Indiana

stan Stanów Zjednoczonych

Indiana (wymowa:/ɪndiˈænə/) – stan w Stanach Zjednoczonych, w regionie Midwest, w Krainie Wielkich Jezior.

Indiana
State of Indiana
stan
19. stan od 11 grudnia 1816
Ilustracja
Pomnik Żołnierzy i Żeglarzy w Indianapolis.
Pieczęć Flaga
Pieczęć Flaga
Dewiza: The Crossroads of America
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Indianapolis

Kod ISO 3166-2

US-IN

Gubernator

Eric Holcomb (R)

Powierzchnia

94 321 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


6 785 528

• gęstość

70,7 os./km²

Strefa czasowa

UTC-05:00
UTC-04:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Strona internetowa

Graniczy ze stanem Michigan i jeziorem Michigan (od północy) oraz Ohio (od wschodu), Kentucky (od południa) i Illinois (od zachodu). Obszar stanu jest równinny (nizina rzeki Missisipi), na południu i wschodzie pagórkowaty.

Pierwotnie zamieszkany był przez Indian grupy algonkińskiej, między innymi Delawarów i Potawatomi.

Stan ma drugi co do wielkości przemysł motoryzacyjny w kraju i jest liderem w USA pod względem wzrostu zatrudnienia w produkcji. Szacuje się, że co piąty mieszkaniec Indiany zatrudniony jest w zaawansowanej produkcji[1].

Indiana jest wiodącym producentem kukurydzy, soi, drobiu i popcornu i zajmuje 10. miejsce w kraju pod względem sprzedaży produktów rolnych[1].

Symbole stanu edytuj

  • Dewiza: The Crossroads of America („Rozstaje Ameryki”)
  • Przydomek: The Hoosier State („stan Hoosierów”, od przydomku mieszkańców stanu, pochodzenie którego nie jest pewne[2])
  • Symbole: peonia, tulipanowiec, kardynał (ptak)

Historia edytuj

Geografia edytuj

 
Obszar metropolitalny Indianapolis–Carmel–Anderson liczy ponad 2 mln mieszkańców[potrzebny przypis].

Stan położony jest w dwóch strefach czasowych: 80 hrabstw w UTC-05:00, a 12 hrabstw w UTC-06:00 (Gibson, Jasper, Lake, La Porte, Newton, Porter, Posey, Spencer, Vanderburgh, Warrick, Perry, Starke).

  • Klimat: umiarkowany ciepły, z wyraźnymi czterema porami roku, w południowej części podzwrotnikowy kontynentalny.
  • Główne rzeki: rzeka Ohio
  • Roślinność:
  • Liczba hrabstw: 92 (lista)
  • Największe hrabstwo: Marion
  • Liczba parków stanowych: 23

 

Miasta edytuj

Na terenie stanu Indiana znajduje się 567 miast (city lub town), w tym 6 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 85 powyżej 10 000 mieszkańców, a 298 powyżej 1000 mieszkańców (2022 r.)[3].

Lista miast zamieszkanych przez 10 000 lub więcej osób (2022 r.)[3]:

Demografia edytuj

 
Mapa gęstości zaludnienia

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Indiana liczy 6 785 528 mieszkańców, co oznacza wzrost o 301 726 (4,7%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[4]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,2% populacji, 23,3% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 16,1% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,7% ludności stanu stanowią kobiety[5].

Język edytuj

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami były[6]:

Rasy i pochodzenie edytuj

Według danych z 2019 roku, 82,8% mieszkańców stanowiła ludność biała (78,3% nie licząc Latynosów), 9,6% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 2,6% miało rasę mieszaną, 2,5% to Azjaci, 0,27% to rdzenna ludność Ameryki i 0,05% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 7,2% ludności stanu[7].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (19,4%), irlandzkiego (10,0%), afroamerykańskiego, angielskiego (8,3%), „amerykańskiego” (7,7%) i meksykańskiego (5,0%). Istnieją także duże grupy osób pochodzenia polskiego (203 tys.), włoskiego (170,5 tys.), szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (169,6 tys.), europejskiego (158,3 tys.), francuskiego (140,4 tys.) i holenderskiego (101,8 tys.)[7].

Religia edytuj

 
Katolicki Kościół Mariacki w Indianapolis

Dane z 2014[8]:

Stan zamieszkuje znaczna populacja amiszów, głównie na północnym wschodzie, z największą populacją w hrabstwie LaGrange, gdzie również mieszkają mennonici. Społeczności amiszów i mennonitów stanowią ponad 1% populacji stanu i są częścią ewangelikalnego protestantyzmu[11][12].

Przemysł i bogactwa naturalne edytuj

 
Pole kukurydzy w hrabstwie Blackford
  • kukurydza
  • soja, żyto, owies
  • pomidory, cebula
  • trzoda chlewna, drób
  • wydobywczy
  • metalowy i rafineryjny
  • samochodowy
  • maszynowy
  • farmaceutyczny

Polityka edytuj

Indiana głosowała na republikańskiego kandydata na prezydenta w każdych wyborach od 1968 r., z wyjątkiem wyborów z 2008 r., kiedy stan głosował na Baracka Obamę[1]. W wyborach z 2020 roku 57% wyborców oddało głos na Donalda Trumpa. Joe Biden, który uzyskał 41% poparcia, wygrał jedynie w hrabstwach Indianapolis (63,6%), Monroe (63,1%), Lake (56,8%), St. Joseph (52%) i Tippecanoe (49%)[13].

Sport edytuj

Stan znany jest z zamiłowania do koszykówki i produkcji gwiazd, takich jak Larry Bird, czy Louie Dampier[1].

4 maja 1871 roku w mieście Fort Wayne została rozegrana pierwsza państwowa i profesjonalna gra w baseball. W meczu spotkali się Fort Wayne Kekiongas i Cleveland Forest Citys[1].

Mark Spitz, dziewięciokrotny mistrz olimpijski w pływaniu, w latach 1968–1972 pływał dla Indiana University[1].

Uczelnie edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Casey Leins, 10 Things to Know About Indiana, US News, 2019 [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  2. What is a Hoosier. Indiana Historical Bureau. [dostęp 2023-05-22]. (ang.).
  3. a b c City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-05-22]. (ang.).
  4. Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020, 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-07-28].
  5. U.S. Census Bureau QuickFacts: Indiana; United States, census.gov [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  6. Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-08].
  7. a b 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02), data.census.gov [dostęp 2021-07-28].
  8. Adults in Indiana. Pew Research Center, 2014. [dostęp 2019-01-14].
  9. a b W nawiasie zaznaczono grupy mające ponad 100 tys. członków.
  10. The Association of Religion Data Archives | Maps & Reports, thearda.com [dostęp 2021-07-28].
  11. Indiana, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-07-28] (ang.).
  12. Amish Groups, undifferentiated Counties (2010) | QuickLists | The Association of Religion Data Archives, thearda.com [dostęp 2021-07-28].
  13. Indiana 2020 presidential election results, cnn.com [dostęp 2021-07-28] (ang.).