Formacja Jebel Qatrani
Formacja Jebel Qatrani – formacja geologiczna występująca w Egipcie, na północ od jeziora Karun w pobliżu Fajum. Formacja była w przeszłości datowana na oligocen, jednak później określono jej wiek na późny eocen - wczesny oligocen[1][2].
Położenie edytuj
Skały formacji Jebel Qatrani występują w Egipcie, na północ od jeziora Karun, w pobliżu Fajum[1][2].
Skały i ekosystem edytuj
Formacja Jebel Qatrani składa się głównie z piaskowców, będących osadami meandrujących rzek oraz jezior okresowych.
W niższej – eoceńskiej części – utwory te reprezentują ekosystem leśny, po którym pozostały skamieniałe fragmenty drzew. Warstwy wyższe – oligoceńskie – reprezentują utwory powstałe w bardziej suchych i zimniejszych warunkach, odpowiadające sawannie, która zastąpiła lasy. Po kilkunastu milionach lat klimat znów zmienił się na cieplejszy i bardziej wilgotny i lasy ponownie wróciły. Zmiany fauny, zachowanej w formie skamieniałości, odpowiadają zmianom klimatu i warunków środowiskowych[potrzebny przypis].
Skamieniałości edytuj
Skały formacji są bogate w skamieniałości, głównie naczelnych, gryzoni i kreodontów, ponadto owadożernych i nietoperzy. Jednym z głównych eksploratorów zajmujących się tą formacją był Albert Elmer Wood[1][2].
Skamieniałości odkryte na terenie formacji, opisane przez Wooda w 1968 roku[1][2] i przez późniejszych autorów:
ssaki niższe (Metatheria)[3]
- rodzina Herpetotheriidae
- Peratherium africanum Simons i Bown, 1984
rząd owadożerne (Insectivora)
- podrząd ryjkonosy (Macroscelidea)[4]
- rodzina Macroscelididae
- Metoldobotes stromeri Schlosser 1910
- Herodotius pattersoni Simons, Holroyd i Bown, 1991
- rodzina Macroscelididae
rząd nietoperze (Chiroptera)
- podrząd Microchiroptera
- rodzina liścionosowate (Phyllostomatidae)
- Vampyravus orientalis Schlosser 1910
- rodzina ssawkonogie (Myzopodidae)
- Phasmatonycteris phiomensis Gunnell, Simmons i Seiffert, 2014[5]
- rodzina liścionosowate (Phyllostomatidae)
ssaki incertae sedis
- rząd Ptolemaiida[6]
- Qarunavus meyeri Simons i Gingerich, 1974
- rodzina Ptolemaiidae
- Ptolemaia lyonsi Osborn 1908, A
- Ptolemaia grangeri Bown i Simons, 1987
- Cleopatrodon ayeshae Bown i Simons, 1987
- Cleopatrodon robusta Bown i Simons, 1987
- infrarząd i rodzina niepewne
- Afrotarsius chatrathi Simons i Bown, 1985
- Strepsirrhini
- Adapiformes
- rodzina Adapidae
- Aframonius dieides Simons, Rasmussen i Gingerich 1995
- rodzina Adapidae
- nienazwany infrarząd (obejmujący taksony spokrewnione z lemurokształtnymi)
- rodzina Djebelemuridae
- Anchomomys milleri Simons, 1997
- rodzina Djebelemuridae
- lemurokształtne (Lemuriformes)
- rodzina Plesiopithecidae
- Plesiopithecus teras Simons, 1992
- rodzina galagowate (Galagidae)
- Wadilemur elegans Simons, 1997
- rodzina Plesiopithecidae
- Adapiformes
- Haplorrhini
- antropoidy (Anthropoidea)[8]
- rodzina Proteopithecidae
- Proteopithecus sylviae Simons, 1989
- Serapia eocaena Simons, 1992
- Parapithecoidea
- Arsinoea kallimos Simons, 1992
- rodzina Parapithecidae
- Abuqatrania basiodontos Simons et al., 2001
- Qatrania fleaglei Simons i Kay, 1988
- Qatrania wingi Simons i Kay, 1983
- Apidium bowni Simons 1995
- Apidium moustafai Simons 1962
- Apidium phiomense Osborn 1908
- Parapithecus fraasi Schlosser 1910
- Parapithecus grangeri Simons, 1974
- małpy wąskonose (Catarrhini)
- rodzina Oligopithecidae
- Oligopithecus savagei Simons 1962
- Catopithecus browni Simons, 1989
- rodzina Propliopithecidae
- Propliopithecus haeckeli Schlosser 1910
- Propliopithecus chirobates] Simons, 1965
- Propliopithecus ankeli Simons et al., 1987
- Moeripithecus markgrafi Schlosser, 1910
- Aegyptopithecus zeuxis Simons 1965
- rodzina Oligopithecidae
- rodzina Proteopithecidae
- antropoidy (Anthropoidea)[8]
rząd gryzonie (Rodentia)
- Phiomorpha
- Monamys simonsi (Wood 1968)[9]
- rodzina Phiomyidae
- Phiomys andrewsi Osborn 1908
- Metaphiomys beadnelli Osborn 1908
- Phiomys paraphiomyoides Wood 1968
- Phiomys lavocati Wood 1968
- Metaphiomys schaubi Wood 1968
- Gaudeamus aegyptius Wood 1968
- Phiocricetomys minutus Wood 1968
- Phiomorpha
rząd kreodonty (Creodonta)[10]
- rodzina hienodonty (Hyaenodontidae)
- Metasinopa ethiopica (Andrews) 1906 – późny eocen
- Metasinopa fraasi Osborn 1909 – wczesny oligocen
- Apterodon altidens Schlosser 1910 – późny eocen i wczesny oligocen
- Apterodon macrognathus (Andrews) 1904 – późny eocen
- Quasiapterodon minutus (Schlosser, 1910) – wczesny oligocen
- Akhnatenavus leptognathus (Osborn, 1909) – późny eocen
- Masrasector aegypticum Simons i Gingerich, 1974 – wczesny oligocen
- Masrasector ligabuei Crochet et al., 1990 – późny eocen
- Metapterodon brachycephalus (Osborn, 1909) – wczesny oligocen
- Metapterodon schlosseri Holroyd, 1999 – późny eocen i wczesny oligocen
- Metapterodon markgrafi Holroyd, 1999 – datowanie niepewne
- "Pterodon" africanus Andrews, 1906 – późny eocen
- Pterodon phiomensis Osborn, 1909 – późny eocen
- Pterodon syrtos Holroyd, 1999 – wczesny oligocen
- rodzina hienodonty (Hyaenodontidae)
- rodzina Anthracotheriidae[11]
- Bothriogenys andrewsi Schmidt, 1913
- Bothriogenys fraasi Schmidt, 1913
- Bothriogenys gorringei (Andrews i Beadnell, 1902)
- Bothriogenys rugulosus Schmidt, 1913
- Qatraniodon parvus (Andrews, 1906)
- rodzina Anthracotheriidae[11]
- rodzina Geniohyidae
- Geniohyus mirus Andrews, 1904
- Geniohyus diphycus Matsumoto, 1926
- Geniohyus magnus (Andrews, 1904)
- Bunohyrax fajumensis (Andrews, 1904)
- Bunohyrax major (Andrews, 1904)
- Pachyhyrax crassidentatus (Andrews, 1904)
- rodzina Saghatheriidae
- Saghatherium antiquum Andrews i Beadnell, 1902
- Saghatherium bowni Rasmussen i Simons, 1991
- Saghatherium humarum Rasmussen i Simons, 1988
- Selenohyrax chatrathi Rasmussen i Simons, 1988
- Thyrohyrax domorictus Meyer, 1973
- Thyrohyrax litholagus Rasmussen i Simons, 1991
- Thyrohyrax meyeri Rasmussen i Simons, 1991
- Thyrohyrax pygmaeus (Matsumoto, 1922)
- Megalohyrax eocaenus Andrews, 1903
- rodzina Titanohyracidae
- Titanohyrax andrewsi Matsumoto, 1922
- Titanohyrax angustidens Rasmussen i Simons, 1988
- Titanohyrax ultimus Matsumoto, 1922
- Antilohyrax pectidens Rasmussen i Simons, 2000
- rodzina Geniohyidae
rząd trąbowce (Proboscidea)[13]
- rodzina Moeritheriidae
- Moeritherium trigodon Andrews, 1904
- rodzina Palaeomastodontidae
- Palaeomastodon beadnelli Andrews, 1901
- Phiomia serridens Andrews i Beadnell, 1902
- rodzina Moeritheriidae
- rodzina diugoniowate (Dugongidae)
- Eosiren imenti Domning, Gingerich, Simons i Ankel-Simons, 1994
- rodzina diugoniowate (Dugongidae)
rząd embritopody (Embrithopoda)[15]
- rodzina Arsinoitheriidae
- Arsinoitherium zitteli Beadnell, 1902
- rodzina Arsinoitheriidae
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Hesham M. Sallam, Erik R. Seiffert, Elwyn L. Simons. Craniodental Morphology and Systematics of a New Family of Hystricognathous Rodents (Gaudeamuridae) from the Late Eocene and Early Oligocene of Egypt. „PLOS ONE”, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0016525. ISSN 1932-6203. (ang.).
- ↑ a b c d Elwyn L. Simons, Albert Elmer Wood. Early Cenozoic mammalian faunas, Fayum Province, Egypt, Part II: A. E. Wood: The African Oligocene Rodentia. „Peabody Museum Bulletin”. 28, s. 23–205, 1968. Peabody Museum. (ang.).
- ↑ Lista za: Gregg F. Gunnell: Marsupialia. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 77–79. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista za: Patricia A. Holroyd: Macroscelidea. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 89–98. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Gregg F. Gunnell, Nancy B. Simmons i Erik R. Seiffert. New Myzopodidae (Chiroptera) from the Late Paleogene of Egypt: Emended Family Diagnosis and Biogeographic Origins of Noctilionoidea. „PLoS ONE”. 9 (2), s. e86712, 2014. DOI: 10.1371/journal.pone.0086712. (ang.).
- ↑ Lista za: Gregg F. Gunnell, Philip D. Gingerich i Patricia A. Holroyd: Ptolemaiida. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 83–87. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista i klasyfikacja naczelnych nienależących do Anthropoidea za: Marc Godinot: Paleogene Prosimians. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 319–332. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista i klasyfikacja naczelnych należących do Anthropoidea za: Erik R. Seiffert, Elwyn L. Simons, John G. Fleagle i Marc Godinot: Paleogene Anthropoids. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 369–392. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Hesham M. Sallam i Erik R. Seiffert. Revision of Oligocene "Paraphiomys" and an origin for crown Thryonomyoidea (Rodentia: Hystricognathi: Phiomorpha) near the Oligocene–Miocene boundary in Africa. „Zoological Journal of the Linnean Society”, w druku. DOI: 10.1093/zoolinnean/zlz148. (ang.).
- ↑ Lista i klasyfikacja za: Margaret E. Lewis i Michael Morlo: Creodonta. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 549–566. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista za: Patricia A. Holroyd, Fabrice Lihoreau, Gregg F. Gunnell i Ellen Miller: Anthracotheriidae. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 851–859. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista za: D. Tab Rasmussen i Mercedes Gutiérrez: Hyracoidea. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 123–145. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Klasyfikacja i lista za: William J. Sanders, Emmanuel Gheerbrant, John M. Harris, Haruo Saegusa i Cyrille Delmer: Proboscidea. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 161–251. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista za: Daryl P. Domning, Iyad S. Zalmout i Philip D. Gingerich: Sirenia. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 147–160. ISBN 0-520-25721-9.
- ↑ Lista za: William J. Sanders, D. Tab Rasmussen i John Kappelman: Embrithopoda. W: Lars Werdelin i William Joseph Sanders (red.): Cenozoic mammals of Africa. University of California Press, 2010, s. 115–122. ISBN 0-520-25721-9.