Dławisz okrągłolistny

gatunek pnącza

Dławisz okrągłolistny (Celastrus orbiculatus) – gatunek liściastego pnącza z rodziny dławiszowatych. Naturalnie występuje w południowo-wschodnich Chinach, Japonii oraz na Półwyspie Koreańskim[4]. Gatunek introdukowany został do Stanów Zjednoczonych, gdzie w północno-wschodniej części tego kraju wypiera rodzimego tam dławisza amerykańskiego[5]. Introdukowany został także do różnych krajów europejskich i do Nowej Zelandii[6]. W Polsce jest uprawiany, zdziczały rośnie na rozproszonych stanowiskach, głównie w lubuskim[7][8].

Dławisz okrągłolistny
Ilustracja
Czerwonawe owoce, wraz z żółtymi osnówkami
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

dławiszowce

Rodzina

dławiszowate

Rodzaj

dławisz

Gatunek

dławisz okrągłolistny

Nazwa systematyczna
Celastrus orbiculatus Thunb.
Syst. Veg. ed. 14 237 1784[3]

Gatunek ujęty jest na liście inwazyjnych gatunków stwarzających zagrożenie dla Unii Europejskiej[9][10].

Morfologia edytuj

Pokrój
Bujne pnącze o bardzo dużym przyroście rocznym, dorastające nawet do 10 metrów wysokości.
Liście
Pojedyncze, odwrotnie szerokojajowate[4] do okrągławych z lekko wyciągniętym zaostrzonym wierzchołkiem, długość liścia waha się pomiędzy 5–10 cm, brzeg liścia najczęściej karbowano–piłkowany[4].
Kwiaty
Pojawiają się zwykle od maja do czerwca[4], bardzo drobne, białe, skupione nielicznie w wiechach.
Owoce
Żółte torebki, do dojrzeniu otwierające się i odsłaniające kulisto skupione, czerwone do brązowych nasiona o średnicy do 8 milimetrów[4].

Wymagania i zastosowanie edytuj

Pnącze to uprawia się jako roślinę ozdobną, głównie w odmianach obficie owocujących np. 'Diana', która dla zawiązania owoców potrzebuje jednak obecności w pobliżu okazów odmiany męskiej, mogących ją zapylać. Gatunek jest bardzo tolerancyjny w stosunku do gleby, znosi miejsca zacienione, wykazuje również wysoką mrozoodporność w polskich warunkach.

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-20] (ang.).
  3. Celastrus orbiculatus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-07-18]. (ang.).
  4. a b c d e Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: PWN, 2011, s. 350. ISBN 978-83-01-15369-4.
  5. Stacey A. Leicht-Young, Noel B. Pavlovic, Ralph Grundel, Krystalynn J. Frohnapple: Distinguishing Native (Celastrus Scandens L.) and Invasive (C. Orbiculatus Thunb.) Bittersweet Species Using Morphological Characteristics1. The Journal of the Torrey Botanical Society, 2007. s. 441-450. [dostęp 2012-07-18]. (ang.).
  6. Celastrus orbiculatus Thunb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-01-24].
  7. Andrzej Purcel, EKspansja dławisza okrągłolistnego (Celastrus orbiculatus Thunb.) na centralnym odcinku Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, „Przegląd Przyrodniczy”, 21 (3), 2010, s. 3-14 [dostęp 2023-01-24].
  8. Karta Informacyjna Gatunku, [w:] Analiza stopnia inwazyjności gatunków obcych w Polsce [online], gdos.gov.pl [dostęp 2023-01-24].
  9. L_2017182PL.01003701.xml [online], eur-lex.europa.eu [dostęp 2020-01-27].
  10. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów, [w:] Dz.U.2022.2649 [online], sip.lex.pl [dostęp 2023-01-24].