Brzeźce (województwo opolskie)
Brzeźce (niem. Birken[1], dodatkowa nazwa w j. niem. Brzezetz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Bierawa.
| ||||
| ||||
 Aleja w Brzeźcach | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
| Województwo |  opolskie
| |||
| Powiat | kędzierzyńsko-kozielski | |||
| Gmina | Bierawa | |||
| Liczba ludności (2006) | 633 | |||
| Strefa numeracyjna | 77 | |||
| Kod pocztowy | 47-223 | |||
| Tablice rejestracyjne | OK | |||
| SIMC | 0491601 | |||
Położenie na mapie gminy Bierawa   Brzeźce | ||||
Położenie na mapie Polski  Brzeźce | ||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  Brzeźce | ||||
Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego  Brzeźce | ||||
 50°19′25″N 18°12′30″E/50,323611 18,208333
| ||||
NazwaEdytuj
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy na "brzeg rzeki"[2]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia staropolską nazwę - Brzesz podając jej znaczenie "Ort am Ufer (Strandort)" czyli po polsku "Miejscowość nad brzegiem, na plaży"[2]. Badacz zalicza nazwę wsi do grupy miejscowości, których nazwa wywodzi się od położenia w pobliżu zbiorników wodnych "Ortsnamen von den tiesen Lage am Wasser und Sumpfe"[2]. Niemcy początkowo zgermanizowali nazwę na Brzezetz, a później na Birken w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie[2].
Niemiecka nazwa urzędowa miejscowości to Birken; nazwą tą zastąpiono wcześniejszą nazwę – Brzezetz. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Brześć oraz zgermanizowaną Brzezetz[3][4].
Wedle Leksykonu Polactwa w Niemczech zmiana ta miała miejsce w 1936 roku, a wedle Słownika nazw miejscowych Górnego Śląska – w 1939 roku, ale serwis territorial.de wymienia nazwę Birken już 1 marca 1932 roku, podobnie jak serwis Deutsche Verwaltungsgeschichte, potwierdza istnienie tej nazwy w 1933 roku, natomiast nie wspomina o nazwie Brzezetz[5][6][7][8]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Brzeżce[9].
HistoriaEdytuj
Najstarsze wzmianki o miejscowości Brzeźce pochodzą z 1246 roku. Książę Mieszko Opolski przepisał wówczas w testamencie miejscowość Breze klasztorowi dominikanów z Raciborza.
W 1871 r. Brzeźce przyłączono do powiatu kozielskiego.
Wedle spisu z 1 grudnia 1910 r. w miejscowości mieszkało 797 Polaków[5]. Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Brzeźcach 561 osób, z czego 500, ok. 89,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 492, ok. 87,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 560 głosów (ok. 99,8% uprawnionych), w tym 554 (ok. 98,9%) ważne; za Niemcami głosowały 302 osoby (ok. 53,9%), a za Polską 252 osoby (45%). W obszarze dworskim rozkład głosów prezentował się następująco: uprawnionych było 39 osób, z czego 39, 100%, stanowili mieszkańcy (w tym 39, 100% całości, mieszkańcy urodzeni w obszarze dworskim). Oddano 39 głosów (100% uprawnionych), w tym 39 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 29 osób (ok. 74,4%), za Polską 10 osób (ok. 25,6%)[10]. W 1933 r.[11] w miejscowości mieszkało 1055 osób, a w 1939 r.[12] – 1072 osoby[8].
ZabytkiEdytuj
- Kaplica z ołtarzem rokokowym i obrazem Jadwigi Śląskiej, wybudowana w 1786 roku. Przy kaplicy stoi krzyż.
KomunikacjaEdytuj
Przez Brzeźce przechodzi droga wojewódzka nr 408.
GaleriaEdytuj
Ulica
Kaplica
Dom
,_ulice.jpg)
,_kapli%C4%8Dka.jpg)
,_d%C5%AFm.jpg)
PrzypisyEdytuj
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
- ↑ a b c d Heinrich Adamy: Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung. Breslau: Verlag von Priebotsch`s Buchhandlung, 1888, s. 31.
- ↑ Johann Knie 1830 ↓, s. 74,75.
- ↑ Brzeźce w spisie wsi na Śląsku - genealogienetz.de
- ↑ a b Jan Łangowski (red.), Edmund Osmańczyk (red.): Leksykon Polactwa w Niemczech. Związek Polaków w Niemczech T.z., 1939, s. 84. (pol.)
- ↑ Monika Choroś, Łucja Jarczak, Stanisława Sochacka: Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Wyd. 2. Opole, Kluczbork: Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu; Księgarnia „Minerva” Mariusz Kik w Kluczborku, 1997, s. 31. ISBN 83-7126-084-9. (pol. • niem.)
- ↑ Rolf Jehke: Amtsbezirk Ehrenforst (niem.). Rolf Jehke, 2002-09-02. [dostęp 2012-07-31].
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Cosel (niem.). 2006. [dostęp 2013-01-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe (niem.). [dostęp 2013-01-26].
- ↑ Stan na 16 czerwca.
- ↑ Stan na 17 maja.
BibliografiaEdytuj
Johann Knie: Alpabetisch, Statistisch, Topographische Uebersicht aller Dorfer, Flecken, Stadt und andern Orte der Konigl. Preus. Provinz Schlesien.... Breslau: Barth und Comp., 1830.