Długi Marsz 5
 |
Ten artykuł wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. |
Długi Marsz 5[1][2] (chiń. 长征五号, Chang Zheng 5; nazwa skrócona: CZ-5; ang. Long March 5) – chińska ciężka rakieta nośna służąca do wynoszenia na orbitę wokółziemską dużych obiektów, m.in. załogowych stacji orbitalnych. Planowany udźwig rakiety będzie wynosił do 25 000 kg na niską orbitę okołoziemską – LEO oraz do 14 000 kg na orbitę geostacjonarną – GTO[3]. Pierwszy start odbył się 3 listopada 2016 r. z kosmodromu Wenchang na wyspie Hajnan[4].
| Rodzina rakiet nośnych Chang Zheng | |
 Model rakiety Chang Zheng 5 | |
| Producent | |
|---|---|
| Data pierwszego startu |
3 listopada 2016 |
| Statystyki | |
| Wszystkie starty |
8 |
| Udane starty |
7 (88%) |
| Nieudane starty |
1 |
| Zdolność wynoszenia |
25 000 kg na orbitę LEO, |
| Siła ciągu przy starcie |
10 620 kN |
| Wymiary | |
| Długość |
57 m |
| Średnica |
5 m |
| Masa całkowita |
879 000 kg |
| Stopnie rakiety | |
| Stopień 0. | |
| Stopień 1. | |
| Stopień 2. | |
| Stopień 3. | |
Rodzina rakiet Długi Marsz 5 posiada strukturę modułową, opartą na trzech podstawowych silnikach o średnicach 5, 3,35 oraz 2,25 m. Dzięki temu, w zależności od konfiguracji, rakiety rodziny CZ-5 będą miały udźwig 1500 – 25 000 kg na LEO oraz 1500 – 14 000 kg na GTO. Zastąpią one obecnie używane rakiety CZ-2C, CZ-2D, CZ-2F, CZ-3A, CZ-3B, CZ-3C, CZ-4C i CZ-4B, zarazem otwierając większe możliwości. Najcięższa konfiguracja rakiet z rodziny CZ-5 będzie składać się z podstawowego członu o średnicy 5 m oraz czterech dodatkowych silników o średnicach 3,35 m.
Dane techniczne edytuj
| Wersja | CZ-5-200 | CZ-5-320 | CZ-5-504 | CZ-5-522 | CZ-5-540 |
|---|---|---|---|---|---|
| Silniki boczne | -- | 2xCZ-5-200, YF-120t | 4xCZ-5-300, 2xYF-100 | 2xCZ-5-200 2xCZ-5-300, YF-120t | 4xCZ-5-200, YF-120t |
| Pierwszy stopień | CZ-5-200, YF-120t | CZ-5-300, YF-120t | CZ-5-500, 2xYF-77 | CZ-5-500, 2xYF-50t | CZ-5-500, 2xYF-50t |
| Drugi stopień | CZ-YF-73, YF-73 | CZ-5-KO, | CZ-5-HO, 2xYF-75d | CZ-5-HO, 2xYF-75 | CZ-5-HO, 2xYF-75 |
| Trzeci stopień (nie stosowany na LEO) | -- | CZ-5-HO, YF-75 | -- | -- | -- |
| Ciąg (przy gruncie) | 1,34 MN | 7,2 MN | 10,62 MN | 8,24 MN | 5,84 MN |
| Masa podczas startu | 82 t | 420 t | 879 t | 630 t | 470 t |
| Wysokość (maksymalna) | 33 m | 55 m | 62 m | 58 m | 53 m |
| Ładunek na LEO (200 km) | 1,5 t | 10 t | 25 t | 20 t | 10 t |
| Ładunek na GTO | -- | 6 t | 14 t | 11 t | 6 t |
Starty edytuj
| Numer lotu | Wersja | Data (UTC) | Miejsce startu | Stopień górny | Ładunek | Rezultat |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 5 | 3 listopada 2016 12:43 |
Wenchang LC-1 | YZ-2 | Shijian 17[4] | Sukces |
| 2. | 5 | 2 lipca 2017 11:23 |
Wenchang LC-1 | Brak | Shijian 18 | Porażka |
| 3. | 5 | 27 grudnia 2019 12:45 |
Wenchang LC-1 | Brak | Shijian 20 | Sukces |
| 4. | 5B | 5 maja 2020
10:00 |
Wenchang LC-1 | Brak | Next-generation crewed spacecraft | Sukces |
| 5. | 5 | 23 lipca 2020
04:41 |
Wenchang LC-1 | Brak | Tianwen-1 | Sukces |
| 6. | 5 | 23 listopada 2020
20:30 |
Wenchang LC-1 | Brak | Chang'e 5 | Sukces |
| 7. | 5B | 29 kwietnia 2021
03:23:15 |
Wenchang LC-1 | Brak | Tianhe | Sukces |
| 8. | 5B | 24 lipca 2022
06:22:32 |
Wenchang LC-1 | Brak | Wentian | Sukces |
| 9. | 5B | październik 2022[5] | Wenchang LC-1 | Brak | Mengtian | - |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Chiny ogłosiły sukces. Wystrzeliły rakietę Długi Marsz 5. wprost.pl, 2019-12-27. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).
- ↑ Udany debiut chińskiej rakiety Długi Marsz 5B. rp.pl, 2020-05-06. [dostęp 2020-07-31]. (pol.).
- ↑ Bradley Perrett: China’s Long March 5 Will Not Launch Until 2015. [w:] Aviation Week [on-line]. 2013-03-25. [dostęp 2015-03-18]. (ang.).
- ↑ a b Adam Krzysztof Piech: Udana premiera nowej chińskiej rakiety nośnej CZ-5. Kosmonauta.net, 3 listopada 2016. [dostęp 2016-11-03].
- ↑ 飞行任务时间表出炉！_绍兴网 [online], www.shaoxing.com.cn [dostęp 2022-09-21].
Bibliografia edytuj
- Encyclopedia Astronautica (ang.)
Linki zewnętrzne edytuj
- Chang Zheng-5 (Long March-5). [w:] SinoDefence [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-08)]. (ang.).
- Gunter Krebs: CZ-5 (Chang Zheng-5). [w:] Gunter’s Space Page [on-line]. (ang.).
- CZ-5-7 Data Sheet. [w:] Space Launch Report [on-line]. (ang.).