Indiana

stan Stanów Zjednoczonych
Zobacz też: inne znaczenia.

Indiana (wymowa:/ɪndiˈænə/ i) – stan w regionie Midwest Stanów Zjednoczonych, nazywanym także regionem Wielkich Jezior.

Indiana
State of Indiana
— stan —
19. stan od 11 grudnia 1816
Ilustracja
Pomnik Żołnierzy i Żeglarzy w Indianapolis.
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Dewiza: The Crossroads of America
Państwo  Stany Zjednoczone
Stolica Flag of Indianapolis.svg Indianapolis
Kod ISO 3166-2 US-IN
Gubernator Eric Holcomb (R)
Powierzchnia 94 321 km²
Populacja (2020)
• liczba ludności
6 785 528
• gęstość 70,7 os./km²
Strefa czasowa UTC-05:00
UTC-04:00
Języki urzędowe angielski
Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone

Graniczy ze stanem Michigan i jeziorem Michigan (od północy) oraz Ohio (od wschodu), Kentucky (od południa) i Illinois (od zachodu). Obszar stanu jest równinny (nizina rzeki Missisipi), na południu i wschodzie pagórkowaty.

Pierwotnie zamieszkany był przez Indian grupy algonkińskiej, między innymi Delawarów i Potawatomi.

Stan ma drugi co do wielkości przemysł motoryzacyjny w kraju i jest liderem w USA pod względem wzrostu zatrudnienia w produkcji. Szacuje się, że co piąty mieszkaniec Indiany zatrudniony jest w zaawansowanej produkcji[1].

Indiana jest wiodącym producentem kukurydzy, soi, drobiu i popcornu i zajmuje 10. miejsce w kraju pod względem sprzedaży produktów rolnych[1].

Symbole stanuEdytuj

  • Dewiza: The Crossroads of America (Rozstaje Ameryki)
  • Przydomek: The Hoosier State
  • Znaczenie przydomku: Stan twardych ludzi lub Stan Hoosier od zawołania pionierów (Who's here? – Kto tu?)
  • Symbole: peonia, tulipanowiec, kardynał (ptak)

HistoriaEdytuj

  • 1679–1680 – Indiana stała się obiektem zainteresowania de la Salle'a
  • 1731–1732 – Powstała pierwsza francuska misja handlowa w Vincennes.
  • 1763 – W wyniku traktatu paryskiego obszar Indiany zostaje przyznany Wielkiej Brytanii.
  • 1778 – Wojska amerykańskie pod dowództwem generała George'a Rogera Clarka zajęły Vincennes.
  • 1811 – W bitwie nad Tippecanoe Indianie walczący pod wodzą Tecumseha ponieśli klęskę kończącą wieloletnią wojnę.
  • 1816 – Przyjęcie do Unii
  • 1830 – Początek gwałtownego rozwoju osadnictwa.
  • 1885 – Sylvanus Bowser z Fort Wayne wynalazł pompę benzynową[1].

GeografiaEdytuj

 
Pole kukurydzy w hrabstwie Blackford.
 
Obszar metropolitalny Indianapolis–Carmel–Anderson liczy ponad 2 mln mieszkańców[2].

Jest w dwóch strefach czasowych: 80 hrabstw w UTC-05:00 i 12 hrabstw w UTC-06:00 (Gibson, Jasper, Lake, La Porte, Newton, Porter, Posey, Spencer, Vanderburgh, Warrick, Perry, Starke).

  • Klimat: umiarkowany ciepły, z wyraźnymi czterema porami roku, w południowej części podzwrotnikowy kontynentalny.
  • Główne rzeki: rzeka Ohio
  • Roślinność:
  • Liczba hrabstw: 92
  • Największe hrabstwo: Marion
  • Liczba parków stanowych: 23
Największe miasta Indiany[3]
Lp. Miasto Ludność (2017)
1 Indianapolis 863 002
2 Fort Wayne 265 904
3 Evansville 118 930
4 South Bend 102 245
5 Carmel 92 198
6 Fishers 91 832
7 Bloomington 85 071
8 Hammond 76 618
9 Gary 76 008
10 Lafayette 72 390

DemografiaEdytuj

 
Piramida wieku
 
Mapa gęstości zaludnienia

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Indiana liczy 6 785 528 mieszkańców, co oznacza wzrost o 301 726 (4,7%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[4]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,2% populacji, 23,3% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,1% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,7% ludności stanu stanowią kobiety[5].

JęzykEdytuj

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są[6]:

Rasy i pochodzenieEdytuj

Według danych z 2019 roku, 82,8% mieszkańców stanowiła ludność biała (78,3% nie licząc Latynosów), 9,6% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 2,6% miało rasę mieszaną, 2,5% to Azjaci, 0,27% to rdzenna ludność Ameryki i 0,05% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 7,2% ludności stanu[7].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (19,4%), irlandzkiego (10,0%), afroamerykańskiego, angielskiego (8,3%), „amerykańskiego” (7,7%) i meksykańskiego (5,0%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia polskiego (203 tys.), włoskiego (170,5 tys.), szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (169,6 tys.), europejskiego (158,3 tys.), francuskiego (140,4 tys.) i holenderskiego (101,8 tys.)[7].

ReligiaEdytuj

 
Katolicki Kościół Mariacki w Indianapolis.

Dane z 2014 r.[8]:

Stan zamieszkuje znaczna populacja amiszów, głównie na północnym wschodzie, z największą populacją w hrabstwie LaGrange, gdzie również mieszkają mennonici. Społeczności amiszów i mennonitów stanowią ponad 1% populacji stanu i są częścią ewangelikalnego protestantyzmu[11][12].

Przemysł i bogactwa naturalneEdytuj

  • kukurydza
  • soja, żyto, owies
  • pomidory, cebula
  • trzoda chlewna, drób
  • wydobywczy
  • metalowy i rafineryjny
  • samochodowy
  • maszynowy
  • farmaceutyczny

PolitykaEdytuj

Indiana głosowała na republikańskiego kandydata na prezydenta w każdych wyborach od 1968 r., z wyjątkiem wyborów z 2008 r., kiedy stan głosował na Baracka Obamę[1]. W wyborach z 2020 roku 57% wyborców oddało głos na Donalda Trumpa. Joe Biden, który uzyskał 41% poparcia, wygrał jedynie w hrabstwach Indianapolis (63,6%), Monroe (63,1%), Lake (56,8%), St. Joseph (52%) i Tippecanoe (49%)[13].

SportEdytuj

Stan znany jest z zamiłowania do koszykówki i produkcji gwiazd, takich jak Larry Bird, czy Louie Dampier[1].

4 maja 1871 roku w mieście Fort Wayne została rozegrana pierwsza państwowa i profesjonalna gra w baseball. W meczu spotkali się Fort Wayne Kekiongas i Cleveland Forest Citys[1].

Mark Spitz, dziewięciokrotny mistrz olimpijski w pływaniu, w latach 1968–1972 pływał dla Indiana University[1].

UczelnieEdytuj

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b c d e f g Casey Leins, 10 Things to Know About Indiana, US News, 2019 [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  2. ↑ USA: Metropolitan Areas, City Population [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  3. ↑ Biggest US Cities By Population – Indiana, www.biggestuscities.com [dostęp 2019-01-21].
  4. ↑ Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020, 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-07-28].
  5. ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Indiana; United States, www.census.gov [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  6. ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-20].
  7. ↑ a b 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02), data.census.gov [dostęp 2021-07-28].
  8. ↑ Adults in Indiana. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
  9. ↑ a b W nawiasie zaznaczono grupy mające ponad 100 tys. członków.
  10. ↑ The Association of Religion Data Archives | Maps & Reports, www.thearda.com [dostęp 2021-07-28].
  11. ↑ Indiana - People, Encyclopedia Britannica [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  12. ↑ Amish Groups, undifferentiated Counties (2010) | QuickLists | The Association of Religion Data Archives, www.thearda.com [dostęp 2021-07-28].
  13. ↑ Indiana 2020 presidential election results, www.cnn.com [dostęp 2021-07-28] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Indiana&oldid=64177762”