Brzeźce (województwo opolskie)
Brzeźce (niem. Birken[4], dodatkowa nazwa w j. niem. Brzezetz) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Bierawa.
| wieś | |
 Aleja w Brzeźcach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
601[2] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
47-223[3] |
| Tablice rejestracyjne |
OK |
| SIMC |
0491601 |
Położenie na mapie gminy Bierawa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego  | |
 50°19′23″N 18°12′25″E/50,323056 18,206944[1]
| |
Przez Brzeźce przechodzi droga wojewódzka nr 408.
Nazwa edytuj
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy na "brzeg rzeki"[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia staropolską nazwę - Brzesz podając jej znaczenie "Ort am Ufer (Strandort)" czyli po polsku "Miejscowość nad brzegiem, na plaży"[5]. Badacz zalicza nazwę wsi do grupy miejscowości, których nazwa wywodzi się od położenia w pobliżu zbiorników wodnych "Ortsnamen von den tiesen Lage am Wasser und Sumpfe"[5]. Niemcy początkowo zgermanizowali nazwę na Brzezetz, a później na Birken w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie[5].
Niemiecka nazwa urzędowa miejscowości to Birken; nazwą tą zastąpiono wcześniejszą nazwę – Brzezetz. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Brześć oraz zgermanizowaną Brzezetz[6][7].
Wedle Leksykonu Polactwa w Niemczech zmiana ta miała miejsce w 1936 roku, a wedle Słownika nazw miejscowych Górnego Śląska – w 1939 roku, ale serwis territorial.de wymienia nazwę Birken już 1 marca 1932 roku, podobnie jak serwis Deutsche Verwaltungsgeschichte, potwierdza istnienie tej nazwy w 1933 roku, natomiast nie wspomina o nazwie Brzezetz[8][9][10][11]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Brzeżce[12].
Historia edytuj
Najstarsze wzmianki o miejscowości Brzeźce pochodzą z 1246 roku. Książę Mieszko Opolski przepisał wówczas w testamencie miejscowość Breze klasztorowi dominikanów z Raciborza.
W 1871 r. Brzeźce przyłączono do powiatu kozielskiego.
Wedle spisu z 1 grudnia 1910 r. w miejscowości mieszkało 797 Polaków[8]. Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Brzeźcach 561 osób, z czego 500, ok. 89,1%, stanowili mieszkańcy (w tym 492, ok. 87,7% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 560 głosów (ok. 99,8% uprawnionych), w tym 554 (ok. 98,9%) ważne; za Niemcami głosowały 302 osoby (ok. 53,9%), a za Polską 252 osoby (45%). W obszarze dworskim rozkład głosów prezentował się następująco: uprawnionych było 39 osób, z czego 39, 100%, stanowili mieszkańcy (w tym 39, 100% całości, mieszkańcy urodzeni w obszarze dworskim). Oddano 39 głosów (100% uprawnionych), w tym 39 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 29 osób (ok. 74,4%), za Polską 10 osób (ok. 25,6%)[13]. W 1933 r.[14] w miejscowości mieszkało 1055 osób, a w 1939 r.[15] – 1072 osoby[11].
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Brzeźce, po jej zniesieniu w gromadzie Bierawa.
Zabytki edytuj
- Kaplica z ołtarzem rokokowym i obrazem Jadwigi Śląskiej, wybudowana w 1786 roku. Przy kaplicy stoi krzyż.
Galeria edytuj
-
Ulica -
Kaplica -
Dom
,_ulice.jpg)
,_kapli%C4%8Dka.jpg)
,_d%C5%AFm.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11542
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 98 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 września 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 124, poz. 778).
- ↑ a b c d Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 31, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 74,75.
- ↑ Brzeźce w spisie wsi na Śląsku - genealogienetz.de
- ↑ a b Jan Łangowski (red.), Edmund Osmańczyk (red.): Leksykon Polactwa w Niemczech. Związek Polaków w Niemczech T.z., 1939, s. 84. (pol.).
- ↑ Monika Choroś, Łucja Jarczak, Stanisława Sochacka: Słownik nazw miejscowych Górnego Śląska. Wyd. 2. Opole, Kluczbork: Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski w Opolu; Księgarnia „Minerva” Mariusz Kik w Kluczborku, 1997, s. 31. ISBN 83-7126-084-9. (pol. • niem.).
- ↑ Rolf Jehke: Amtsbezirk Ehrenforst. Rolf Jehke, 2002-09-02. [dostęp 2012-07-31]. (niem.).
- ↑ a b Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Cosel. 2006. [dostęp 2013-01-26]. (niem.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2013-01-26]. (niem.).
- ↑ Stan na 16 czerwca.
- ↑ Stan na 17 maja.
Bibliografia edytuj
Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).