Canthophorus

Canthophorus – rodzaj pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny ziemikowatych. Obejmuje 7 opisanych gatunków.

Canthophorus
Mulsant et Rey, 1866
Canthophorus dubius
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	pluskwiaki
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Rodzina	ziemikowate
Podrodzina	Sehirinae
Plemię	Sehirini
Rodzaj	Canthophorus
Typ nomenklatoryczny
Cimex dubius Scopoli, 1763

Canthophorus melanopterus

Morfologia

Pluskwiaki o ciele owalnym, za środkiem nieco poszerzonym, przeciętnie wypukłym, punktowanym. Ubarwienie mają czarne z metalicznym połyskiem niebieskim, fioletowym lub zielonkawym, rzadziej ciemnobrązowe. Na tym tle wyróżniają się żółtawe plamki na wierzchu listewki brzeżnej odwłoka oraz w przednich narożach jego sternitów, a u większości gatunków także żółtawe obrzeżenie boków przedplecza i półpokryw.

Głowa jest trapezowato zaokrąglona, ma policzki stykające się przed nadustkiem, oczy złożone duże i kulistawe, ciemię wypukłe, a kłujkę sięgającą w spoczynku środkowej pary bioder. Przedplecze jest szersze niż długie, wypukłe, o kątach przednich rozwarcie zaokrąglonych, brzegach bocznych stopniowo uwypuklonych, barkach szeroko zaokrąglonych, a krawędzi tylnej równomiernie uwypuklonej. Długa tarczka ma brzegi boczne w nasadowej części wypukłe, a w wierzchołkowej lekko wklęsłe, sam szczyt zaś wąski, zaokrąglony i odgięty ku dołowi. Półpokrywy mają na wypukłych bokach żeberka zwężające się ku tyłowi i nie dochodzące do zewnętrzno-tylnego kąta przykrywki. Zakrywka co najwyżej nieco wystaje poza koniec odwłoka. Przedpiersie ma płytki rowek i pozbawione jest blaszkowatych czy żeberkowatych krawędzi. Śródpiersie ma pośrodkowe żeberko, pozbawione jest zaś rowka. Gruczoły zapachowe zatułowia mają poprzecznie rozciągnięte ostiole.

U samca pygofor jest tak długi jak szeroki lub nieco dłuższy, stopniowo rozszerzony ku szczytowi, o ścianach bocznych gładkich i pośrodku wklęśniętych, ścianie brzusznej długiej, punktowanej i z poprzecznym wciskiem wzdłuż tylnej krawędzi, ścianie grzbietowej gładkiej, krótkiej i wypukłej, a otworze genitalnym małym, poprzecznie owalnym i niewidocznym od zewnątrz. Paramera ma krótką, wąską, połążoną w części grzbietowo-zewnętrznej i ustawioną niemal pod kątem prostym do jej osi podłużnej płytkę nasadową. Korpus paramery jest w widoku bocznym mocno zwężony u nasady, silnie rozszerzony wierzchołkowo, o wklęsłej krawędzi brzusznej i prostej grzbietowej, natomiast w widoku grzbietowym jest on niemal równoboczny z lekko rozszerzonym wierzchołkiem. Zewnętrzną ścianą korpusu biegnie żeberko zakrzywiające się odsiebnie na jego brzuszną krawędź. Wyrostek zmysłowy paramery jest krótki, u nasady szeroki i na szczycie zaokrąflony, umieszczony wierzchołkowo na jej korpusie. Wyrastająca z zewnętrzno-brzusznej ściany paramery hypofiza jest dość długa, bocznie zwarta, skierowana tylno-brzusznie, u nasady bardzo szeroka, dalej stopniowo zwężona, pośrodku ostro zakrzywiona, na szczycie spiczasta i silnie zesklerotyzowana. Edeagus ma małą fallobazę z krótkimi, spiczasto zwieńczonymi ramionami, dość długimi i wąskimi wyrostkami brzusznymi z zakrzywionymi wierzchołkami, dość dużymi wyrostkami głowiastymi oraz apodemami podtrzymującymi tak długimi jak płytka nasadowa. Falloteka ma wypukłą i błoniastą ścianę przednią, dość duże i całkiem błoniaste guzki nasadowe, wypukłą i błoniastą ścianę grzbietową, wklęsłą pośrodku i tam zesklerotyzowaną ścianę brzuszną oraz proste do lekko wypukłych ściany boczne ze sklerotyzacjami pośrodku. Koniunktywa jest walcowata, na szczycie niewiele węższa niż u podstawy, zakrzywiona dobrzusznie pośrodku długości. Jej płat brzuszny jest płaski, u nasady szeroki i ku szczytowi zwężony, o zesklerotyzowanych ścianach brzusznej, bocznych i wierzchołku. Umiejscowiona między parą błoniastych i zakrzywionych płatów wierzchołkowych wezyka jest łukowato zakrzywiona w części nasadowej i niemal prosta w części wierzchołkowej, ku zaopatrzonemu we wtórny gonopor szczytowi zwężona. Błoniaste płaty grzbietowo-boczne koniunktywy zaopatrzone są na szczytach w spikule o kształcie charakterystycznym dla gatunku.

Samica ma poprzecznie trójkątne paratergity dziewiątego segmentu odwłoka. Gonokoksyty pierwszej pary mają część widoczną od zewnątrz wypukłą, a część zakrytą przez siódmy sternit słabo zesklerotyzowaną i zaopatrzoną w niemal prostokątną apodemę. Gonokoksyty drugiej pary są słabo zesklerotyzowane, poprzeczne, dozewnętrznie zwężone, niestykające się pośrodku, o kątach tylno-wewnętrznych zaokrąglonych, a tylno-zewnętrznych trójkątnie wydłużonych. Gonangulum ma postać wąskiej i długiej płytki zrośniętej z tyłu z zewnętrznymi kątami paratergitów dziewiątego segmentu; w miejscu tego zrostu zaczepiają się wąsko-trójkątne, pośrodkowo zakrzywione płytki przednio-bocznych naroży gonokoksytów pierwszej pary. Woreczek gynatrialny jest duży, błoniasty, nieco spłaszczony grzbieto-brzusznie, podzielony grzbietową zmarszczką poprzeczną na część przednią i tylną. Część przednia ma na przedniej ścianie dwie trójkątne wypustki boczne, a na ścianie grzbietowej stożeczek, z którego wychodzi przewód spermateki podzielony na trzy części, z których bliższa jest zesklerotyzowana, a dalsze nie. Tylna część woreczka ma na ścianie tylnej i częściowo brzusznej cienkie i bardzo duże skleryty pierścieniowate, tylne kąty trójkątnie wydłużone, a ponadto parę błoniastych kieszonek o budowie specyficznej dla gatunku.

Rozprzestrzenienie

Rodzaj palearktyczny. W Polsce reprezentowany jest przez dwa gatunki, C. dubius i C. impressus.

Taksonomia

Takson ten wprowadzili w 1866 roku Étienne Mulsant i Claudius Rey. W 1888 roku Odo Reuter dokonał wyznaczenia Cimex dubius jego gatunkiem typowym.

Do rodzaju tego zalicza się 7 opisanych gatunków:

• Canthophorus coeruleus (Reuter, 1902)
• Canthophorus dubius (Scopoli, 1763)
• Canthophorus impressus (Horváth, 1880)
• Canthophorus melanopterus (Herrich-Schaeffer, 1835)
• Canthophorus mixtus Asanova, 1964
• Canthophorus niveimarginatus Scott, 1874
• Canthophorus wagneri Asanova, 1964