Wikipedia

Bryłonosek

rodzaj ssaka

Bryłonosek[5] (Corynorhinus) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Bryłonosek
Corynorhinus
H. Allen, 1865[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – bryłonosek północnoamerykański (C. townsendii)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

nietoperze

Podrząd

mroczkokształtne

Nadrodzina

Vespertilionoidea

Rodzina

mroczkowate

Podrodzina

mroczki

Plemię

gacki

Rodzaj

bryłonosek

Typ nomenklatoryczny

Plecotus macrotis[a] Le Conte, 1831

Synonimy
Gatunki

8 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Zasięg występowania

edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[6][7][8].

Morfologia

edytuj

Długość ciała (bez ogona) 38–58 mm, długość ogona 35–56 mm, długość ucha 27–39 mm, długość tylnej stopy 8–13 mm, długość przedramienia 38,8–47,6 mm; masa ciała 5–13,6 g[7][9][10].

Systematyka

edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1865 roku amerykański zoolog Harrison Allen w artykule poświęconym nowemu rodzajowi mroczkowatych opublikowanym na łamach Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia[1]. Allen wymienił dwa gatunki – Plecotus macrotis[c] Le Conte, 1831 i Plecotus townsendii Cooper, 1837 – nie wskazując gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1897 roku amerykański botanik i zoolog Gerrit Smith Miller na typ nomenklatoryczny wyznaczył Plecotus macrotis Le Conte, 1831[11].

Etymologia

edytuj
  • Corynorhinus (Corynorhynchus, Corinorhinus): gr. κορύνη korynē ‘maczuga, pałka’; ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’[12].
  • Paraplecotus: gr. παρα para ‘blisko, obok’; rodzaj Plecotus É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818 (gacek)[4]. Typ nomenklatoryczny (oryginalne oznaczenie): †Plecotus crassidens Kormos, 1930.

Podział systematyczny

edytuj

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[13][9][6]:

Grafika Gatunek Autor i rok opisu Nazwa zwyczajowa[5] Podgatunki[7][6][9] Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9] Podstawowe wymiary[7][9][d] Status
IUCN[14]
 
 Corynorhinus rafinesquii (Lesson, 1827) bryłonosek wielkouchy 2 podgatunki Stany Zjednoczone (od wschodniego i południowego Illinois, zachodniej i południowej Indiany i południowego Ohio na południe do Florydy, na zachód do południowo-zachodniego Arkansas i wschodniego Teksasu) DC: 3,8–5,6 cm
DO: 4,2–5,4 cm
DP: 3,8–4,3 cm
MC: 7,9–13,6 g 		 LC 
 
 Corynorhinus townsendii (W. Cooper, 1837) bryłonosek północnoamerykański 5 podgatunków południowo-zachodnia Kanada (Kolumbia Brytyjska wraz z wyspą Vancouver) na południe przez zachodnie i środkowe Stany Zjednoczone (i środkowe Appalachy na wschodzie) do południowego Meksyku (Oaxaca) DC: 5,5–5,8 cm
DO: 3,5–5,4 cm
DP: 3,9–4,7 cm
MC: 5–13 g 		 LC 
 
 Corynorhinus mexicanus G.M. Allen, 1916 bryłonosek meksykański gatunek monotypowy Meksyk (wzdłuż Sierra Madre Zachodniej i Sierra Madre Wschodniej oraz Sierra Madre Południowej, niepewny na półwyspie Jukatan i na wyspie Cozumel) DC: 4,9–5,2 cm
DO: 4,1–5,1 cm
DP: 3,9–4,5 cm
MC: 5–12 g 		 NT 
Corynorhinus leonpaniaguae López-Cuamatzi, Ortega, Ospina-Garcés, Zúñiga & MacSwiney G., 2024 gatunek monotypowy[10] Meksyk (północna Sierra Madre Wschodnia oraz Coahuila)[10] DC: do 4,7 cm
DO: 3,5–5,6 cm
DP: 3,9–4,4 cm
MC: brak danych[10] 		 NE 

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski,  NT  – gatunek bliski zagrożenia;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe:

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Podgatunek C. rafinesquii.
  2. ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Corynorhinus H. Allen, 1865.
  3. ↑ Podgatunek C. rafinesquii.
  4. ↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP - długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b H. Allen. On a New Genus of Vespertilionidae. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 17, s. 173, 1865. (ang.). 
  2. ↑ W.C.H. Peters. Über die zu den Vampyri gehörigen Flederthiere und über die natürliche Stellung der Gattung Antrozous. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1865, s. 524, 1866. (niem.). 
  3. ↑ G.E. Dobson. Conspectus of the suborders, families, and genera of Chiroptera arranged according to their natural affinities. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16 (95), s. 348, 1875. (ang.). 
  4. ↑ a b G. Rabeder. Plecotus und Barbastella (Chiroptera) im Pleistozän von Österreich. „Naturkündliches Jahrbuch der Stadt Linz”. 1973, s. 167, 171, 1974. (niem.). 
  5. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 122. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  6. ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 246. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  7. ↑ a b c d e R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 871–872. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
  8. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Corynorhinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-05]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 547. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  10. ↑ a b c d I.L. López-Cuamatzi, J. Ortega, S.M. Ospina-Garcés, G. Zúñiga & M.C. MacSwiney G.. Molecular and morphological data suggest a new species of big-eared bat (Vespertilionidae: Corynorhinus) endemic to northeastern Mexico. „PLoS ONE”. 19 (2), s. e0296275, 2024. DOI: 10.1371/journal.pone.0296275. (ang.). 
  11. ↑ G.S. Miller. Revision of the North American bats of the family Vespertilionidæ. „North American Fauna”. 13, s. 49, 1897. (ang.). 
  12. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 200, 1904. (ang.). 
  13. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-19]. (ang.).
  14. ↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-17]. (ang.).
  15. ↑ J.W. Gidley & C.L. Gazin. New Mammalia in the Pleistocene fauna from Cumberland Cave. „Journal of Mammalogy”. 14 (4), s. 345, 1933. DOI: 10.2307/1373954. (ang.). 
  16. ↑ G. Topál: New Tertiary plecotines from Hungary (Mammalia, Chiroptera). W: V. Hanak, I. Horacek & J. Gaislerf (redaktorzy): European bat research 1987. Prague: Karolinum Press, 1988, s. 77-86. (ang.).
  17. ↑ T. Kormos. Diagnosen neuer Säugetiere aus der Ober-Pliozänen fauna des Somlyóberges bei Püspökfürdö. „Annales Musei Nationalis Hungarici”. 27, s. 238, 1930. (ang.). 
  18. ↑ Ch.O. Handley, Jr.. A new Pleistocene bat (Corynorhinus) from Mexico. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 45 (2), s. 48, 1955. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bryłonosek&oldid=74408538”