Ernst Erich Noth

Ernst Erich North (ur. 25 lutego 1909 w Berlinie, zm. 15 stycznia 1983 w Bensheim) – prawdziwe nazwisko Paul Krantz, którego używał przed 1948 r., niemiecko-amerykański literaturoznawca i pisarz.

Życiorys

Paul Krantz dorastał w czynszowej kamienicy w Berlinie. Dzięki wyjątkowym uzdolnieniom umożliwiono mu ukończenie gimnazjum. W 1927 r. był uczestnikiem głośnej tragedii uczniów w Steglitz, w wyniku których postawiono go przed sądem. Uwolniony spod zarzutów udziału w śmierci kolegów ukończył naukę w Odenwaldschule w Heppenheim (Bergstraße). Od 1929 studiował germanistykę na Uniwersytecie we Frankfurcie. W tym samym czasie jako freelancer pisywał dla "Frankfurter Zeitung" wiersze i teksty narracyjne. W 1933 r. jego dysertacja doktorska została odrzucona: pomimo że ją napisał, władze nazistowskie nie dopuściły do zdawania przez niego egzaminu ustnego. W marcu tego samego roku Kranz wyemigrował do Francji.

Jeszcze podczas pobytu w Niemczech używał pseudonimu literackiego Ernst Erich Noth; w Paryżu używał go ponownie publikując w prasie i wydając tam swoje prace literackie. Jakiś czas później przeniósł się w południowe rejony Francji, gdzie pozostał aż do 1940 pracując w redakcji pisma "Cahiers du Sud". W maju 1939 r. władze hitlerowskie odebrały mu niemieckie obywatelstwo, a jego książki znalazły się w Niemczech na indeksie. Dwukrotnie, w roku 1939 i 1940 był aresztowany w okresie niemieckiej okupacji Francji. Przez rok był zmuszony ukrywać się. W 1941 r. udało mu się dzięki pomocy uciec do Stanów Zjednoczonych.

W USA w latach 1942-1948 był szefem niemieckojęzycznego programu radiowego rozgłośni National Broadcasting Company. W 1948 r. przyznano mu amerykańskie obywatelstwo, oficjalnie pod nazwiskiem Ernst Erich Noth. Od 1949 do 1959 roku redagował czasopismo literackie "Books abroad", wykładając w tym samym czasie języki nowożytne i literaturę na kilku amerykańskich uniwersytetach, m.in. na Uniwersytecie Oklahoma w Norman i Marquette University w Milwaukee. W 1963 r. powrócił do Europy. We Francji pracował jako recenzent książki i wykładowca na Uniwersytecie w Aix-en-Provence, Marsylii i Paryżu. W roku 1971 Uniwersytet Goethego we Frakfurcie nad Menem przyznał mu wstrzymany w 1933 r. tytuł naukowy. Nauczał tam do 1980 r., w ostatnich latach jako profesor honorowy.

Dzieła

Die Mietskaserne, Frankfurt nad Menem 1931
Die Gestalt des jungen Menschen im deutschen Roman der Nachkriegszeit, Frankfurt nad Menem 1933
Der Einzelgänger, Zurich 1936
La voie barrée, Paryż 1937
L'homme contre le partisan, Paryż 1938
Le désert, Paryż 1939
L'Allemagne exilée en France, Paryż 1939
La guerre pourrie, Nowy Jork 1942
Ponts sur le Rhin, Nowy Jork 1947
Mémoire aux Américains, Nowy Jork 1947
Russes et Prussiens, Nowy Jork 1948
The contemporary German novel, Milwaukee, Wisc. 1961
Le passé nu, Paryż 1965
Mémoires d'un Allemand, Paris, 1970
Erinnerungen eines Deutschen, Hamburg 1971
Weg ohne Rückkehr, Frauenfeld, Schweiz 1982
Die Tragödie der deutschen Jugend, Frankfurt nad Menem 2002
Jup und Adolf, Frankfurt nad Menem 2003
Straße gesperrt, Frankfurt nad Menem 2006
Der neue deutsche Struwwelpeter, wiersze dla bardziej dojrzałej politycznie młodzieży, Frankfurt nad Menem 2007

Jak dotąd w Polsce nie ukazał się żaden przekład jego dzieł.

Odnośniki kulturowe

Wydarzenia z młodości Paula Krantza i głośna sprawa tzw. "klubu samobójców", która zaważyła na jego życiorysie, stały się kanwą filmów i dzieł literackich. Sam Kranz zawarł je częściowo w książce Die Mietskaserne (Kamienica) wydanej w 1931 r. W 2003 roku nakręcono film pt. Was nützt die Liebe in Gedanken (Miłość w myślach) opowiadający o tych wydarzeniach, w którym młody pisarz był postacią pierwszoplanową. Pod tym samym tytułem co film, ukazała się też powieść Arno Meyera zu Küingdorfa. Wcześniej wątek ten w mniejszym stopniu poruszył filmy zatytułowany Geschminkte Jugend (Uszminkowana młodzież), nakręcony przez Carla Boese w roku 1929 i jego remake w reżyserii Maxa Nossecka w 1960 r.

Bibliografia

Meier Uwe, hasło North, Ernst Erich w: Neue Deutsche Biographie (NDB), tom 19, Tom Duncker & Humblot, Berlin 1999, ISBN 3-428-00200-8, s. 358 (cyt. za niemiecką Wikipedią)

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Bibliografia Ernsta Ericha Notha. glotzi-verlag.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
Fotografie pisarza i kopie okładek książkowych
Biografia
Michael Mielke Der Selbstmörder-Klub (Klub samobójców), artykuł w "Die Welt", 1999-11-27