Dębik

Dębik
	; Dębik ośmiopłatkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	dębik
	Nazwa systematyczna
	Dryas L.; Sp. Pl. 501. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Dryas octopetala L.
Synonimy
	Ptilotum Dulac;
	Ptilotum Dulac;
	Zasięg
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Dębik (Dryas L.) – rodzaj roślin z rodziny różowatych. Należy do niego 11 gatunków^[4], według niektórych ujęć – 15^[5]. Rośliny te występują w arktycznych i alpejskich rejonach półkuli północnej^[6]. Mają znaczny udział pod względem pokrycia i biomasy w zbiorowiskach roślinnych tundry^[5]. W florze Polski występuje tylko jeden gatunek – dębik ośmiopłatkowy^[7].

Morfologia edytuj

Pokrój: Niskie, płożące się krzewinki^[8] o drewniejących, płożących pędach osiągających od 0,1 do 2,3 m długości. Pędy rozgałęziają się, tworząc mniej lub bardziej zwarte kępy lub darnie. Kora początkowo zielona, w drugim roku czerwienieje i brązowieje^[5].
Liście: Trwałe, pojedyncze, tylko u D. drummondii czasem z jednym lub dwoma listkami w dolnej części blaszki. Przylistki trwałe, wąskolancetowate, całobrzegie, rzadko z 1–2 ząbkami. Liście osadzone na ogonku. Blaszka lancetowata, eliptyczna do jajowatej o długości od 0,2 do ok. 4 cm. Na powierzchni gładka lub pomarszczona. Całobrzega lub ząbkowana, piłkowana, czasem podwinięta. Od spodu zwykle owłosiona lub kutnerowata, z wierzchu gładka lub z pojedynczymi włoskami^[5].
Kwiaty: Wznoszące się na głąbiku, pojedyncze, obupłciowe. Bez przysadek. Korona o średnicy od 13 do 29 mm, hypancjum o średnicy 3–15 mm, od zewnątrz wełnisto owłosione. Kielich z 8–10 działkami, wzniesionymi lub rozpostartymi, równowąskimi do jajowatych. Płatków 8–10 (rzadko więcej), u niektórych gatunków są trwałe, najczęściej białe lub kremowe, rzadko żółte, kształtu owalnego do jajowatego. Krótszych od płatków pręcików jest od 50 do 130. Owocolistków jest od 60 do 150^[5].
Owoce: Skupione niełupki, zwykle w liczbie od 20 do 40 o długości od 0,8 do 3,5 mm, gładkie lub okryte krótkimi, białymi włoskami^[5].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należący do podrodziny Dryadoideae, rodziny różowatych (Rosaceae Juss.), rzędu różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[9]^[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Rosanae Takht., rząd różowce (Rosales Perleb), podrząd Rosineae Erchb., rodzina różowate (Rosaceae Juss.), podrodzina Dryadoideae (Lam. & DC.) Sweet, plemię Dryadeae Lam. & DC., podplemię Dryadinae Torr. & A. Gray, rodzaj dębik (Dryas L.)^[10].

Wykaz gatunków^[4]^[11]

Dryas ajanensis Juz.
Dryas alaskensis Porsild
Dryas × chamissonis Spreng. ex Juz.
Dryas drummondii Richardson ex Hook. – dębik Drummonda
Dryas grandis Juz.
Dryas hookeriana Juz.
Dryas incisa Juz.
Dryas integrifolia Vahl – dębik całolistny
Dryas × lewinii Rouleau
Dryas octopetala L. – dębik ośmiopłatkowy
Dryas oxyodonta Juz.
Dryas sumneviczii Serg.
Dryas viscosa Juz.

Zobacz też edytuj

późny glacjał: młodszy dryas, starszy dryas, najstarszy dryas – nazwy faz pochodzące od dębika ośmiopłatkowego

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
↑ ^a ^b Dryas L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-19].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Joshua C. Springer, Bruce D. Parfitt: Dryas Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-08].
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 72, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Dryas Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-08].
↑ D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Dryas. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 73. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-23] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].

[powo-4] Dryas L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-19].

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Joshua C. Springer, Bruce D. Parfitt: Dryas Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-08].

[E-6] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 72, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[china-8] Dryas Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-08].

[9] D.D. Potter D.D. i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9 .

[10] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Dryas. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).

[gawrys-11] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 73. ISBN 978-83-925110-5-2.

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]

[11]