnia 430 cm i wiele starych dębów, klonów i lip drobnolistnych.
Po śmierci Dionizasa Poški z czasem folwark Bordzie został skasowany, a dobra przyłączone do Bijat. W 1847 roku cały ten majątek kupił Konstanty Wolmer. Na przełomie XIX i XX wieku spuścizna ta należała do jego spadkobierców i miała wielkość 382 dziesięciny[4].
Po litewskiej reformie rolnej w latach 20. XX wieku majątek został podzielony, w tym na wyżej wymienione wsie.
Przynależność administracyjna edytuj
Majątek Bordzie przed zaborami należał do jednego z traktów Kroże albo Widukle Księstwa Żmudzkiego Rzeczypospolitej. W wyniku III rozbioru Polski w 1795 roku został przyłączony do ujezdu rossieńskiego guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. Ujezd rossieński od 1797 roku należał do guberni litewskiej, a od 1801 roku w litewsko-wileńskiej. W 1843 roku znalazł się w guberni kowieńskiej[5]. Bordzie w II połowie XIX wieku należały do gminy Skawdwile[4], do parafii Girdyszki (obecnie lit. Girdiškė)[6].
W wyniku umowy suwalskiej w 1920 roku Bordzie znalazły się na terenie Litwy, która w latach 1940–1990 wchodziła w skład ZSRR jako Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka.
W czasach radzieckich we wsi znajdował się duży kompleks hodowlany, który został później rozebrany. We wsi znajduje się firma zajmująca się obróbką drewna. Działa tu ocalały młyn wodny.
Dąb Baublis edytuj
Na terenie majątku, na górze Wiśniowej rósł 1000-letni dąb Baublis. Dąb na początku XIX wieku usychał, Dionizas Poška w 1812 roku kazał go ściąć[7] i dolną część przetoczyć w pobliże swojego domu (który znajdował się na granicy między obecnymi wsiami Poškakaimis i Bijaty). W wydrążonej w pniu altance urządził mikromuzeum starożytności[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai – Tauragės apskritis. Lietuvos respublikos 2011 metų gyventojų ir būstų surašymo rezultatai. [dostęp 2020-03-23]. (lit.).
- ↑ Polski egzonim przyjęty na 121. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b Paszkiewicz, Dionizy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXV. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980, s. 271–272. ISBN 83-04-00536-0.
- ↑ a b Bardzie-Bijaty, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 85.
- ↑ Bordzie. W: Napoleon Rouba (zebrał i opracował): Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno: Wydawnictwa „Kurjera Litewskiego”, 1909, s. 168.
- ↑ Bordzie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 309., 1. znaczenie.
- ↑ Bardze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 107.
- ↑ Bordzie-Bijaty, muzeum Dionizego Paszkiewicza (Dionizas Poška) w wydrążonym dębie Baublis [online], Muzeum w polskiej kulturze pamięci [dostęp 2020-12-12].