Rynnica topolowa

Rynnica topolowa
	Chrysomela populi
	Linnaeus, 1758
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	stonkowate
Podrodzina	Chrysomelinae
Rodzaj	Chrysomela
Podrodzaj	Chrysomela s.str.
Gatunek	rynnica topolowa
Synonimy
	Lina violaceicollis Motschulsky, 1860 (nomen nudum); Melasoma populi Linnaeus, 1758; Melasoma populi asiatica Jakob, 1952; Melasoma populi nigricollis Jakob, 1952; Melasoma populi kitaica Jakob, 1952; Chrysomela populi violaceicollis Bechyne, 1954;
	Lina violaceicollis Motschulsky, 1860 (nomen nudum); Melasoma populi Linnaeus, 1758; Melasoma populi asiatica Jakob, 1952; Melasoma populi nigricollis Jakob, 1952; Melasoma populi kitaica Jakob, 1952; Chrysomela populi violaceicollis Bechyne, 1954;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rynnica topolowa, stonka topolowiec^[1], topolówka^[1] (Chrysomela populi) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny Chrysomelinae.

Chrząszcz o ciele długości od 10 do 12 mm, z wyjątkiem pokryw ubarwionym czarnozielono lub granatowo z metalicznym połyskiem. Przedplecze jest u nasady wyraźnie węższe od pokryw, a jego boczne brzegi są wałeczkowato zgrubiałe i od pozostałej jego wierzchniej strony odgraniczone relatywnie płytkimi bruzdami. Barwa pokryw jest czerwona z niewielką, czarną plamką na ich styku u wierzchołka. Brzegi boczne pokryw również są wałeczkowato pogrubione, a u wierzchołków, w kątach przyszwowych opatrzone wgłębieniem. Boczne krawędzie pokryw są z tyłu nieorzęsione, a ich epipleury z tyłu silnie zwężone. Punktowanie powierzchni pokryw jest bardzo delikatne i tworzy pojedynczy rządek wzdłuż ich bocznych brzegów. Samca charakteryzuje silnie zakrzywione prącie o płytce grzbietowej ku szczytowi rozszerzonej i zaopatrzonej w podłużną szczelinę przez środek^[2].

Owad ten żeruje na wierzbie, osice a zwłaszcza na młodych topolach, na których wiosną składa jaja w niewielkich, nieregularnych skupiskach do 20–30 sztuk. Larwy kształtem przypominają larwy biedronki, lecz są jasnoszare w czarne plamki. Zimuje w ściółce pod liśćmi. Postacie dorosłe można spotkać od maja do końca lipca (także w sierpniu). Zaniepokojone (wzięte na rękę) wydzielają czerwoną, silnie pachnącą karbolem (i prawdopodobnie nieprzyjemną smakowo) ciecz, którą po minięciu niebezpieczeństwa mogą wyssać z powrotem. Substancję odstraszającą uzyskują z zawartych w pokarmie salicylanów.

Bywa notowany jako szkodnik młodników topolowych i upraw wierzb^[2].

Gatunek znany z krainy palearktycznej i północnej części krainy orientalnej. W Europie stwierdzony został m.in. w Irlandii, Wielkiej Brytanii^[2]^[3], Francji, Belgii, Holandii, Niemczech, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoszech, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Łotwie, Polsce, Czechach, Węgrzech, Bośni i Hercegowinie, Serbii, Bułgarii, Albanii, Macedonii, Grecji i Rosji^[4]. Na zachód sięga do Maroka, a na wschód po Pakistan, Indie, Chiny i Japonię. W Polsce pospolity na terenie całego kraju^[2]^[3].

Galeria

Jaja
Larwy
Poczwarka
Owad dorosły

Przypisy

↑ ^a ^b Grzegorz Bobrowicz: Rynnica. [w:] Słownik przyrodniczy [on-line]. [dostęp 2019-02-10].
↑ ^a ^b ^c ^d Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973, s. 9-10, 49-54.
↑ ^a ^b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.
↑ Chrysomela (Chrysomela) populi Linnaeus, 1758. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-02-09].

Bibliografia

Ronald Gerstmeier Owady i inne stawonogi lądowe, Muza SA. ISBN 83-7079-753-9
Świat zwierząt Multico i PWRiL, Warszawa 1991 ISBN 83-09-01551-8
Pławilszczikow N., Klucz do oznaczania owadów, PWRiL, Warszawa 1972

[Bobrowicz-1] Grzegorz Bobrowicz: Rynnica. [w:] Słownik przyrodniczy [on-line]. [dostęp 2019-02-10].

[Warchalowski-2] Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera. Zeszyt 94b Stonkowate – Chrysomelidae. Podrodziny: Chrysomelinae i Galerucinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1973, s. 9-10, 49-54.

[Burakowskietal-3] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (16), 1990.

[fe-4] Chrysomela (Chrysomela) populi Linnaeus, 1758. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-02-09].

[1]

[2]

[3]

[4]