Eltanin (gwiazda)

gwiazda w gwiazdozbiorze Smoka

Eltanin (Gamma Draconis, γ Dra) – najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Smoka[3].

Eltanin
γ Draconis
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze Smoka
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Smok

Rektascensja

17h 56m 36,37s[1]

Deklinacja

+51° 29′ 20,02″[1]

Paralaksa (π)

0,02114 ± 0,00010[1]

Odległość

154,27 ± 0,77 ly
47,30 ± 0,24[2] pc

Wielkość obserwowana

2,24m[2]

Ruch własny (RA)

−8,24 ± 0,11 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

−22,79 ± 0,10 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−27,91 ± 0,19 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

olbrzym

Typ widmowy

K5 III[1][2]

Masa

1,7[3] M

Promień

48,15 ± 1,09[4] R

Metaliczność [Fe/H]

−0,14[4]

Wielkość absolutna

−1,13m[2]

Jasność

600 L[3]

Temperatura

3930 K[4]

Charakterystyka orbitalna
Krąży wokół

Centrum Galaktyki

Półoś wielka

6743[2] pc

Mimośród

0,1169[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 33 Dra
2MASS: J17563637+5129197
Bonner Durchmusterung: BD +51°2282
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 676
Boss General Catalogue: GC 24432
Katalog Henry’ego Drapera: HD 164058
Katalog Hipparcosa: HIP 87833
Katalog jasnych gwiazd: HR 6705
SAO Star Catalog: SAO 30653
Etamin

Nazwa edytuj

Gwiazda nosi tradycyjną nazwę Eltanin, wywodzącą się od arabskiego ‏الراس التنين‎ Al Rās al Tinnīn, oznaczającego głowę Smoka[5]. Nazwa bywała zapisywana też jako Ettanin, Etannin, Etanim i Etamin[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie formy Eltanin dla określenia tej gwiazdy[6].

Charakterystyka obserwacyjna edytuj

Eltanin ma obserwowaną wielkość gwiazdową równą 2,24m, a jego wielkość absolutna jest równa −1,13m[2]. James Bradley obserwując tę gwiazdę w 1728 roku odkrył aberrację roczną światła, czym dowiódł istnienia ruchu Ziemi wokół Słońca[3].

Eltanin i Słońce zbliżają się w swoim ruchu wokół Centrum Galaktyki. Według obliczeń opartych na pomiarach sondy Hipparcos, za półtora miliona lat Eltanin znajdzie się bliżej niż 28 lat świetlnych od Słońca i w okresie od 1,33 do 2,03 miliona lat w przyszłości będzie najjaśniejszą (po Słońcu) gwiazdą ziemskiego nieba. Jej obserwowana wielkość gwiazdowa osiągnie −1,39m, co jest wartością podobną do obecnej jasności Syriusza. W czasie gdy Gamma Draconis osiągnie największą jasność widomą, Syriusz oddali się od Słońca na tyle, że jego jasność będzie mniejsza[3][7].

Charakterystyka fizyczna edytuj

Jest to pomarańczowy olbrzym, należący do typu widmowego K5[2][1]. Jego temperatura to około 4000 K, a jego jasność jest 600 razy większa niż jasność Słońca[3]. Promień tej gwiazdy jest ok. 48 razy większy niż promień Słońca[4]. Ma ona masę około 1,7 razy większą niż Słońce i jest na późniejszym etapie rozwoju[3].

Gamma Draconis B edytuj

W odległości ok. 21 sekund kątowych od Eltanina znajduje się gwiazda o jasności 13,4m, Gamma Draconis B[8]. Jest to prawdopodobnie czerwony karzeł i jest on silnym źródłem promieniowania rentgenowskiego[8]. Nie wiadomo, czy gwiazdy te tworzą układ związany grawitacyjnie; gdyby się to potwierdziło, to odległość między składnikami wynosiłaby około 1000 au[8].

Eltanin ma pięć innych optycznych towarzyszek o wielkości około 11–13m[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Eltanin (gwiazda) w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h Anderson E., Francis C.: HIP 87833. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-05-21]. (ang.).
  3. a b c d e f g Jim Kaler: ELTANIN (Gamma Draconis). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2014-05-12]. (ang.).
  4. a b c d L. Piau, P. Kervella, S. Dib, P. Hauschildt. Surface convection and red giants radii measurements. „Astronomy & Astrophysics”. 526 (A100), luty 2011. DOI: 10.1051/0004-6361/201014442. (ang.). 
  5. a b Draco, the Dragon. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 207–208. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  6. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-05-21].
  7. Jocelyn Tomkin. Once and Future Celestial Kings. „Sky and Telescope”. 95 (4), s. 59–63, kwiecień 1998. Bibcode1998S&T....95d..59T. 
  8. a b c Thomas R. Ayres, Alexander Brown, Graham M. Harper. The Coronae of γ Draconis. „The Astrophysical Journal”. 651 (2), s. 1126, 2006-11-10. DOI: 10.1086/507763. (ang.). 
  9. Mason et al.: WDS J17566+5129A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.