Milwaukee

miasto w Stanach Zjednoczonych

Milwaukee – miasto w Stanach Zjednoczonych, w południowo-wschodniej części stanu Wisconsin, ośrodek administracyjny hrabstwa Milwaukee, położone na zachodnim brzegu jeziora Michigan, u zbiegu rzek Milwaukee, Menomonee i Kinnickinnic, około 150 km na północ od Chicago. Największe miasto stanu Wisconsin, w 2020 roku liczące 577 222 mieszkańców; główny ośrodek obszaru metropolitalnego Milwaukee obejmującego także m.in. miasta Waukesha, Wauwatosa, West Allis i Racine, zamieszkanego przez 1 574 731 osób (2020)[2].

Milwaukee
Ilustracja
Kolaż zdjęć przedstawiający Milwaukee
Herb Flaga
herb Milwaukee Flaga
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Wisconsin

Hrabstwo

Milwaukee

Data założenia

1838[1]

Prawa miejskie

1846[1]

Burmistrz

Cavalier Johnson

Powierzchnia

251 km²

Wysokość

188 m n.p.m.

Populacja (2020)
• liczba ludności


577 222

Nr kierunkowy

414

Kod pocztowy

53200–53299

Podział miasta

15 dzielnic

Położenie na mapie Wisconsin
Mapa konturowa Wisconsin, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Milwaukee”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Milwaukee”
Ziemia43°03′N 87°57′W/43,050000 -87,950000
Strona internetowa
Muzeum sztuki

Pierwsi biali osadnicy przybyli tu na początku XIX wieku. Założone zostały tu trzy rywalizujące ze sobą osady, które połączone zostały w jedno miasto w 1846 roku. Milwaukee rozwinęło się jako ośrodek przemysłowy oraz port w drugiej połowie XIX wieku. Szczególną rolę odgrywało piwowarstwo, które rozwinęło się za sprawą niemieckich imigrantów. W szczytowym okresie, przypadającym na lata 60. XX wieku, miasto liczyło około 750 000 mieszkańców. W latach 80. XX wieku nastąpił stopniowy zanik przemysłu[2].

Nazwa miasta pochodzi od słowa Millioke, oznaczającego w języku rdzennych Amerykanów „dobre ziemie”[3].

Demografia edytuj

Zobacz więcej w artykule Obszar metropolitalny Milwaukee, w sekcji Demografia.

Miasto stało się jednym z najbardziej zróżnicowanych demograficznie miast Stanów Zjednoczonych[4]. Według danych z 2021 roku struktura rasowa miasta przedstawiała się następująco[5]:

  • czarni lub Afroamerykanie – 39,4%
  • biali nielatynoscy – 33%
  • Latynosi – 19,9%
  • rasy mieszanej – 7,6%
  • Azjaci – 4,5%
  • rdzenni Amerykanie – 0,6%.

Spadek liczby ludności spowodowany jest deindustralizacją miasta i ucieczką ludzi na przedmieścia. W latach 1967–1987 Milwaukee straciło ponad 50 tys. miejsc pracy w przemyśle[6]. Odsetek osób pochodzenia niemieckiego spadł do 15,1% i osób pochodzenia polskiego do 5,9% w roku 2021. Wzrósł natomiast odsetek społeczności meksykańskiej (do 13,4%), portorykańskiej (do 4,9%), a przede wszystkim afroamerykańskiej[7].

Polonia edytuj

W mieście znajduje się duże skupisko Polonii. Według spisu powszechnego z roku 2000 12,7% ludności miasta ma polskie korzenie. Co roku odbywa się tu „Polish Fest”, największy polski festiwal w całych Stanach Zjednoczonych. Spora liczba zabytkowych kościołów katolickich na terenie miasta została założona przez Polaków, w tym Bazylika św. Jozafata.

W 1957 miejscowi Polacy i Niemcy stanowili więcej niż połowę mieszkańców miasta. W 1900 około 70% ludności Milwaukee stanowiły osoby pochodzenia niemieckiego. Pierwsze duże grupy Polaków przybyły tutaj około 1870 (np. rybacy kaszubscy), przede wszystkim z tych części kraju, gdzie powszechna była znajomość języka niemieckiego, gdyż było to wtedy największe centrum niemieckie na terenie USA. Polacy osiedlali się głównie w dzielnicach południowo-wschodnich (wzdłuż rzeki Milwaukee) i na południu. Pierwsze ze skupisk stopniowo zanikło, natomiast drugie było w końcu lat 50. XX wieku obszarem prawie czysto polskim. W 1880 Polacy stanowili czwartą pod względem liczebności grupę etniczną w mieście. W 1890 byli już na drugim miejscu. Zatrudnieni byli głównie w przemyśle metalurgicznym. W 1899 tworzyli oni grupę 90% zatrudnionych w tej gałęzi w mieście, a w 1957 - 60%. W latach 1866 - 1926 zbudowano na terenie miasta szesnaście polskich kościołów[8].

Gospodarka edytuj

W Milwaukee znajduje się browar koncernu SABMiller, Centrala koncernu Rockwell Automation oraz fabryka motocykli Harley-Davidson. Ponadto w mieście rozwinął się przemysł maszynowy, elektrotechniczny, elektroniczny, metalowy, środków transportu oraz spożywczy[1].

Kultura edytuj

Zobacz więcej w artykule Obszar metropolitalny Milwaukee, w sekcji Religia.

W mieście znajduje się muzeum sztuki Milwaukee Art Museum, zaprojektowane przez architekta Santiago Calatravę, Milwaukee Public Museum(inne języki), poświęcone głównie historii naturalnej, oraz ogród zoologiczny Milwaukee County Zoo[2].

Oświata i nauka edytuj

Na terenie miasta działają uczelnie: Marquette University(inne języki) (zał. 1881), University of Wisconsin–Milwaukee (1885), Alverno College(inne języki) (1887), Cardinal Stritch University(inne języki) (1937), Medical College of Wisconsin(inne języki) (1893), Mount Mary University(inne języki) (1913), Milwaukee School of Engineering(inne języki) (1903) oraz Milwaukee Area Technical College(inne języki) (1912)[2].

Sport edytuj

Milwaukee to ośrodek sportowy. Główne zespoły to Milwaukee Bucks (NBA), Milwaukee Brewers (MLB), jak również Green Bay Packers (NFL) ponieważ Milwaukee nie ma własnej profesjonalnej drużyny footballu amerykańskiego. Popularne są również Milwaukee Admirals (AHL), choć wielu fanów hokeja kibicuje też Chicago Blackhawks (NHL). Wśród drużyn uniwersyteckich można wymienić UW-Milwaukee Panthers i Marquette Golden Eagles.

Wyleczenie z wścieklizny edytuj

Zobacz też: Protokół Milwaukee.

W 2004 roku lekarzom ze szpitala Children’s Hospital of Wisconsin w Milwaukee udało się uratować 15-letnią dziewczynę Jeanne Giese zarażoną wścieklizną, u której nie udało się wytworzyć wystarczającej odporności (w ogóle nie podano jej antytoksyn ani serii szczepionek wkrótce po pogryzieniu przez wściekłe zwierzę) – pierwszy i jak na razie jedyny na świecie przypadek wyleczenia w takiej sytuacji. Dziewczynę wprowadzono w śpiączkę farmakologiczną i podawano leki przeciwwirusowe. Formę leczenia w taki sposób nazwano "metodą z Milwaukee", jednak niektórzy specjaliści uważają, że ocalenie dziewczyny to tylko szczęśliwy traf[9].

Miasta partnerskie edytuj

Urodzeni edytuj

W Milwaukee urodziła się piosenkarka Amanda Ava Koci, znana jako Ava Max, oraz seryjny morderca Jeffrey Dahmer.

Przypisy edytuj

  1. a b c Milwaukee, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-26].
  2. a b c d Milwaukee, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-04-14] (ang.).
  3. Victoria Borisch: This Is How Milwaukee Got Its Name. Culture Trip, 2018-02-02. [dostęp 2022-04-14]. (ang.).
  4. Most Diverse Cities in the U.S. | AdvisorSmith, advisorsmith.com [dostęp 2023-01-22].
  5. U.S. Census Bureau QuickFacts: Milwaukee city, Wisconsin, www.census.gov [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  6. Reggie Jackson: The impact of deindustrialization on Milwaukee’s Inner City, Milwaukee Independent, 16 kwietnia 2019 [dostęp 2023-01-22] (ang.).
  7. 2021: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02), data.census.gov [dostęp 2023-01-22].
  8. jw., Niemcy i Polacy w Milwaukee, w: Czasopismo Geograficzne, tom XXVIII, zeszyt 2, PWN, Warszawa-Wrocław, 1957, s.215-218
  9. Wyleczona z wścieklizny. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2012-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-10-02)].