Brachyglottis

*Brachyglottis*
	; Brachyglottis repanda
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	Brachyglottis
	Nazwa systematyczna
	Brachyglottis J.R.Forst. & G.Forst.; Charact. Gen. [91]. 1 Mar 1776
	Typ nomenklatoryczny
	B. repanda J. R. Forster et J. G. A. Forster
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Brachyglottis – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje ok. 31^[4]–40^[5] gatunków. W większości występują w Nowej Zelandii, gdzie rośnie ich 27 gatunków (wszystkie są endemitami)^[6]. Poza tym przedstawiciele rodzaju występują na Wyspach Chatham, na Tasmanii^[5]^[7], podawani są z Nowej Kaledonii i wysp Vanuatu^[4], a przy szerokim ujęciu systematycznym lub jako prawdopodobni występować mają też na Madagaskarze i w Ameryce Południowej^[5]. Rosną w różnych siedliskach – na terenach skalistych (także w strefie alpejskiej^[5]), w lasach, często nad rzekami^[7].

Liczne gatunki są uprawiane jako ozdobne, w tym odmiany mieszańcowego pochodzenia^[7]^[5].

Morfologia edytuj

Pokrój: W większości krzewy i niewysokie drzewa do 6 m, rzadko pnącza (B. sciadophila^[5]), byliny o grubym kłączu^[7]^[8] i półkrzewy^[5]. Zwykle rośliny rozłożyste^[7]. Drewno z miękkim rdzeniem, żywiczne^[6].
Liście: Skrętoległe, zimozielone^[7], łodygowe (przy czym nie skupiają się tylko na szczytach pędów^[6]) lub skupione w rozetę przyziemną, siedzące lub ogonkowe^[8], często skórzaste, od spodu biało lub brązowo owłosione (włoski T-kształtne^[6]), zazwyczaj całobrzegie, rzadziej ząbkowane^[7] lub klapowane, zawsze pierzasto użyłkowane^[8].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki wyrastające pojedynczo lub skupione po kilka lub wiele w baldachogroniaste kwiatostany złożone^[8]. Listki okrywy nieliczne^[7], zwykle 8, w jednym szeregu^[6]. Kwiaty w koszyczku zwykle zróżnicowane – wewnętrzne obupłciowe, promieniste z koroną rurkowatą, pięciołatkową na szczycie^[6], kwiaty brzeżne żeńskie (liczne, nieliczne lub ich brak)^[6]^[7]. W kwiatach obupłciowych pręcików jest 5. Zalążnia jest dolna, jednokomorowa, z pojedynczym słupkiem rozwidlonym na końcach^[7]. Kwiaty są barwy białej, kremowej lub żółtej^[8].
Owoce: Niełupki podługowate, nagie lub owłosione, żeberkowane, z bardzo licznymi, trwałymi i białymi ośćmi puchu kielichowego^[8].
Rodzaje podobne: Gatunki biało kwitnące mogą być mylone z przedstawicielami rodzaju Olearia, od których różnią się walcowatymi, a nie spłaszczonymi szyjkami słupka^[7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzaj z podplemienia Tussilagininae, z plemienia Senecioneae i podrodziny Asteroideae w obrębie rodziny astrowatych (Asteraceae)^[9]. W różnych ujęciach włączane tu są gatunki z rodzajów (tworzące w efekcie synonimy): Dolichoglottis, Haastia, Traversia, Urostemon^[5] i Papuacalia^[9], wyodrębniane zaś są gatunki z rodzaju Bedfordia^[5]. W bardzo szerokich ujęciach rodzaju starzec Senecio gatunki z rodzaju Brachyglottis są do niego włączane^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Brachyglottis adamsii (Cheeseman) B.Nord.
Brachyglottis arborescens W.R.B.Oliv.
Brachyglottis bellidioides (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis bidwillii (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis bifistulosa (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis buchananii (J.B.Armstr.) B.Nord.
Brachyglottis caledoniae (Biehler) DC.
Brachyglottis cassinioides (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis × christense nii (Cockayne) B.Nord.
Brachyglottis cockaynei (G.Simpson & J.S.Thomson) B.Nord.
Brachyglottis compacta (Kirk) B.Nord.
Brachyglottis elaeagnifoli a (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis forsteri DC.
Brachyglottis greyi (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis haastii (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis hectori (Buchanan) B.Nord.
Brachyglottis huntii (F.Muell.) B.Nord.
Brachyglottis lagopus (Raoul) B.Nord.
Brachyglottis × lapidosa (Cheeseman) B.Nord.
Brachyglottis laxifolia (Buchanan) B.Nord.
Brachyglottis × matthewsii (Petrie) B.Nord.
Brachyglottis monroi (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis myrianthos (Cheeseman) D.G.Drury
Brachyglottis pentacopa (D.G.Drury) B.Nord.
Brachyglottis perdicioides (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis × remotifoli a (Petrie) B.Nord.
Brachyglottis repanda J.R.Forst. & G.Forst.
Brachyglottis revoluta (Kirk) B.Nord.
Brachyglottis rotundifolia J.R.Forst. & G.Forst.
Brachyglottis saxifragoide s (Hook.f.) B.Nord.
Brachyglottis sciadophila (Raoul) B.Nord.
Brachyglottis southlandica (Cockayne) B.Nord.
Brachyglottis × spedenii (Petrie) B.Nord.
Brachyglottis stewartiae (J.B.Armstr.) B.Nord.
Brachyglottis traversii (F.Muell.) B.Nord.
Brachyglottis turneri (Cheeseman) C.J.Webb

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-05] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-05] (ang.).
↑ ^a ^b Brachyglottis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-05-05].
↑ ^a ^b ^c Brachyglottis J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 127, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Brachyglottis J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] nzflora.info [on-line]. Landcare Research. [dostęp 2021-05-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 456. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f K.K. Kubitzki K.K. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 223-224, ISBN 978-3-540-31050-1 .
↑ ^a ^b Genus Brachyglottis J. R. Forst. & G. Forst.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-05] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-05] (ang.).

[ing-3] Brachyglottis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-05-05].

[powo-4] Brachyglottis J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-05].

[mabb-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 127, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[nzflora-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Brachyglottis J.R.Forst. & G.Forst.. [w:] nzflora.info [on-line]. Landcare Research. [dostęp 2021-05-05].

[philips-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 456. ISBN 0-333-73003-8.

[kubitzki-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f K.K. Kubitzki K.K. (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales, Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 223-224, ISBN 978-3-540-31050-1 .

[grin-9] Genus Brachyglottis J. R. Forst. & G. Forst.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2021-05-05]. (ang.).

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]