Eugeniusz Guttmejer
Eugeniusz Guttmejer (ur. 4 stycznia 1898 we Włocławku, zm. 17 marca 1926 w Toruniu[1]) – porucznik pilot Armii Polskiej we Francji i Wojska Polskiego. Kawaler Orderu Virtuti Militari.
| 1 zwycięstwo | |
| |
 porucznik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
_01.jpg)
Urodził się we Włocławku, w ówczesnej guberni warszawskiej, w rodzinie Piotra i Idy z domu Pyper. Ukończył szkołę realną w Warszawie, w 1909 roku wyjechał z rodziną do Paryża gdzie uczęszczał do liceum. W 1914 roku podjął studia w Warszawie[2]. Po wybuchu I wojny światowej i zajęciu Włocławka przez armię niemiecką został internowany. Po kilku miesiącach udało mu się zbiec do Francji. Tam ukończył szkołę średnią i zaciągnął się do Armii Polskiej. Został przydzielony do lotnictwa nazywanego ówcześnie awiacją. Po przejściu szkolenia w szkołach pilotażu m.in. w Vineuil, Miramas i Pau służył w Błękitnej Armii Hallera. Razem z armią wrócił do Polski i został przydzielony do 1 eskadry wywiadowczej. Razem z jednostką służył w 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej.
14 maja 1920 przydzielony został do 19 eskadry myśliwskiej, w której wykonał 25 lotów bojowych i uzyskał jedno zestrzelenie[3]. Za waleczność awansowany został na podporucznika. Wyróżnił się w wielu akcjach bojowych, za co został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W czasie obrony Warszawy i zaraz po niej uległ dwukrotnie wypadkom wojskowym i został ranny. 25 listopada 1920 Naczelny Wódz zatwierdził mu stopień podporucznika, na który mianował go dowódca Frontu Północno-Wschodniego. Jednocześnie został zaliczony do Rezerwy armii z powołaniem do czynnej służby[4].
Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku na stanowisku instruktora i kierownika pilotażu w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu[5]. Po utworzeniu 4 pułku lotniczego w Toruniu na własną prośbę został do niego przeniesiony. 19 września 1925 wziął udział w I Pomorskim Locie Okrężnym[6]. W marcu 1926 roku wyznaczony został na stanowisko dowódcy mającej powstać 123 eskadry myśliwskiej. Stanowiska nie zdążył objąć, gdyż 17 marca 1926 w czasie lotu testowego na nowym samolocie Blériot-SPAD S.61C1, zginął w wypadku. W czasie lotu nad lotniskiem w czasie wykonywania akrobacji odpadły skrzydła samolotu. Kadłub z siedzącym w nim Eugeniuszem Guttmejerem spadł na lotnisko. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[7] (kwatera 294-2-2)[8].
Świadek tego tragicznego wydarzenia, por. pil. Edward Peterek, tak zanotował[9]:
Guttmejer wsiada do maszyny, startuje, już jest w powietrzu. Na wysokości 600 metrów robi nad lotniskiem ostre zakręty. Po jakimś czasie wprowadza Spada w lekką pikę, ściąga łagodnie do pętli i kończy precyzyjnym lukiem. Pętla jedna... druga... trzecia... . Składają się nagle skrzydła samolotu. Maszyna jak kamień wali w dół. - O Boże!-krzyk na ziemi. Zamykamy oczy. Po chwili pędzimy do zgruchotanego Spada, z którego koledzy wyciągają zmasakrowane ciało pilota. Był bez spadochronu. Tak wówczas lataliśmy. Kosztowało to niejedno młode życie...
Awanse edytuj
podchorąży – 1919
podporucznik – 1920
porucznik – zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 (w 1924 zajmował 75 lokatę w korpusie oficerów aeronautycznych)
kapitan – pośmiertnie 3 maja 1926 ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 i 39. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[10]
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 2499
- Krzyż Walecznych[11]
- Krzyż Żołnierzy Polskich z Ameryki[12]
- Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”[12]
- Polowa Odznaka Pilota – 11 listopada 1928 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[13]
Przypisy edytuj
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 6 maja 1926 roku, s. 147.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 61.
- ↑ Guttmejer (Gutmajer) Eugeniusz kpt. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-03-08]. (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 49 z 22 grudnia 1920 roku, s. 1385.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 62.
- ↑ Mariusz Niestrawski. Pierwszy Pomorski Lot Okrężny (19 września 1925). „Aeroplan” nr 1(130)/2018, s. 33-36. Warszawa: Agencja Lotnicza Altair Sp. z o.o. ISSN 1232-8839
- ↑ Eugeniusz Guttmejer. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 2020-03-08]. (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: PIOTR ROMAN GUTTMEJER, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 269.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 132.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 248.
- ↑ a b na podstawie https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eugeniusz_Guttmejer,_porucznik_pilot_NAC_1-W-138.jpg
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
Bibliografia edytuj
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Marian Romeyko: Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa. Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, 1933. (pol.).
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari : 1919-1920. T. 1, [Wojna polsko-bolszewicka 1919-1920]. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.